Φεβρουάριος 3, 2011.
«Είναι το μοναδικό έθνος στον κόσμο, το οποίο, μολονότι χωρίζεται σε τρεις θρησκευτικές κοινότητες, ζει ειρηνικά και αδελφικά σε μια χώρα όπου οι κάτοικοι, δηλώνουν περήφανοι που είναι Αλβανοί»
Είναι όμως έτσι;
Αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι ενώ η Αλβανία παρουσιάζει ανομοιογένεια με τις εθνικές ή θρησκευτικές ιδιαιτερότητες της, ο πληθυσμός αποδέχθηκε το αστικό μοντέλο, δηλαδή η Αλβανία πρώτα για τους Αλβανούς και μετά για οποιοδήποτε άλλον.
Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις και τα γεγονότα του 1997, δείχνουν σαφώς την ευπάθεια αυτής της χώρας. Την άνοιξη του αναφερόμενου έτους, λόγω της κατάρρευσης του ‘συστήματος των πυραμίδων’ είχαν ξεσπάσει ταραχές που άρχισαν από το νότιο τμήμα και εξαπλώθηκαν γρήγορα σε όλη τη χώρα. Οι κρατικοί θεσμοί, με το τεράστιο οικονομικό σκάνδαλο, είχαν διαλυθεί εντελώς και αν δεν επενέβαινε ο ΟΗΕ υπό την ηγεσία της Ιταλίας, η Αλβανία σήμερα δεν θα υπήρχε.
Η σύγκρουση τότε είχε στοιχίσει τη ζωή περίπου δύο χιλιάδων ανθρώπων.
Οι πρόσφατες ταραχές της 21ης Ιανουαρίου, στις οποίες τρία άτομα έχασαν την ζωή τους υπενθύμισαν τα γεγονότα του ’97 αλλά και την ευάλωτη ισορροπία του αλβανικού κράτους.
Η κοινωνική ένταση
Οι τελευταίες ταραχές αποτελούν μόνον την κορύφωση μιας υποβόσκουσας έντασης μεταξύ της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα και του αντιπολιτευόμενου Σοσιαλιστικού Κόμματος με επικεφαλής τον δήμαρχο των Τιράνων, Έντι Ράμα, ο οποίος κατηγορεί τον Μπερίσα ότι έκανε νοθεία στις κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου του 2009 για να κρατήσει την εξουσία.
Οι συγκρούσεις και οι διαιρέσεις της αλβανικής κοινωνίας δεν είναι μόνον πολιτικές.
Οι δύο κύριες φυλές
Αν οι ταραχές κριθούν επιφανειακά θα φανεί ότι μάχονται δύο πολιτικά κόμματα για την εξουσία, μια βαθύτερη ανάλυση όμως θα προσδώσει μια διαφορετική όψη.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα την μεγαλύτερη υποστήριξη την έχει από τις νότιες αλβανικές πόλεις όπου κατά πλειοψηφία ζουν οι Τόσκηδες (Tosk), ενώ η πλειοψηφία του Δημοκρατικού Κόμματος είναι Γκέγκηδες (Gheg).
Αυτές αποτελούν τις δύο κύριες φυλές της Αλβανίας. Οι Τόσκηδες μιλούν τη διάλεκτο ‘Τόσκ’ και βρίσκονται νότια του ποταμού Shkumbin στην κεντρική Αλβανία.
Οι Γκέγκς ζούνε βόρεια του Shkumbin ποταμού η διάλεκτός τους λέγεται ‘Γκέγκ’. Η φυλή αυτή είναι ίδια με αυτήν του Κοσσυφοπεδίου, της πΓΔΜ του Μαυροβουνίου και της νότιας Σερβίας (στο Πρέσεβο και στο Μπουγιάνοβατς).
Μεταξύ αυτών των δύο εθνοτήτων υπάρχουν αιώνιες διαφορές.
Οι Γκέγκηδες έχουν πλήρως ενστερνιστεί τον Ισλαμισμό, ο οποίος μετά από τόσους αιώνες βρίσκεται στο υποσυνείδητό τους, συγχρόνως όμως διατηρούν πολλά από τα αυθεντικά έθιμά τους όπως είναι το δίκαιο, το δίκαιο της βεντέτας, γνωστός ως νόμος της «Λεκ Ντουκαντζίνι». Αποτελούν τα δύο τρίτα του συνολικού πληθυσμού στην Αλβανία.
Οι Τόσκηδες (Tosk) ζουνε στην νότιο Αλβανία και οι περισσότεροι από αυτούς είναι Χριστιανοί.
Αν και το γεωγραφικό τους όριο όπως σημειώθηκε είναι ο Σκούμπιν ποταμός, τα Τίρανα αποτελούν ένα ουδέτερο γήπεδο για τις δύο πληθυσμιακές ομάδες.
Πριν μερικές δεκαετίες
Στο παρελθόν οι Γκέγκηδες ήταν οργανωμένοι σε φυλές και οι Τόσκηδες ζούσαν σε ημι-φεουδαρχική κοινωνία.
Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Γκέγκηδες κυριάρχησαν στην πολιτική της Αλβανίας, αλλά μετά τον πόλεμο πολλοί από τους Τόσκηδες βρέθηκαν στην εξουσία μαζί με την νέα κομμουνιστική κυβέρνηση.
Ο κομμουνιστής δικτάτορας Ενβέρ Χότζα προσπάθησε να καταστείλει αυτές τις πολιτιστικές διαφορές με στόχο την ομογενοποίηση της αλβανικής κοινωνίας. Κήρυξε την Αλβανία, ως το πρώτο άθεο κράτος του κόσμου και καθιέρωσε 'αγίους' μόνον ανθρώπους που ανήκουν στο αλβανικό έθνος.
Η γένεση της αλβανικής εθνικής ιδεολογίας ξεκίνησε στη διάρκεια της αναζωπύρωσης του εθνοκεντρισμού κατά τον τελευταίο αιώνα, όπου κυριάρχησε το σύνθημα « Η θρησκεία της Αλβανίας είναι αλβανική και ο θεός είναι το ενιαίο αλβανικό κράτος».
Θεσπίστηκε η αιώνια προσευχή προς τη θεότητα αυτήν (Αλβανία) και καθιέρωσε την Εορτή της Αλβανικής Σημαίας.
Στην πραγματικότητα η αλβανική σημαία είναι το μόνο πράγμα που ενώνει όλους τους Αλβανούς.
Οι Αλβανοί υποστηρίζουν ότι ο δικέφαλος αετός της σημαίας δηλώνει ότι είναι η χώρα των αετών, ενώ η καταγωγή του δικεφάλου αετού προέρχεται από τη σημαία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Ο δικέφαλος αετός ήταν ένα σύμβολο του Ορθόδοξου Βυζάντιου που συμβόλιζε τη δύναμη σε ανατολή και δύση. Ή κατά άλλους το ένα κεφάλι του αετού συμβολίζει την κοσμική κυβέρνηση ή την μοναρχία και το άλλο την πνευματική υπόσταση του κράτους, δηλαδή, την θρησκεία.
Το σύμβολο αυτό είχε ενστερνιστεί και το ρωσικό κράτος που είχε δηλώσει ως διάδοχο του Βυζαντίου.
Οι χριστιανοί στην Αλβανία δέχθηκαν να ζήσουν σε μια χώρα όπου πλειοψηφεί ο αλβανικός μουσουλμανικός πληθυσμός και αυτό χαρακτηρίζεται ως ένα είδος συμβιβασμού.
Ωστόσο οι πολιτιστικές διαφορές μεταξύ των δύο φυλών έγινα περισσότερο εμφανείς στην εμφύλια αναταραχή του 1997.
Τότε οι Γκέγκηδες στήριζαν την κυβέρνηση του Σαλί Μπερίσα και οι Τόσκηδες δεν παραδέχονταν την κυβέρνηση και ανέλαβαν τον πλήρη έλεγχο των νότιων περιοχών της χώρας.
Η κατάσταση είχε διαμορφωθεί παραπλήσια με τη σημερινή. Και πάλι οι Δημοκρατικοί βρίσκονται στην εξουσία και αντιπολίτευση διαμαρτύρεται για την πολιτική της κυβέρνησης.
Η επέκταση των διαμαρτυριών αυτών καταδεικνύει την αστάθεια του πολιτικού συστήματος της Αλβανίας αλλά και το φόβο αποσταθεροποίησης της γενικότερης περιοχής, σε περίπτωση αλβανικής αναρχίας.
Ένα επιπλέον πλήγμα κατά της σταθερότητας του αλβανικού κράτους είναι η δράση των δομών Μαφίας που υπάρχουν στην Αλβανία και μεγάλη επιρροή τους στην κοινωνία, όπως επισημάνθηκε από το αμερικανικό ινστιτούτο πληροφοριών και ανάλυσης ‘Stratfor’.
Σύμφωνα με την ανάλυση του ‘Stratfor’, η κυβέρνηση των Τιράνων είναι αδύναμη, λόγω της τεράστιας διαίρεσης της κοινωνίας σε φυλές ή οικογένειες των εγκληματικών ομάδων. Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος, η Αλβανία θα μπορούσε να πέσει εύκολα στο χάος, πράγμα το οποίο θα προκαλούσε σοβαρές περιφερειακές επιπτώσεις. Κυρίως για δύο λόγους:
Πρώτον.
Τα κράτη μέλη, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα θα δεχθούν μεγάλο ρεύμα νόμιμων ή παράνομων μεταναστών από την Αλβανία.
Δεύτερον.
Οι περισσότερες δυτικές χώρες θεωρούν τις αλβανικές εγκληματικές ομάδες ως τα δεύτερα ισχυρότερα δίκτυα του Οργανωμένου Εγκλήματος στην Ευρώπη, μετά τη ρωσική Μαφία, και μια πιθανή σύγκρουση με την εξουσία της χώρας η διαμάχη θα εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες.
Οι Αλβανία είναι η χώρα των αετών, δηλώνουν με υπερηφάνεια οι Αλβανοί, γιατί οι αετοί πετούν ελεύθεροι.
Ωστόσο είναι ακόμη αβέβαιο αν θα διατηρήσουν μια πτήση ελεύθερη για τον αλβανικό λαό, δημιουργώντας μια ισχυρή και μεγάλη Αλβανία ή αν θα προσανατολιστούν σε διαφορετική κατεύθυνση, της διαίρεσης της χώρας…
(Με αφορμή ένα άρθρο της ‘kurir;)