Μάρτιος
6, 2012.
Ένα σημαντικό άρθρο από Σκοπιανό δημοσιογράφο
Η επίσημη πρόσκληση των
Βρυξελλών προς τη Σερβία, για να αρχίσει ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ, η
οποία έγινε από το Συμβούλιο της ΕΕ στις 1-2 Μαρτίου 2012, προκάλεσε νευρικό
κλονισμό στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ), η οποία
πολύ πριν από το Βελιγράδι είχε πάρει το
καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας.
Ωστόσο, η κλοπή είναι μια
άλλη ιστορία που γίνεται με τη μορφή των κτιρίων και των μνημείων των ηρώων των
γειτονικών λαών και αυτή είναι ακατάπαυτη.
Μετά το μνημείο του
Βούλγαρου Τσάρου Σαμουήλ και το κολοσσιαίο
άγαλμα του Μακεδόνα Μεγάλου Αλεξάνδρου, φέτος στις 6 Ιανουαρίου εγκαινιάστηκε η
«Αψίδα του Θριάμβου», στην οποία ανάγλυφα περιέχεται η Μεγάλη Μακεδονία, όπου
απεικονίζονται ντε φάκτο εδαφικές αξιώσεις των Σκοπίων τόσο προς τη Βουλγαρία,
όσο και προς την Ελλάδα και την Αλβανία.
Δημιούργησαν και ένα
άλλο μνημείο του Αλεξάνδρου και ένα ακόμη για τον πατέρα του, τον Φίλιππο της Μακεδονίας.
Σε ένα λόφο στα Σκόπια ετοιμάζουν το
κτήριο του ‘μακεδονικού’ Παρθενώνα.
Στο πλαίσιο αυτό
παρουσιάζουμε το άρθρο του δημοσιογράφου των Σκοπίων Ρίστο Πόποφσκι
(δημοσιεύτηκε στην Vesti.bg). Να δούμε γιατί πιστεύει ότι ανακόπηκε ο δρόμος προς την ΕΕ με
προβοκάτσιες…
Τα
Σκόπια κόλλησαν μόνιμα στην ιστορία
Αναζητώντας την
ταυτότητά της στην Ιστορία, η πΓΔΜ εγκατέλειψε το μέλλον
Γράφει ο Ρίστο Πόποφσκι/ Ристо Поповски*
Η FYROM είναι μόνιμα κολλημένη στο παρελθόν της ιστορίας – από
την αρχαιότητα μέχρι την εποχή του
Μπαρόκ. Η χώρα μας εγκατέλειψε τη σημερινή πραγματικότητα και ως εκ τούτου,
τουλάχιστον για τώρα, το μέλλον της είναι τελείως άγνωστο.
Έτσι επί
τροχάδην περιγράφουν οι περισσότεροι τη τρέχουσα κατάσταση, σε αυτήν, που
βρίσκεται τώρα η χώρα μας.
Το μέλλον της
είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ένταξη της
στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Εν τω μεταξύ, άδικη αλλά σταθερή και οριστική είναι ότι η
ένταξη των Σκοπίων εξαρτάται από την εξεύρεση μια συμβιβαστικής λύσης στη
διαμάχη για το όνομα της χώρας.
Σε αυτό το
στάδιο καμία απόφαση δεν είναι ορατή στο άμεσο μέλλον, και αυτή η
πραγματικότητα αφήνει περιθώρια για
πολλά ερωτήματα και ανησυχίες.
Δύο
δεκαετίες πριν η Ελλάδα είχε διαφωνήσει με το όνομα και η διαφωνία εκείνη την
εποχή θεωρήθηκε απαράδεκτη.
Σήμερα όμως,
η Ελλάδα έχει την υποστήριξη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ να μην υποχωρήσει από τις «κόκκινες
γραμμές» της.
Και αυτό
σημαίνει ότι επιδιώκει ‘διόρθωση’ στο όνομα των Σκοπίων- με γεωγραφικό
προσδιορισμό ή κάποιο άλλο ορισμό, αλλά την ίδια στιγμή, η ονομασία αυτή πρέπει
να είναι μία και για γενική χρήση.
Η Ελλάδα δεν χάνει, χάνουν μόνο
τα Σκόπια
Μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τα Σκόπια
συμφώνησαν να βρουν μια συμβιβαστική λύση για το όνομα, αλλά επιμένουν σε δύο
βασικά σημεία –επιδιώκει να υπάρχει εγγύηση ότι μέσω της ‘διόρθωσης’ του
ονόματος, να μην επηρεαστεί η ταυτότητα
του έθνους και της χώρας- άλλο από τη μία πλευρά και άλλο από την άλλη- μια ‘διπλή
φόρμουλα’, δηλαδή, που σημαίνει ότι «θα
χρησιμοποιώ το συνταγματικό όνομα της χώρας στον κόσμο και στην Ελλάδα να
χρησιμοποιείτε όποιο όνομα θέλετε»…
Από το 1995
οι αρχές των Αθηνών και των Σκοπίων διαπραγματεύονται τις διαφορές τους στο όνομα μέσω του ΟΗΕ, αλλά και
τα δύο μέρη έχουν εγκαταλείψει τις θέσεις τους.
Η Ελλάδα, η
οποία σε αντίθεση με τα Σκόπια, μπορεί να περιμένει σε αυτήν τη διαμάχη, δεν
χάνει τίποτε. Πολύ έξυπνα κατάφερε να εδραιώσει τη θέση της.
Έλαβε, επίσης,
ουσιαστική υποστήριξη από τα ίδια τα Σκόπια,
τα οποία καπηλεύονται την αρχαία ιστορία
της Ελλάδας και έτσι δημιουργήθηκε μια
σταθερή πορεία προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ- έτσι, δεν έχασαν
μόνον το προβάδισμα, αλλά, τα Σκόπια, κατέστρεψαν και τη δική τους θέση.
Τα Σκόπια δεν γίνονται δεκτά
ούτε ως FYROM
Σήμερα, τα
Σκόπια δεν μπορούν να γίνουν μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ακόμη και με την
προσωρινή ονομασία FYROM, παρά το
γεγονός ότι αυτό επιτρέπεται από την ενδιάμεση συμφωνία, όπου πίσω της βρίσκεται
ο ΟΗΕ, ως εγγυητής.
Δεν βοηθάει
σε αυτό ακόμη και η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, η οποία είναι
υπέρ της FYROM. Αυτό είναι
ένα τίμημα ότι τα Σκόπια είναι υποχρεωμένα να πληρώσουν την επιλογή της σημερινής
κυβέρνησης να θέσουν σε διεθνή απομόνωση τη χώρα.
Η εξεύρεση
λύσης στο ζήτημα του ονόματος ήταν μια απαραίτητη προϋπόθεση, αλλά ο
πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι, ο οποίος κρατά στα χέρια του όλη την εξουσία,
παραμένει σταθερά στις θέσεις του. Όπως ήταν αναμενόμενο, πρόσφατα ολοκληρώθηκε
ανεπιτυχώς η αποστολή της διεθνούς
αντιπροσωπείας του μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς σε Αθήνα και Σκόπια.
Πριν,
ωστόσο, έγινε γνωστό ότι οι δύο πλευρές, στη διαμάχη του ονόματος, θα παρέμεναν
σκληρές στις θέσεις τους. Η Ελλάδα, όμως, δεν έχει τίποτε να χάσει από την
επιλογή των Σκοπίων να κλείσει την πόρτα και να κατασκευάσει τοίχους γύρω τους.
Αυτές τις ημέρες
οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή στη χώρα, ανακοίνωσαν
ότι η ένταξη των Σκοπίων με το προσωρινό
όνομα δεν θα συμπεριληφθεί ως θέμα στην ημερήσια διάταξη της συνόδου κορυφής
του ΝΑΤΟ στο Σικάγο.
Αυτή ήταν
και η απάντηση της Ουάσιγκτον, μετά την αντίδραση του Γκρούεφσκι, ότι «η διαφωνία του ονόματος μπορεί να συνεχιστεί 5 χρόνια ή περισσότερο».
Αν και οι πιθανότητες για την ένταξη των Σκοπίων στη Συμμαχία διακατέχονταν από
μετριοπάθεια, μετά την «πρόβλεψη» του πρωθυπουργού Γκρούεφσκι στη γερμανική
εφημερίδα «Die Welt», έγινε σαφές ότι μια άλλη πόρτα θα παραμείνει
συνεχώς κλειστή.
Λόγω της αδυναμίας
να βρουν μια λογική εξήγηση για μια πείσμωνα πολιτική που βλάπτει τη χώρα, σχεδόν όλα τα μεγάλη κράτη και
διεθνείς οργανισμοί ‘σήκωσαν τα χέρια τους’ για τα Σκόπια.
Σε αυτό το
στάδιο υπάρχει μόνο ο ανήμπορος μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών για τις σταθερές
θέσεις της Αθήνας και των Σκοπίων.
Τα Σκόπια δεν είναι στις προτεραιότητες
της ΕΕ
Τα Σκόπια δεν
είναι πλέον μεταξύ των προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό αποδεικνύεται
από την απουσία αντιπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Σκόπια περισσότερο από 6
μήνες.
Η περιθωριοποίηση
των Σκοπίων επιβεβαιώθηκε αυτές τις ημέρες τηλεγραφικά με το καθεστώς της υποψήφιας
χώρας που έλαβε η Σερβία από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κάτι τέτοιο όμως
ήταν αναμενόμενο, δεδομένου ότι επί 7 χρόνια το σημερινό κυβερνών κόμμα VMRO-DPMNE
έδειξε το μίσος του προς την ΕΕ και τους εκπροσώπους της.
Η αρχαιοποίηση της χώρας και η
πληρωμή της
Στην αρχή η
διεθνής κοινότητα έδειξε κατανόηση, συμπάθεια, ακόμη και για τις σταθερές
θέσεις των Σκοπίων και στην απροθυμία τους να συμβιβαστούν στη διαφωνία του
ονόματος.
Η θέση, όμως,
αυτή άρχισε να αλλάζει και να αλλάζει εξ ολοκλήρου, με την εφαρμογή της αρχαιοποίησης της χώρας. Το
έργο αυτό ολοκληρώνεται με την υπεξαίρεση των ηρώων της αρχαιότητας.
Στο κέντρο
των Σκοπίων αναγέρθηκε το μνημείο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τώρα χτίζεται κάτι
περισσότερο, του πατέρα του, Φίλιππου.
Η ζήτηση για
τις ρίζες στην αρχαιότητα έφθασαν μέχρι το Νεπάλ στη φυλή Χούντζα, όπου διαπίστωσαν
ότι ήταν απόγονοι των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο πρίγκιπας τους προσκλήθηκε
να επισκεφθεί τα Σκόπια και έλαβε ως δώρο ένα οικόπεδο για να ανεγείρει την
κατοικία του !!
Τα αρχαία
μνημεία στα Σκόπια αποτελούν μέρος του έργου «Σκόπια 2014» και αυτό είναι το σημαντικότερο
έργο της εξουσίας. Το έργο αυτό έχει αλλάξει το κέντρο των Σκοπίων. Όλοι όσοι
επισκέφθηκαν την πόλη πριν από 3-4
χρόνια, σήμερα μπορεί να μην αναγνωρίσουν την πρωτεύουσά μας. Και αυτή δεν
είναι έκπληξη, ακόμη και οι ίδιοι οι Σκοπιανοί δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την
πόλη τους.
Μέσα σε αυτό
το έργο χτίστηκαν πολύ γρήγορα πολλά μνημεία, η Αψίδα του Θριάμβου ή όπως το
λένε εδώ ‘μακεδονική Πόρτα’ και πολλά άλλα αντικείμενα σε στυλ μπαρόκ.
Ένα ύφος
που μόλις και μετά βίας υπάρχει στην ιστορία των Σκοπίων, ωστόσο επιδιώκεται
τώρα να βρουν ‘ρίζες’ στο παρελθόν και ωθούν πίσω την πραγματικότητα.
Κανείς δεν
ξέρει την αξία αυτού του εγχειρήματος, αλλά σχεδόν ποτέ κανείς δεν θα
καταλάβει. Σύμφωνα με τους μηχανικούς «σχεδιάστηκε για να ομορφύνουν τα Σκόπια»,
ενώ τα νέα μνημεία, τα μπαρόκ κτήρια, οι πίδακες, η νέα διακόσμηση της παλιάς
γέφυρας, θα αποτελέσουν ένα τουριστικό αξιοθέατο!
Οι
υποστηρικτές του κυβερνώντος κόμματος VMRO-DPMNE εμφανίστηκαν σε αυτό το έργο
ντυμένοι όπως οι στρατιώτες του μεγάλου Αλεξάνδρου. Φυσικά δεν είναι τυχαίο που
διαμορφώθηκε πολύ γρήγορα μια ομάδα οπαδών που έχει την ονομασία ‘φάλαγγα’ που
σε κάθε διεθνείς αθλητικές εκδηλώσεις ανεβάζουν αντι-αλβανικά και εθνικιστικά
συνθήματα.
Οι λογικοί
άνθρωποι που μπορούν να κρίνουν τη σημασία αυτών των λαϊκιστικών κυβερνητικών
σχεδίων βλέπουν ότι με αυτά γίνεται
προσπάθεια να αποσπάσουν την προσοχή των ανθρώπων από τα καθημερινά προβλήματα
και να εκτίθενται σε οξείες επιθέσεις. Στα μέσα μαζικής ενημέρωσης- τα οποία
όλα σχεδόν είναι υπό τον έλεγχο της εξουσίας, το σχέδιο αυτό λαμβάνει έπαινο.
Η κυβέρνηση εγκατέλειψε το μέλλον
Το πρόβλημα
με το όνομα που έχει καθοριστεί από την Ελλάδα, σε πρώτη ματιά φαίνεται ως
τετριμμένο, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι η κύρια αιτία. Αυτό είναι «η
κορυφή του παγόβουνου», είναι ο δείκτης που παρουσιάζει τη στάση των γειτόνων προς
τα Σκόπια.
Τα Σκόπια, σήμερα, περιβάλλονται από πέντε κράτη, τα οποία, αν όχι όλα,
τουλάχιστον στα τέσσερα έχουν «ιστορικές» απαιτήσεις για την ιστορία, τον
πολιτισμό και την επικράτειά τους.
Η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στην κορυφή της στήλης,
αλλά η συνεχή επιδείνωση της κατάστασης με τη χώρα αυτήν, δεν πρέπει να αποκλείεται κάθε σενάριο. Αυτό είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που η κυβέρνηση των Σκοπίων μπορεί, τελικά, να το
παρακάμψει μόνο με την υποστήριξη και τη συνεργασία με
την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Αντί να
ψάχνουν να βρουν μια συμβιβαστική λύση
και να γίνει μέλος αυτών των διεθνών δομών, η σημερινή κυβέρνηση
αποφάσισε να απομονωθεί, ανοίγοντας έτσι την πόρτα σε πολλές αβεβαιότητες.
Η σημασία
του συμβιβασμού μπορεί να φαίνεται καλύτερη από την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ
Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας.
Αυτές οι δύο
χώρες που χωρίζονται από έναν πόλεμο με πολλές απώλειες, μίσος και παρελθόν που
δεν ξεχαστούν ποτέ, βρήκαν τη δύναμη να συμβιβαστούν.
Τα Σκόπια
πρέπει να αποφασίσουν αν θα ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα. Να απαλλαχθούν από
την απομόνωση που είναι συνέπεια των λαϊκίστικων διακυβερνήσεων και της ενίσχυσης
της θέσης όσων βρίσκονται στην εξουσία από πατριωτικό ενθουσιασμό.
Τον
απεγκλωβισμό από την απομόνωση μπορεί να παραδειγματιστεί από το Κοσσυφοπέδιο
και τη Σερβία που ξεπέρασαν το παρελθόν τους με τον συμβιβασμό.
Η αυτό-απομόνωση
ωθεί τα Σκόπια σε ένα μέλλον με μεγάλη αβεβαιότητα.
Η επίτευξη ενός
συμβιβασμού στο όνομα αποτελεί βασική προτεραιότητα για το κράτος και όχι τα
μνημεία, η αρχαιοποίηση, οι μπαρόκ προσόψεις…
Χωρίς τις προσπάθειες
για την επίλυση του βασικού θέματος όλα τα άλλα παραμένουν στο κενό και το
μέλλον είναι εξαιρετικά αβέβαιο, χωρίς προοπτική.
*Ο Ρίστο Πόποφσκι
είναι ανταποκριτής για πρακτορείο Tanjug στη Μόσχα. Το 1992 ίδρυσε το
ανεξάρτητο πρακτορείο ειδήσεων Makfax στα Σκόπια. Είναι επίσης ιδρυτικό
μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ιδιωτικών Πρακτορείων Ειδήσεων ‘APNA’.