Οκτώβριος 16, 2015.
Μετά την πάροδο περισσότερων από δύο
αιώνες, η Τουρκία αποφάσισε να ανοίξει τα αρχεία της και να επιτρέψει στους Σέρβους
πολίτες να έχουν πρόσβαση στα έγγραφα που σχετίζονται με τη ζωή των Σέρβων κατά
τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε κυριαρχήσει στα Βαλκάνια
περισσότερο από πέντε αιώνες, σημειώνει η αλβανική ‘Τέμα’.
Ο επικεφαλής των Τουρκικών Αρχείων,
Ουγκούρ Ουνάλ, δήλωσε στη σερβική εφημερίδα «Εσπερινές Ειδήσεις» (Vecernje Novosti) ότι η Άγκυρα και το Βελιγράδι
υπέγραψαν πρωτόκολλο την περασμένη
εβδομάδα, επιτρέποντας στους Σέρβους πολίτες την πρόσβαση στα αρχεία της Τουρκίας,
χωρίς την ανάγκη οποιασδήποτε ειδικής άδειας, έχοντας μόλις ένα έγκυρο
διαβατήριο.
Ωστόσο, επισημαίνει το δημοσίευμα, τα
σερβικά μυστικά αρχεία παραμένουν κλειστά, σε αντίθεση με άλλες βαλκανικές
χώρες, όπως είναι η Κροατία, η Αλβανία, που έχουν αρχίσει να τα ανοίγουν.
Τον Σεπτέμβριο η Κροατία έδωσε έγγραφα
μυστικών υπηρεσιών που δημιουργήθηκαν
μεταξύ του 1937 και 1990. Τα κρατικά αρχεία θα επιτρέψουν στο κροατικό
κοινό να πληροφορηθεί για το παρελθόν, υπό ορισμένους περιορισμούς, για έγγραφα
από τη γιουγκοσλαβική μυστική υπηρεσία, την UDBA, καθώς και υπηρεσίες ασφαλείας στο
Βασίλειο της Γιουγκοσλαβία και του φασιστικού καθεστώτος- μαριονέτα του Β΄ Παγκόσμιου
Πολέμου που είχε ονομασθεί ‘Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας’.
Αυτήν την εβδομάδα, το Κοινοβούλιο της
Αλβανίας, ξεκίνησε τη διαδικασία επιλογής των μελών της κρατικής υπηρεσίας, η
οποία θα χειρισθεί το άνοιγμα των μυστικών αρχείων της αστυνομίας που είχαν
συγκεντρωθεί από την κομμουνιστική δικτατορία του Ενβέρ Χότζα.
Στη Σερβία, ενώ ορισμένα έγγραφα από
την κομμουνιστική εποχή έχουν αποχαρακτηρισθεί, εντούτοις αρχεία των πολέμων της δεκαετίας του 1990
εξακολουθούν να παραμένουν απρόσιτα.
Η πρόσβαση στα μυστικά αρχεία της Σερβίας,
παραμένει περιορισμένη ως προς τους πολίτες της, καθώς και στους ξένους.
Από το Φεβρουάριο του 2004 και μετά, η
Υπηρεσία Ασφαλείας και Πληροφοριών (BIA) η οποία κατέχει το σύνολο των
εγγράφων της ασφάλειας του κράτους, αποφάσισε να παραχωρήσει πρόσβαση μόνο
μερικά έγγραφα και τα περισσότερα από αυτά είναι από την κομμουνιστική περίοδο, μετά τον
Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μέχρι στιγμής, τα κρατικά αρχεία έχουν περίπου 80 χιλιάδες
αρχειοθετημένες πληροφορίες και επιπλέον 350 χιλιάδες σελίδες εγγράφων. Από τα
σερβικά αρχεία, η υπεύθυνος Μαρίγια Μιλόσεβιτς, ανέφερε ότι τους προσεχείς
μήνες θα δοθεί η πρόσβαση σε περισσότερα αρχεία.
Οι κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας στη
Σερβία, όπως και σε άλλες χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, εκτελούσαν μια ποικιλία λειτουργιών ελέγχου,
την παρακολούθηση πολιτών που θεωρούνταν
ύποπτοι καθώς και την παρακολούθηση
επικοινωνιών.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διόγκωση
των αρχείων, από τους πολίτες που παρακολουθούσαν.
Στα έγγραφα αυτά, τα οποία φυλάσσονται
στα Κρατικά Αρχεία, έχουν πρόσβαση μόνο ανώτερα δικαστήρια στη Σερβία, τα οποία
συλλέγουν στοιχεία για υποθέσεις αποκατάστασης καταδικασθέντων, αδίκως, από τις
αρχές της κομμουνιστικής εποχής.
«Έχοντας υπόψη το γεγονός ότι
εξακολουθεί να μην υπάρχει νόμος που να ρυθμίζει τη διαχείριση των αρχείων που
δημιούργησαν οι υπηρεσίες κρατικής ασφάλειας, δεν είναι δυνατόν οι πολίτες να χρησιμοποιήσουν τα αρχεία που
έχουν ληφθεί από την Διεύθυνση Ασφάλειας και Πληροφοριών (BIA), εξήγησε η Μιλόσεβιτς.
Σύμφωνα με την ίδια κατά τη διάρκεια
του έτους 2014, είχαν γίνει περισσότερες
από 4.500 αιτήσεις δικαστών και υψηλά ιστάμενων για πρόσβαση στα αρχεία αυτά.
--
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- http://www.echedoros-a.gr
ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ πηγών των δημοσιευμάτων,
καθώς και τα πρωτότυπα κείμενα,
παραχωρούνται σε κάθε ζήτηση των υποστηρικτών-δωρητών του ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥ
ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟΥ