Ίππαρχος ο Ρόδιος πατέρας της αστρονομίας


Ένα Φωτεινό Πνεύμα


Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος


Η πάνσοφη Αθηνά, απόθεσε τα όπλα και την ασπίδα στη γη και έπιασε τη γραφίδα για να καταγράψει τις σκέψεις της. Με τον τρόπο αυτόν δίδασκε στους ανθρώπους την ισχυρή δύναμη της γνώσης και της σοφίας. Όπως λέει και ο Πλάτων : «Αθηνά αεί φιλοπόλεμος και φιλόσοφος εστί».

(Η εικόνα από αμφορέα του 480 π.Χ. Μόναχο, Staatliche Antiken sammlungen) .



Μελετώντας κανείς τους αρχαίους επιστήμονες μένει έκθαμβος από τις γνώσεις τους και συγχρόνως αναρωτιέται γιατί και πώς καταστράφηκαν τα έργα τους.

Τα λιγοστά σπέρματα της σοφίας τους που γλύτωσαν από τους ζηλόφθονες βαρβάρους, μπήκαν σε νάρκωση για να ξυπνήσουν συνειδήσεις μόλις πριν δύο-τρεις αιώνες.

 Έτσι δόθηκε πάλι το εμπύρευμα για τη συνέχιση της Αναζήτησης του ανθρώπου.

Διαβάζοντας για τα έργα του μεγάλου αστρονόμου Ίππαρχου του Ρόδιου που έζησε το δεύτερο αιώνα προ Χριστού, αναρωτιόμαστε που θα έφθανε σήμερα η επιστήμη αν υπήρχε αυτή η Συνέχεια.

Ο Ίππαρχος θεωρείται ο πατέρας της αστρονομίας. Είναι ο πρώτος που διαίρεσε τους κύκλους των οργάνων σε 360 μοίρες.

 Διαπίστωσε και αυτός τη σφαιρικότητα της γης και κατασκεύασε την πρώτη υδρόγειο σφαίρα!

Εφεύρε τον "αστρολάβο", όργανο για τη μέτρηση των συντεταγμένων των αστεριών. (Βιβλίο: «Περί της των απλανών συντάξεως»). 

Στον "Κατάλογο των αστεριών του Ιππάρχου" υπάρχουν στοιχεία για τους 1.039 πιο λαμπρούς ορατούς αστέρες της εποχής του.

Εξέδωσε χρονολογικό κατάλογο για τις εκλείψεις της Σελήνης και βάση των εκλείψεων αυτών υπολόγισε τη μέση απόσταση Σελήνης-Γης σε 33, 66 επί τη διάμετρο της γης, ενώ σήμερα γνωρίζουμε πως είναι 30, 20. (Βιβλίο: «Περί μεγεθών και αποστημάτων Ηλίου και Σελήνης»)

Για να αντιληφθούμε τη σοφία του Ιππάρχου - αφού δεν γνωρίζουμε με τι επιστημονικά εργαλεία εργαζότανε- αναφέρουμε πως προσδιόρισε τη διάρκεια του έτους σε 365,246667 ενώ η πραγματική είναι 365, 242217 ημέρες!


Η μεγάλη αυτή διάνοια της αρχαιότητας διατύπωσε την αρχή της έλξεως της γης. (Βιβλίο: «Περί των δια βάρους κάτω φερομένων»)

Σε ηλικία 53 χρόνων ανακάλυψε αστέρι, που δεν υπήρχε πριν, στον αστερισμό του Σκορπιού και διατύπωσε την αρχή της αστρονομίας ότι "οι αστέρες δεν είναι αιώνιοι στον ουρανό"!


Γνώσεις που θάφτηκαν και λησμονήθηκαν αιώνες και αιώνες μέσα στο σκοτάδι του θεοκρατικού μεσαίωνα.

Ο Ίππαρχος έγραψε δεκάδες επιστημονικά βιβλία. Μόνον ένα διασώθηκε από τον εμπρησμό της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης. Είναι το τρίτομο έργο : “Περί των Αράτου και Ευδόξου φαινομένων».

Μεγάλα όμως αποσπασματικά κείμενα από τα έργα του υπάρχουν σε βιβλία άλλων συγγραφέων που ευτυχώς διασώθηκαν και διαφυλάχθηκαν στη Ρώμη.

Ο μεγάλος αυτός αστρονόμος της αρχαιότητας ασχολήθηκε και με την χαρτογράφηση. Είναι ο πρώτος που εφάρμοσε τη "Στερεογραφική προβολή της σφαίρας", πως δηλαδή να απεικονίζουμε μια σφαιρική επιφάνεια σε επίπεδο, όπως όταν δημιουργούμε το χάρτη μιας μεγάλης γεωγραφικής περιοχής της γήινης σφαίρας.


Προς τιμήν του ονομάστηκε ‘Ιππαρχος’ ένας κρατήρας της Σελήνης.


--





Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά  της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης  του ιστολογίου παραγωγής- http://www.echedoros-a.gr
 

Μεγαλομανία και η Ευφυΐα megalomania and Intelligence

Megalomania and Intelligence



Ο Δίας μεταμφιεσμένος σε γέρο φέρει την κλίμακα στο παράθυρο της Αλκμήνης καθώς πιάνεται στα 'πράσα' από τον Ερμή.
Ποσειδωνιακός κρατήρας του 350-340 π.Χ. (Rome, Musei Vaticani)


Μεγαλομανία και η Ευφυΐα

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος


Στα παλιά χρόνια κάθε πόλη περικλείονταν από τείχη για την προστασία της από τις εχθρικές επιδρομές. Η επιτήρηση και επισκευή των τειχών αυτών καθώς και τη στρατηγική για την αντιμετώπιση του εχθρού ήταν ευθύνη του ικανότερου μηχανικού της πόλης. Θέση ζηλευτή που την ονειρεύονταν πολλοί μηχανικοί της πόλης.
Ζούσε, λοιπόν, στη Ρόδο στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα ένας φιλόδοξος μηχανικός που ονομαζότανε Καλλίας. (Γνωστός ως "Καλλίας ο Ρόδιος" ).
Τότε αρχιμηχανικός των τειχών ήταν ο έμπειρος Διόγνητος.
Ο Καλλίας ήταν φιλόδοξος και θεωρούσε τον εαυτό του ικανότερο από όλους τους όμοιους του. Κατασκεύασε έναν περιστρεφόμενο γερανό, επινόηση της εποχής, έφτιαξε επίσης ένα ομοίωμα των τειχών σε σμίκρυνση (μακέτα) και έκανε επίδειξη του γερανού του στο λαό της Ρόδου. Ο γερανός είχε την ικανότητα να περνάει πάνω από τα τείχη και να αρπάζει τις πολιορκητικές μηχανές του εχθρού και να τις φέρνει μέσα στα τείχη.
Το επίτευγμα έτυχε μεγάλου θαυμασμού από τους πολίτες της Ρόδου. Με συνοπτικές διαδικασίες παύσανε τον αρχιμηχανικό που είχανε, και στη θέση του τοποθέτησαν τον νέο εφευρέτη, τον Καλλία.
Του έφαγε, δηλαδή τη θέση!
Σε δύο χρόνια ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, έφθασε στη Ρόδο και πολιόρκησε την πόλη. (305 π.Χ.).

Έφερε, μάλιστα, μαζί του τον Αθηναίο, ξακουστό αρχιμηχανικό Επίμαχο. Γνώριζε το κατασκεύασμα του Καλλία και για να τον καταστήσει ακίνδυνο κατασκεύασε, προ των τειχών, μια γιγαντιαία πολιορκητική μηχανή 180 τόνων περίπου.
Ο περιστρεφόμενος γερανός του Καλλία, ήταν ένα παιχνίδι μπροστά του, δήλωσε αδυναμία να αντιμετωπίσει τον εισβολέα.
Τότε οι Ρόδιοι φώναξαν πάλι το Διόγνητο και του είπαν να κάνει ότι μπορεί για να αποτρέψει τις επιδιώξεις του εχθρού.
Ο ευφυής Διόγνητος διέταξε να ανοίξουν μικρές τρύπες περιμετρικά των τειχών, τοποθέτησε υδρορροές από όπου έχυναν νερό, λάσπη και ακαθαρσίες. Σε λίγες ώρες το εξωτερικό μέρος των τειχών έγινε ένας βρωμερός βάλτος. Η μεγάλη πολιορκητική μηχανή του Επίμαχου, γλιστρούσε και ήταν αδύνατο να πλησιάσει τα ανηφορικά τείχη.
Έτσι παράτησε ο εχθρός την πολιορκητική μηχανή μέσα στη λάσπη και η πολιορκία λύθηκε.
Ο λαός της Ρόδου, κατάλαβε τότε την εσφαλμένη επιλογή του. Η επινόηση του Καλλία ήταν μόνο και μόνο για να προκαλέσει θαυμασμό με τελικό στόχο τη θέση του αρχιμηχανικού της Πόλης...
Μήπως σήμερα σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, δεν συναντάμε παρόμοια παραδείγματα;


The change will swallow you…

Jean-Baptiste Chardin: οι σαπουνόφουσκες. New York, Metropolitan Art Museum

Του Γιώργου Εχέδωρου


Δεν υπάρχει ούτε αρχή, ούτε τέλος. Υπάρχει μια αδιάκοπη συνέχεια, μια ροή, μια ακατανόητη μεταβολή των πραγμάτων.
Η σκέψη του Ηράκλειτου μας κυνηγά: ‘Τα πάντα ρει..
Όλα κινούνται, αλλάζουν σχήμα, αλλάζουν σύσταση, προορισμό, κατεύθυνση.
Η παρουσία μας δεν είναι ούτε μια κουκίδα μέσα στην αιωνιότητα, ούτε καν ένα σκουπίδι στην αιώνια ροή των πραγμάτων.
Αν χαράξεις μια γραμμή, για να παραστήσεις γραφικά την πορεία του κόσμου, εσύ δεν θα υπάρχεις μέσα σε αυτήν. Ήσουν, ίσως, ένα μηδαμινό μεταβαλλόμενο στοιχείο μέσα στην συμπαντική κίνηση.
Είμαστε παιδιά της αστρικής στάχτης, δεν μπορούμε να ζήσουμε μέσα στη λάμψη, αλλά ούτε χωρίς αυτήν.
Το άστρο είναι το μόνο ζωντανό κύτταρο του κόσμου, πέρα από το χρόνο, πέρα από τη σκέψη.
Γιατί πρέπει να προέρχεσαι από κάπου;
Ίσως, γιατί φοβάσαι εκεί που θα καταλήξεις.
Είναι μάταιο να αναζητάς την αιωνιότητα.
Είναι μάταιο να αναζητάς κάτι που δεν υπάρχει.
Κάθε στιγμή που ζεις είναι η αιωνιότητα, κάθε στιγμή που περνά θρηνείς ένα κομμάτι σου.
Η μεταβολή έρχεται σιγά σιγά μέσα σου. Τη μετράς με το χρόνο, τη μετράς με τις ρωγμές στο πρόσωπο...
Η ροή θα σε παρασύρει, θα σε καταπιεί...

Women philosophers in ancient Greece

Γυναίκες φιλόσοφοι στην αρχαία Ελλάδα
(Σταχυολογήματα)


Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος



Φωτο: Η 'κόρη'. Από την Ακρόπολη. Μουσείο Αθηνών.


Στην ελληνική αρχαιότητα οι γυναίκες δεν αποτελούσαν αυτό το οποίο λέμε σήμερα ‘αδύνατο φύλο’. Ήταν ισάξιες των ανδρών.

Είχαν τη δυνατότητα να σπουδάζουν στις φιλοσοφικές σχολές της εποχής και μάλιστα να διακρίνονται με το έργο τους.
Γνωστές μας είναι αυτές που ασχολήθηκαν με το λόγο αλλά και με τις θετικές επιστήμες.
Μία από αυτές ήταν η ιέρεια στους Δελφούς, Θεμιστόκλεια. Δίδασκε μαθηματικά σε όλους τους επισκέπτες των Δελφών. Ήταν γνωστότατη στην εποχή της, δηλαδή τον 6ο αιώνα προ Χριστού. Ο μαθηματικός και φιλόσοφος Πυθαγόρας υπήρξε μαθητής της, όταν ήταν ήδη 57 χρονών!
Επί ένα χρόνο που έμεινε στους Δελφούς διδάχθηκε από τη Θεμιστόκλεια τις αρχές της γεωμετρίας και της αριθμοσοφίας.

Καθώς λέγουν οι πηγές ήταν τόσος ο θαυμασμός του Πυθαγόρα προς την ιέρεια αυτήν που όταν δύο χρόνια αργότερα ίδρυσε σχολή στη Μεγάλη Ελλάδα (Κάτω Ιταλία) δεχόταν ως μαθητές άνδρες και γυναίκες.
Μια από τις μαθήτριες του ήταν η Θεανώ, που καταγότανε από τους Θούριους της Κάτω Ιταλίας. Ήταν 36 χρόνια νεότερη του και σπούδασε μαθηματικά και αστρονομία. Έγινε σύζυγος του Πυθαγόρα και απέκτησε πέντε παιδιά.

Μετά το θάνατο του μεγάλου δασκάλου και συζύγου της δίδαξε μαθηματικά στις Πυθαγόρειες σχολές της Σάμου και του Κρότωνος και διέδωσε το έργο του στην κυρίως Ελλάδα και στην Αίγυπτο με τη συνεργασία των θυγατέρων της, την Αριγνώτη, τη Μυρία και τη Δαμώ. Η Θεανώ είναι η πιο διάσημη γυναίκα αστρονόμος και κοσμολόγος.
Μαθήτρια του Πυθαγόρα ήταν και η Πολυγνώτη (6ος αιώνας π.Χ) που έγραψε ένα έργο για την απλοποίηση των αριθμητικών συμβόλων.
Μία ακόμη γνωστή μαθηματικός είναι η Τυμίχα η λεγόμενη Σπαρτιάτις. Αν και γεννήθηκε στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, είχε καταγωγή από την Σπάρτη. Δίδασκε στη Σχολή του Πυθαγόρα. Όταν καταστράφηκε αργότερα η Σχολή, κατέφυγε στις Συρακούσες. Λένε πως ο τύραννος των Συρακουσών Διόνυσος την πίεζε πάρα πολύ για να αποκαλύψει το περιεχόμενο της διδασκαλίας του Πυθαγόρα. Τότε η Τυμίχα δεν δίστασε να κόψει με τα δόντια τη γλώσσα της και να τη φτύσει στα μούτρα του!
Άλλη γνωστή φιλόσοφος και μαθηματικός ήταν η Αρετή η λεγόμενη 'Κυρήνειά' που έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ. Σπούδασε στην Αθήνα, στην Ακαδημία του Πλάτωνος, όπου κατόπιν δίδαξε για πολλά χρόνια μαθηματικά και φυσική. Εκατό γνωστοί φιλόσοφοι υπήρξαν μαθητές της. Το έργο της το συνέχισε ο γιος της, Αρίστιππος που ονομάσθηκε "Μητροδίδακτος", διδάχτηκε δηλαδή από τη μητέρα του.
Η Αρετή είχε εκατοντάδες θαυμαστές για τις γνώσεις της και όταν πέθανε στον τάφο της έστησαν μαρμάρινη επιγραφή που έλεγε:
«Ενθάδε κείται το μεγαλείο της Ελλάδος, με την ομορφιά της Ελένης, την πένα του Αρίστιππου, την ψυχή του Σωκράτους και την γλώσσα του Ομήρου».


Ο Richard και η Αλόννησος

O Richard και η Αλόννησος...

Γράφει ο συγγραφέας Γιώργος Εχέδωρος









Αλόννησος

Κάθε καλοκαίρι η Χώρα μας κατακλύζεται από εκατομμύρια ξένους περιηγητές που θέλουν να γνωρίσουν τους Έλληνες και την Ελλάδα.

Είναι αυτοί που ονειρεύονται μια ειδυλλιακή παραλία, ένα κοσμικό ή ερημικό -κατά προτίμηση- νησί που θα τους προσφέρει το όνειρο ενός ολόκληρου χρόνου.
Εκτός από τους τουρίστες αυτούς υπάρχουν και άλλοι που ενώ ζουν τη σύγχρονη Ελλάδα αναζητούν σ’ αυτήν τη μνήμη της ανθρωπότητας, που μέρος της αποτελεί αναμφισβήτητα η μνημειακή Ελλάδα των σπασμένων κιόνων, των ακρωτηριασμένων αγαλμάτων, των ερειπωμένων ανακτόρων.
Ένα καλοκαίρι στην Αλόννησο έτυχε να γνωρίσω έναν καθηγητή της αρχαίας και σύγχρονης ελληνικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ της Βρετανίας. Αν θυμούμαι καλά, τότε το πανεπιστήμιο αυτό διατηρούσε μια έδρα ελληνικών και ήταν στα πρόθυρα της παύσης της από την βρετανική κυβέρνηση.
Ο πενηνταοκτάχρονος Ρίτσαρντ ήταν πολύ στεναχωρημένος γι’ αυτό, αλλά ήλπιζε να διατηρηθεί αυτή η έδρα . Δυστυχώς δεν πληροφορήθηκα την εξέλιξη για το ζήτημα αυτό.
Ο ‘τουρίστας’ αυτός μέσα σε είκοσι οκτώ χρόνια επισκέφθηκε την Ελλάδα εξήντα τέσσερις φορές!

Περιηγήθηκε σε όλη την χώρα μας και επισκέφθηκε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη. Έψαχνε κυρίως μνημεία βυζαντινής περιόδου, μονές, εκκλησίες, αναζητούσε σε λόφους και όρη θρύλους και ιστορίες της Ορθοδοξίας.
Ήταν άριστος γνώστης της ελληνικής τόσο που πραγματικά με ωφέλησαν οι συζητήσεις που κάναμε! Εκείνο τον καιρό έγραφε ένα βιβλίο που έφερε τον τίτλο «Μοναστήρια και εξωκλήσια του Αιγαίου Πελάγους». Δυστυχώς δεν έμαθα αν κυκλοφόρησε ποτέ το βιβλίο αυτό.
Ο Ρίτσαρντ, που δεν ενθυμούμαι το επώνυμο του, την τελευταία δεκαετία αφιέρωσε όλο τον ελεύθερο χρόνο του στα νησιά του Αιγαίου. Όχι μόνον επισκέφθηκε όλα τα νησιά αλλά κατέγραψε και όλες τις εκκλησιές, εξωκλήσια και μοναστήρια των νησιών, χαρτογράφησε τα μονοπάτια που οδηγούν σ’ αυτά. Πριν αρκετά χρόνια έφυγε από τον καθολικισμό και ήρθε στην Ορθοδοξία. Βαπτίστηκε ορθόδοξος και γνώριζε απ’ έξω αρκετά πατερικά κείμενα!
Τα μοναδικά του έσοδα ήταν ο μισθός του από το πανεπιστήμιο τον οποίο κυριολεκτικά διέθετε στην Ελλάδα για ένα δωμάτιο παραμονής, λίγο ψωμί και κανένα φρούτο. Λιτοδίαιτος, αδύνατος, σχεδόν κοκαλιάρης, ψηλός και ευγενικός.
Στο διαμέρισμά του στο Μάντσεστερ μου είπε πως είχε μόνο δύο καρέκλες ένα κρεβάτι, ένα ψυγείο και μια παλιά βιβλιοθήκη όπου σε κάθε ράφι της βρισκόταν η Ελλάδα.
Στην Αλόννησο γνωριστήκαμε σε ένα ερημοκλήσι. Με εντυπωσίασε. Ήταν με μια πάνινη τσάντα στον ώμο, όπου μέσα είχε ένα ξεροκόμματο ψωμιού, τριών ημερών τουλάχιστον. Το φαγητό του κυρίως ήτανε τομάτα, πεπόνι, ψωμί και ελιές.

Γνώριζε και την αρχαία βοτανική. Κάθε φυτό με το αρχαίο όνομά του και την αξία του στην υγεία του ανθρώπου. Εκεί έμαθα για τον ασφόδελο, για τα μανιτάρια του διαβόλου, κλπ. Επισκεφθήκαμε όλα τα εξωκλήσια βαδίζοντας από τα ξημερώματα μέχρι το τελευταίο φως της ημέρας.
Ήταν ‘τρελαμένος’ με τη βυζαντινή περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Σε κάθε εκκλησάκι άναβε την κανδήλα και έψελνε μεγαλόφωνα κείμενα του Ευαγγελίου.
Από αυτόν έμαθα γιατί στους τάφους τους οι Ορθόδοξοι φυτεύουν κυπαρίσσια και που βρισκότανε η κρύπτη για τους θησαυρούς της εκκλησίας, όπου οι ιερείς έκρυβαν τα πολύτιμα τάματα των πιστών από τους εκάστοτε επιδρομείς.
Ο Ρίτσαρντ ήταν ένας ‘τουρίστας’ που καμία σχέση δεν είχε με το μπάνιο και μαύρισμα του κορμιού σε μια παραλία.
Πέρασε πολύς καιρός για να συνειδητοποιήσω την αγνότητα και αξία του ανθρώπου αυτού...

------------------------

Amazonas, Itacoatiara, Manaus Καζαντζίδης και Τσιτσάνης

‘Λεέ, λεέ’…
Μνήμες
Γράφει ο συγγραφέας Γιώργος Εχέδωρος
Γυναίκες του Αμαζονίου την ώρα της μπουγάδας.

Οι καλοκαιρινές νυχτιές ξυπνούν αναμνήσεις.
Αναστατώνουν τη μνήμη.
Και αν δεν έχεις καταχωνιάσει μερικά περιστατικά της ζωής σου σε "άπατα" νερά, αρκεί ο δυνατός άνεμος μιας συζήτησης, να ξεσηκώσει την απανωσιά της μνήμης και να φέρει στο σήμερα, στη συνείδηση σου, γεγονότα που νομίζεις ότι τα είχες λησμονήσει.

Πάνε χρόνια από τότε.
Ταξίδια στη θάλασσα.
Αξιωματικός στο εμπορικό ναυτικό.
Η δίψα της μάθησης του κόσμου μεγαλύτερη από την όποια επαγγελματική σπουδή.
Μια ριψοκίνδυνη επιλογή ενός πληρωμένου τουρίστα του κόσμου!
Κάποτε ένας σύγχρονος σοφός είπε: "για να σου φύγουν οι...τσίμπλες από τα μάτια πρέπει να ταξιδεύσεις"! Πιστεύω ακράδαντα πως ο άνθρωπος αντλεί σοφία από τα ταξίδια, όποια ταξίδια και αν είναι αυτά.
Έξη η ώρα το πρωί.
Το καράβι πλέει κόντρα στο ρεύμα του ποταμού, με τέσσερα μίλια την ώρα.
Γλυκοχαράζει και χιλιάδες αρώματα διαχέονται στην ατμόσφαιρα του Αμαζονίου.
‘Σπάει’ η μύτη από την ευωδία της ζούγκλας.
Ο ύπνος περιττεύει.
Ψελλίζεις Αμαζόνιος και ενθυμείσαι τις Αμαζόνες!
Η ελληνική ιστορική μνήμη σε ακολουθεί...
Κάποιος ιθαγενής από τις σαράντα τόσες φυλές του Αμαζονίου, μασάει τα Rothmans που του πέταξες!
Γυναίκες γυμνές πάνω στις πιρόγες φωνάζουν "λεέ, λεέ" (πέταξε, πέταξε!) και ξεσηκώνεις ό, τι έχεις μέσα στην καμπίνα σου.
Σεντόνια, πετσέτες, σαπούνια, καθρέπτες και ρούχα!
Και βουτούν δίπλα στα τεράστια ποταμόψαρα για να τα πιάσουν!
Έχεις ακούσει για τα πιράνχας και τρέμουν τα φυλλοκάρδια σου.
Οι κάτοικοι δεν δείχνουν απόγονοι του Αδάμ και της Εύας!
Δεν γνωρίζουν το μύθο της προπατορικής αμαρτίας και αγνοούν κάθε εντροπή για το σώμα τους.
Ολόγυμνοι, μελαψοί κάτω από τον καυτό βραζιλιάνικο ήλιο.
Σε βλέπουν και περιμένουν.
Αυτά που θα χαρίσεις. Το σαπούνι ή την απορρυπαντική σκόνη, καμιά κουλούρα σχοινί ή κάποιο παλιό βαρέλι, ένα άδειο βάζο! Κάνουν ό, τι ζητήσεις γι' αυτά! Χορεύουν πάνω στις πιρόγες ή τραγουδούν και ξεσπούν σε γέλια!
Χίλια χιλιόμετρα μέσα στον Αμαζόνιο βρίσκεται το Itacoatiara.
Η αποβάθρα ξύλινη, προϊστορική. Το καράβι δένει σε πασσάλους μπηγμένους στην όχθη του ποταμού και σε δύο θεόρατα δένδρα.
Πιο μέσα, τέσσερις με πέντε ώρες κόντρα στον Αμαζόνιο βρίσκεται το Μανάος. Η σύγχρονη πόλη.
Εδώ έχεις επαφή με τον πολιτισμό. Μαγαζιά. Μπαρ και ‘κέντρα’ όπου το θήλυ είναι αντικείμενο ηδονής!
Ρουμ και κόκα. Όταν ακούν ότι έδεσε καράβι με "γραικούς" οι σειρήνες από τα μεγάφωνα τραγουδούν Καζαντζίδη, Μαρινέλα και Τσιτσάνη!
Βρίσκεσαι χίλια χιλιόμετρα μέσα στον Αμαζόνιο! Μια μαγική εικόνα. Ένα καράβι μέσα στην άγρια ζούγκλα!
Ήρθες να φορτώσεις coconuts (καρύδες) που δεν κόπηκαν ακόμη!
Και ...περιμένεις. Πενήντα δύο μέρες! Είσαι άνετος γιατί το δολάριο, σου δίνει πολλά κρουζέιρος.
Μαθαίνεις τα πορτογαλικά στο πι και φι και ξεχνάς ποιος είσαι και που βρίσκεσαι. Καζαντζάκης, Χέγκελ και Μόργκαν μπορούν να περιμένουν στο ράφι της καμπίνας.
Η υλική σου υπόσταση κυριαρχεί και γίνεσαι ...λάσπη!
Και είσαι είκοσι δύο χρονών.
"Αόρα έου φάλου πορτουγκέζα"!


----------------------

Το Κιλκίς αξίζει καλύτερο Περιβάλλον


Το Κιλκίς αξίζει ένα καλύτερο περιβάλλον

Γράφει ο συγγραφέας Γιώργος Εχέδωρος




Ας πούμε όμως δυο λόγια για την περιοχή του Κιλκισίου και ειδικότερα για τη φυσική αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών.
Στο Κιλκίς δεν υπάρχει ή ορθότερα, δεν υπήρχε στις τελευταίες δεκαετίες υποδομή τέτοια που να σπείρει έστω υπόνοιες περιβαλλοντικής μόλυνσης, ρύπανσης ή ακόμη και καταστροφής.
Παρόλα όμως αυτά η γενικότερη κατάσταση στην περιοχή δεν μπορεί να θεωρηθεί περιβαλλοντικά- προς το φυσικό περίγυρο της δηλαδή- ως στάσιμη.
Χαρακτηρίζεται μάλλον αρνητική αν και δεν συνέπραξαν βιομηχανικοί και κατ’ επέκταση αναπτυξιακοί παράγοντες της σύγχρονης εποχής.
Απλά επικράτησε και κάλυψε την περιοχή- τη λεγόμενη ως ‘Πάικου και Κρουσίων Χώρα’ (δανειζόμαστε τον τίτλο από το βιβλίο μου)- η γενική αδιαφορία, ο επικαιρισμός και η στροφή των κατοίκων σε άλλες κατευθύνσεις.
Φαινόμενα, βέβαια, που δεν καθρεπτίζουν μόνον την αδιαφορία των κατοίκων αλλά και της γενικότερης πολιτικής στην περιοχή από άτομα με υπεύθυνες θέσεις αλλά δίχως διορατικότητα και κάποιο, έστω, στοιχειώδες μελλοντικό προγραμματισμό.
Προγραμματισμός που δεν είναι τίποτε άλλο από την απαγόρευση της ‘βιομηχανίας’ του κυνηγιού, τον καθορισμό βιοτόπων σε μεγάλες και πραγματικά αξιόλογες εκτάσεις κλπ.
Φθάσαμε στο σημείο να χαθούν τα ψάρια από τη λίμνη Δοϊράνη από πραγματική αδιαφορία, εκεί όπου παλιότερα όπως αναφέρει ενδεικτικά η ιστορία, η ποσότητα των ψαριών ‘κατά ζήτησιν ανεβαίνει από 3 έως 5 χιλιάδων οκάδων καθ’ εκάστην’.
Απειλούνται επίσης να χαθούν τέσσερις γνήσιοι βιότοποι, προσιτοί στους κατοίκους των γύρω απ’ αυτούς περιοχών, όπως οι περιοχές του Μπέλες, Πάικου και Κρουσίων. Φυσικοί χώροι όπου στο παρελθόν – πριν εκτοπισθούν ή αφανισθούν- ζούσαν και πολλαπλασιάζονταν πλήθος άγριων ζώων, συμπαθητικών ή μη.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω ένα συμβάν που πληροφορήθηκα από έναν γεωργό. Πρόκειται για το θάνατο ενός ζαρκαδιού, κοντά στο χωριό Επτάλοφος του Κιλκισίου. Ο ανεξήγητος θάνατος όπως συμπεράνανε μερικοί γεωργοί οφειλότανε κατά πάσα πιθανότητα στα φυτοφάρμακα και στα χημικά παρασκευάσματα που ρίχτηκαν στη γη για την ‘ακμαία’ ανάπτυξη των φυτών.
Σημειώνω όμως και κάτι παραπλήσιο. Έτυχα καλεσμένος σε ‘κιλκισιώτικο’ σπίτι. Οικοδεσπότης κυνηγός. Κύριο δείπνο: ζαρκάδι ψητό. Μάλιστα ζαρκάδι. Ίσως το τελευταίο από τα Κρούσια, παρότι απαγορευμένη η θήρα του. (Όχι, δεν δοκίμασα, ντράπηκα για την υπόστασή μου)
Στη βόρεια Ευρώπη ο συμπαθητικός λαγός περιφέρεται ελεύθερος, δίχως φόβο στα αλσύλια μέσα και γύρω από τις πόλεις, ενώ στον τόπο μας αποτελεί ακόμη ‘μεζές’κατόπιν άγριου κυνηγητού.
Κάποτε ίσως πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από το στομάχι μας. Κάποτε πρέπει να γίνουμε οι αγαθοί του φυσικού περίγυρού μας και όχι οι άκρατοι καταστροφείς του.
Δεν θα ήταν φυσικά σοφό ή ακόμη λογικό να φθάσουμε στο σημείο φόβου για να αντιληφθούμε πως το φυσικό περιβάλλον μας είναι απαραίτητο για την επιβίωσή μας.





Ο Γιώργος Εχέδωρος και ο Ρίγκο


ΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ

Ας θυμηθούμε πως πέρσι το καλοκαίρι, λόγω κλιματολογικής αστάθειας, η περιοχή του Κιλκίς είχε κυριευθεί από ποντίκια.
Παλιότερα δεν συνέβαινε αυτό, στον ίδιο βαθμό τουλάχιστον. Υπήρχε ο ρυθμιστικός παράγοντας. Τα ερπετά και τα πτηνά πάντα εξολόθρευαν ένα μεγάλο μέρος τους.
Οι κυνηγοί, όμως, του ποντικιού άρχισαν να αραιώνουν. Δηλητηριάστηκαν κι αυτοί από τα χημικά παρασκευάσματα που ρίχνονται αφειδώς στη γη.
Κι άλλο ένα παράδειγμα επιπολαιότητας ορισμένων νεαρών όψιμων κυνηγών. Στο βαρύ χειμώνα του 1987 πλήθος από γλαροπούλια κατέφθασαν από βορρά στην πόλη του Κιλκισίου και συγκεκριμένα στο άνοιγμα του παλιού λατομείου στο λόφο του Αη Γιώργη, ψάχνοντας προστασία και τροφή από το χιόνι και την παγωνιά.
Μέσα σε συνθήκες οικολογικής προστασίας έπρεπε να βοηθηθούν με στοιχειώδη τροφή (θα ήταν 2 με 3 χιλιάδες πουλιά). Για το τι γύρευαν τα γλαροπούλια στο ορεινό Κιλκίσιο οφείλω αντί απάντησης να παραθέσω ένα σύντομο απόσπασμα από βιβλίο του 19ου αιώνα.
«Ως επέλθη ο χειμών και μάλιστα όταν παγώσει ο Δούναβις και αι προς βορράν λίμναι, κατέρχονται ιχθυοφάγα πτηνά πολλών ειδών και κατακλύζουσι τας μεσημβρινάς λίμνας όπως διαχειμάσωσι και εύρωσιν ευκολώτερον την τροφή των. Είναι ταύτα περί τα δέκα έξη, εξ ων τινά εγχώρια και μένουσιν πάντοτε».
Αλλά με τη βαρυχειμωνιά του’87 πάγωσε και η λίμνη Δοϊράνη, οπότε τα πτηνά πέταξαν νοτιότερα και βρήκαν καταφύγιο στο κούφωμα του λόφου του Αη Γιώργη.
Τότε, μερικοί όψιμοι, λαθροκυνηγοί, νεαρής ηλικίας και άνευ παιδείας, μάθαιναν σκοποβολή κυνηγώντας μανιωδώς τα γλαροπούλια στο χώρο του παλιού λατομείου. Τα σκοτώσανε, εκατοντάδες νεκρά πουλιά, χωρίς να τα μαζέψουνε, μόνο για να ...παίξουνε...
Ίσως θεωρηθούνε και παρατραβηγμένα και άκρως συναισθηματικά τα αναφερόμενα, όταν σε άλλες περιοχές του πλανήτη την ίδια ώρα, την ίδια εποχή, σκοτώνονται και αφανίζονται, λόγω πολέμου ή πείνας, χιλιάδες ανθρώπων.
Δεν το αμφισβητούμε αυτό. Η πραγματικότητα όμως, όπως διαδραματίζεται δίπλα μας, δεν μπορεί να κρυφτεί.
Οι απειλές για το περιβάλλον στη σημερινή πραγματικότητα είναι συχνές και πολλές, ενώ οι αντιδράσεις σ’ αυτές μάλλον σπάνιες.
Συνήθως η αντίδρασή μας γίνεται όταν τα απόβλητα φθάσουν στη θύρα του σπιτιού μας και δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε... Τότε ...διαμαρτυρόμαστε...
Ο Αξιός βρίσκεται σε συνεχή απειλή μόλυνσης, ο Γαλλικός επίσης, η Δοϊράνη βρίσκεται σε καραντίνα, τα Κρούσια απογυμνώνονται, περιοχές του Πάικου ακολουθούν.
Και στον ορίζοντα : ‘φωνή βοώντος εν τη ερήμω’...
Αχ, αυτοί οι οικολόγοι...
Καλησπέρα σας...



Δημοσιεύθηκε Ιούνιος 1989- Κιλκίς-------------------------------

Η επινόηση του Γραμματόσημου The invention of Stamp

Η επινόηση του Γραμματόσημου




Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος


Ξεφυλλίζοντας ένα παλιό περιοδικό έντυπο που κυκλοφορούσε πριν από 90 χρόνια στην Αθήνα, έπεσε η προσοχή μας σε ένα αφιέρωμα για την ιστορία του γραμματόσημου.
Πρόκειται για το έντυπο ‘Ελλάς’. Στον τόμο του 1908 και στον μήνα Μάιο δημοσιεύθηκε μια όμορφη ιστοριούλα για το πώς επινοήθηκε το γραμματόσημο, που τέθηκε πρώτη φορά σε κυκλοφορία πριν από 157 χρόνια.
Η εφεύρεση, γράφει, του γραμματόσημου έγινε από τον Άγγλο Rowilland Hill.
Το προαναφερόμενο έντυπο που αυτοχαρακτηρίζεται ως εβδομαδιαίο περιοδικό γιατί είναι έκδοση περιοδική (ανά εβδομάδα) και όχι επί της ημέρας (εφ’ ημέρας, εφημερίδα). Όπως θα μπορούσαμε, κυριολεκτικά, να ονομάσουμε, ως ‘περιοδικό’ το έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας. Αναφέρει, λοιπόν, τα εξής:
Μια φτωχή, χήρα γυναίκα, από την Αγγλία, είχε αλληλογραφία με το γιο της που διέμενε στη Γαλλία.
Όταν ο ταχυδρομικός διανομέας της έφερνε επιστολή του γιου της, αυτή παρατηρούσε εξεταστικά το γραφικό χαρακτήρα της διεύθυνσής της, φιλούσε με συγκίνηση την επιστολή και επέστρεφε το γράμμα στον ταχυδρόμο, εξηγώντας του, πως λόγω της μεγάλης φτώχιας της, δεν είχε τη δυνατότητα να πληρώσει το ταχυδρομικό τέλος, το οποίο είχε οριστεί μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας σε δύο σελίνια.
Κάποια μέρα στο σημείο διανομής των επιστολών βρέθηκε ο R. Hill. Είδε τη γυναίκα να πιάνει την επιστολή, να τη φιλά και να την επιστρέφει. Συγκινήθηκε και έδωσε αυτός τα δυο σελίνια.
Έκπληκτος όμως άκουσε τη γυναίκα να του λέει: «Κύριε, σας ευχαριστώ πολύ, αλλά δεν άξιζε τον κόπο να πληρώσετε την επιστολή, γιατί ο φάκελος δεν έχει τίποτε μέσα! Επειδή είμαστε πάρα πολύ φτωχοί, αλληλογραφούμε έτσι… Τα πεζά και κεφαλαία γράμματα της διεύθυνσης του παραλήπτη ή του αποστολέα δείχνουν τα συναισθήματά μας»…
ο R. Hill εξεπλάγη με την ‘κομπίνα’ της χήρας και ως τυπικός Άγγλος έγραψε μια μελέτη, στην οποία πρότεινε να ορισθεί μικρό τέλος για την Αγγλία και τις αποικίες της, σε πρώτο στάδιο, που να προπληρώνεται η αποστολή επιστολής από τον αποστολέα.
Υπέδειξε μάλιστα το τέλος αυτό να εκφράζεται με μικρά τεμάχια χαρτιού, έως 10 εκατοστά, που θα κολλιούνται πάνω στην επιστολή, θα αγοράζονται φυσικά από τον αποστολέα.
Η μελέτη του δημοσιεύθηκε το 1837. Τρία χρόνια αργότερα, το Μάιο του 1840, το πρώτο γραμματόσημο τέθηκε σε κυκλοφορία.
Πραγματικά είναι μια πρωτότυπη ιστορία για να αιτιολογήσει την καθιέρωση του γραμματοσήμου παγκόσμια.
Δεν γνωρίζουμε πόσα ακόμη χρόνια θα ισχύει αυτός ο τρόπος διακίνησης της αλληλογραφίας. Αν όμως αναλογισθούμε πως ένα μεγάλο μέρος της απορροφήθηκε από τα νέα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, δεν θα αργήσει να έρθει η μέρα που η επικόλληση γραμματόσημου δεν θα είναι απαραίτητη. Ίσως και αυτή η ίδια η αποστολή της επιστολής μέσω του ταχυδρομικού διανομέα καταργηθεί...
-------
Δημοσίευση κειμένου Μάιος 1997
000000000000000000000000000000000000000000000000000