Ο αρχαίος ναός του Διδυμαίου Απόλλωνος στα Δίδυμα της Μικράς Ασίας (κοντά στην αρχαία Μίλητο)Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Ο Σέλευκος, ένας από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας των Σελευκιδών.
Στα 288 ή 287 π.Χ. επισκέφθηκε τη Μίλητο της Μικράς Ασίας ως προσκυνητής στο ναό του Διδυμαίου Απόλλωνος.
Ο ναός του Απόλλωνος ήταν έξω από την πόλη, στην περιοχή που πήρε το όνομα ‘Δίδυμα’ , λόγω των ναών της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος που ήταν δίδυμα αδέλφια.
Ο Σέλευκος ο Α΄ο επονομαζόμενος Νικάτωρ, που καταγότανε από την Ορεστίδα της Μακεδονίας ήταν πιστός στις παραδόσεις και ευσεβής προσκυνητής του ξακουστού μαντείου του Απόλλωνος των Διδύμων.
Στα 288 ή 287 π.Χ. επισκέφθηκε τη Μίλητο της Μικράς Ασίας ως προσκυνητής στο ναό του Διδυμαίου Απόλλωνος.
Ο ναός του Απόλλωνος ήταν έξω από την πόλη, στην περιοχή που πήρε το όνομα ‘Δίδυμα’ , λόγω των ναών της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος που ήταν δίδυμα αδέλφια.
Ο Σέλευκος ο Α΄ο επονομαζόμενος Νικάτωρ, που καταγότανε από την Ορεστίδα της Μακεδονίας ήταν πιστός στις παραδόσεις και ευσεβής προσκυνητής του ξακουστού μαντείου του Απόλλωνος των Διδύμων.
Το μαντείο αυτό ανταγωνιζότανε τον καιρό εκείνο το άλλο ισχυρό και πάγνωστο μαντείο του Δελφικού Απόλλωνα, στους Δελφούς , στην δυτικά του αιγαίου χώρα.
Η επιγραφή που βρέθηκε στην τοποθεσία Διδυμαίον ή Δίδυμα, όπου βρισκόταν το αρχαίο ιερό και μαντείο, έδωσε ιδιαίτερο βάθος και χρώμα στη λατρεία του Θεού από τους Μακεδόνες βασιλείς.
Η επιγραφή λέγει συγκεκριμένα:
Η επιγραφή που βρέθηκε στην τοποθεσία Διδυμαίον ή Δίδυμα, όπου βρισκόταν το αρχαίο ιερό και μαντείο, έδωσε ιδιαίτερο βάθος και χρώμα στη λατρεία του Θεού από τους Μακεδόνες βασιλείς.
Η επιγραφή λέγει συγκεκριμένα:
‘όλα αυτά που είναι γραμμένα στην επιστολή τα αφιερώνουν οι βασιλείς Σέλευκος και Αντίοχος.’
Επί λέξει: «τάδε ἀνέθηκαν βασιλεῖς Σέλευκος καὶ Ἀντίοχος τὰ ἐν τῆι ἐπιστολῆι γεγραμμένα».
Ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της επιγραφής είναι η επιστολή του ιδίου του Μακεδόνα βασιλιά που είναι χαρακτηριστικός το τρόπος έκφρασής του. Το αρχαίο κείμενο της επιγραφής παρατίθεται δίπλα:
« Στείλαμε στο ιερό του Απόλλωνος που βρίσκεται στους Διδύμους τη μεγάλη τη λυχνία με τα αργυρά και χρυσά ποτήρια ως αφιέρωμα στους Σωτήρες θεούς (σ.σ. εννοεί και την Αρτέμιδα) τα οποία είναι γεμάτα με μύρο πολίου, όπως είναι, άλλωστε, χαραγμένα πάνω σε αυτά.
»Όταν, λοιπόν, εσείς (οι ιερείς) παραλάβετε αυτά με το καλό, να τα αποδώσετε στο ιερό να προσφέρετε στο θεό και να ευχηθείτε για την υγεία μας και στην ευτυχία των κατοίκων της πόλης όπως επιθυμώ εγώ αλλά και εσείς.
»Να αποδεχθείτε αυτά τα οποία στέλνω γεμάτα με πολιάνθη (σ.σ. μύρο του αρωματικού φυτού πολίου) και να κάνετε θυσία χρησιμοποιώντας τα.
»Να επιμεληθείτε εσείς οι ίδιοι, τα χρυσά και ασημένια αφιερώματα, ώστε όλα να γίνουν έτσι καθώς λεπτομερώς σας τα γράφω.
»Και το κάνω αυτό για να ξέρετε πόσα είναι και τι το καθένα.
»Έρρωσσθε. (Να έχετε υγεία!)
Θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στα αφιερώματα των Μακεδόνων Βασιλέων που, ασυνήθιστα, συνοδεύονται και με την αξία της εποχής εκείνης.
Έτσι έχουμε:
1.Μία φιάλη σε σχήμα καρυδιού με σχέδιο της Αγαθής Τύχης που έχει αξία διακοσίων σαράντα επτά δραχμών.
2. Μία άλλη φιάλη ίδια αλλά με σχέδιο της Οσίριδος που έχει αξία εκατόν ενενήντα δραχμές.
3. Μία άλλη φιάλη ίδια, αλλά με σχέδιο της Λητούς, που έχει αξία εκατόν ενενήντα οκτώ δραχμές και τρεις οβολούς.
4. Μία άλλη φιάλη σε σχήμα ακτίνας με σχέδιο της Εκάτης, που έχει αξία εκατόν δέκα τρείς δραχμές.
5. Ένα ζευγάρι ‘παλίμποτα’ ποτήρια (σ.σ. το λεγόμενο αμφικύπελλο που ήταν πάνω και κάτω κοίλο) που έχει τραγέλαφη προτομή και σκαλισμένο το όνομα "Ἀπόλλωνος" , αξίας τριακόσιες δέκα οκτώ δραχμές και τρεις οβολούς.
6. Ένα άλλο ποτήρι πολίμποτο με την προτομή ελαφιού και σκαλισμένο το όνομα "Ἀρτέμιδος" , αξίας εκατόν εξήντα μία δραχμές.
7. Ένα κέρας στο οποίο επιγράφεται "Διὶ Σωτῆρι" , αξίας εκατόν εβδομήντα τρεις δραχμές και τρεις οβολούς.
8. Ένα κύπελλο οίνου (οινοχόα) των θεών Σωτήρων, αξίας τριακοσίων ογδόντα έξι.
9.Ένας ψυκτήρας ποτού, βαρβαρικού σχεδιασμού επικολλημένος με επτά πολύτιμα πετράδια σε σχήμα καρυδιού και φέρει την επιγραφή "Σωτείρας" και είναι αξίας τριακόσιες εβδομήντα δύο δραχμές.
10. Χρυσός μαζόνομος (κυκλικός δίσκος) που έχει αξία χίλιες ογδόντα οκτώ δραχμές.
11. Άλλος ένας χρυσός, αξίας τρεις χιλιάδες διακόσιες σαράντα οκτώ δραχμές και τρεις οβολούς.
12. Έναν σκύφο ασημένιο ( τελετουργικό ποτήρι) τρυπητό με ζώδια (;) με κρεμαστή λαβή που έχει αξία τριακόσιες ογδόντα δραχμές.
13. Ένας ψυκτήρας, μεγάλου μεγέθους, ασημένιος, με δύο όψεις που έχει αξία εννιά χιλιάδες δραχμές.
14. Ένα λιβανωτό αξίας δέκα ταλάντων, μια σμύρνη (μύρρα) ενός ταλάντου, μία κασία δύο μνών, ένα κιννάμωμο (κανέλλα) δύο μνών και κόστος (αρωματική ρίζα) δύο μνών.
15. Μία μεγάλη χάλκινη λυχνία Ε.
"Μαζί με όλα αυτά", γράφει ο Σέλευκος, "και για θυσία στο θεό, φέρνω χίλια ιερεία (σφάγεια) και δώδεκα βόδια".
Επί λέξει: «τάδε ἀνέθηκαν βασιλεῖς Σέλευκος καὶ Ἀντίοχος τὰ ἐν τῆι ἐπιστολῆι γεγραμμένα».
Ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της επιγραφής είναι η επιστολή του ιδίου του Μακεδόνα βασιλιά που είναι χαρακτηριστικός το τρόπος έκφρασής του. Το αρχαίο κείμενο της επιγραφής παρατίθεται δίπλα:
« Στείλαμε στο ιερό του Απόλλωνος που βρίσκεται στους Διδύμους τη μεγάλη τη λυχνία με τα αργυρά και χρυσά ποτήρια ως αφιέρωμα στους Σωτήρες θεούς (σ.σ. εννοεί και την Αρτέμιδα) τα οποία είναι γεμάτα με μύρο πολίου, όπως είναι, άλλωστε, χαραγμένα πάνω σε αυτά.
»Όταν, λοιπόν, εσείς (οι ιερείς) παραλάβετε αυτά με το καλό, να τα αποδώσετε στο ιερό να προσφέρετε στο θεό και να ευχηθείτε για την υγεία μας και στην ευτυχία των κατοίκων της πόλης όπως επιθυμώ εγώ αλλά και εσείς.
»Να αποδεχθείτε αυτά τα οποία στέλνω γεμάτα με πολιάνθη (σ.σ. μύρο του αρωματικού φυτού πολίου) και να κάνετε θυσία χρησιμοποιώντας τα.
»Να επιμεληθείτε εσείς οι ίδιοι, τα χρυσά και ασημένια αφιερώματα, ώστε όλα να γίνουν έτσι καθώς λεπτομερώς σας τα γράφω.
»Και το κάνω αυτό για να ξέρετε πόσα είναι και τι το καθένα.
»Έρρωσσθε. (Να έχετε υγεία!)
Θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στα αφιερώματα των Μακεδόνων Βασιλέων που, ασυνήθιστα, συνοδεύονται και με την αξία της εποχής εκείνης.
Έτσι έχουμε:
1.Μία φιάλη σε σχήμα καρυδιού με σχέδιο της Αγαθής Τύχης που έχει αξία διακοσίων σαράντα επτά δραχμών.
2. Μία άλλη φιάλη ίδια αλλά με σχέδιο της Οσίριδος που έχει αξία εκατόν ενενήντα δραχμές.
3. Μία άλλη φιάλη ίδια, αλλά με σχέδιο της Λητούς, που έχει αξία εκατόν ενενήντα οκτώ δραχμές και τρεις οβολούς.
4. Μία άλλη φιάλη σε σχήμα ακτίνας με σχέδιο της Εκάτης, που έχει αξία εκατόν δέκα τρείς δραχμές.
5. Ένα ζευγάρι ‘παλίμποτα’ ποτήρια (σ.σ. το λεγόμενο αμφικύπελλο που ήταν πάνω και κάτω κοίλο) που έχει τραγέλαφη προτομή και σκαλισμένο το όνομα "Ἀπόλλωνος" , αξίας τριακόσιες δέκα οκτώ δραχμές και τρεις οβολούς.
6. Ένα άλλο ποτήρι πολίμποτο με την προτομή ελαφιού και σκαλισμένο το όνομα "Ἀρτέμιδος" , αξίας εκατόν εξήντα μία δραχμές.
7. Ένα κέρας στο οποίο επιγράφεται "Διὶ Σωτῆρι" , αξίας εκατόν εβδομήντα τρεις δραχμές και τρεις οβολούς.
8. Ένα κύπελλο οίνου (οινοχόα) των θεών Σωτήρων, αξίας τριακοσίων ογδόντα έξι.
9.Ένας ψυκτήρας ποτού, βαρβαρικού σχεδιασμού επικολλημένος με επτά πολύτιμα πετράδια σε σχήμα καρυδιού και φέρει την επιγραφή "Σωτείρας" και είναι αξίας τριακόσιες εβδομήντα δύο δραχμές.
10. Χρυσός μαζόνομος (κυκλικός δίσκος) που έχει αξία χίλιες ογδόντα οκτώ δραχμές.
11. Άλλος ένας χρυσός, αξίας τρεις χιλιάδες διακόσιες σαράντα οκτώ δραχμές και τρεις οβολούς.
12. Έναν σκύφο ασημένιο ( τελετουργικό ποτήρι) τρυπητό με ζώδια (;) με κρεμαστή λαβή που έχει αξία τριακόσιες ογδόντα δραχμές.
13. Ένας ψυκτήρας, μεγάλου μεγέθους, ασημένιος, με δύο όψεις που έχει αξία εννιά χιλιάδες δραχμές.
14. Ένα λιβανωτό αξίας δέκα ταλάντων, μια σμύρνη (μύρρα) ενός ταλάντου, μία κασία δύο μνών, ένα κιννάμωμο (κανέλλα) δύο μνών και κόστος (αρωματική ρίζα) δύο μνών.
15. Μία μεγάλη χάλκινη λυχνία Ε.
"Μαζί με όλα αυτά", γράφει ο Σέλευκος, "και για θυσία στο θεό, φέρνω χίλια ιερεία (σφάγεια) και δώδεκα βόδια".
