Οι Έλληνες που άλλαξαν τον κόσμο Βησσαρίων Bessarioni Trapezuntio

Ο καρδινάλιος Βησσαρίων

Ο πρώτος που εννόησε
τη Δύναμη της γραπτής
Ενημέρωσης

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος


Ο Καρδινάλιος Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος, γνωστός στην Ιταλία ως Bessarioni

Θα αναφερθούμε για τον Βησσαρίωνα, έναν μοναδικό άνθρωπο του 15ου αιώνα, που σε όλη του τη ζωή μέσα στις προσωπικές φιλοδοξίες και αναζητήσεις, είχε εντάξει σε ξεχωριστή βαθμίδα, το ανθρωπιστικό πρόσωπο της ελληνικής διανόησης μέσα από την ελληνική και την βυζαντινή κληρονομιά.
Αν και ακολούθησε την ιερατική οδό, η προσωπικότητά του αναδύεται με ιδιαίτερο χρώμα, μέσα στη γενικότερη ισοπέδωση του θεοκρατικού Βυζαντίου.
Στη βιβλιογραφία της Δύσης αναφέρεται ως καρδινάλιος που δύο φορές είχε θέσει υποψηφιότητα για Πάπας, είναι γνωστός όμως, κυρίως ως μελετητής , διπλωμάτης, συλλέκτης βιβλίων και πλατωνικός φιλόσοφος.
Γεννήθηκε περί το 1403, στην πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών, την Τραπεζούντα του Πόντου. Μετά τη βασική εκπαίδευση στην πατρίδα του μετέβη στην Κωνσταντινούπολη όπου φοίτησε στην Πατριαρχική Ακαδημία. Υπήρξε μαθητής του γνωστού λόγιου κληρικού Γεώργιου Χρυσοκόκη.



Σύνοδος της Φλωρεντίας, 1439. Η διακήρυξη υπογεγραμμένη από «τω θεοσώστω βασιλεί και αυτοκράτορα των ρωμαίων Παλαιολόγος». Με την υπογραφή του αυτοκράτορα. Την ανέγνωσε ο Βησσαρίων στο καθολικό ναό της Φλωρεντίας.


Από πολύ νεαρή ηλικία έγινε μοναχός, όπου πήρε το όνομα Βησσαρίων.
Ήταν ανήσυχο άτομο και αναζητούσε τη γνώση. Όταν έγινε πρεσβύτερος, είχε ακούσει για τον Έλληνα φιλόσοφο Γεώργιο Πλήθωνα Γεμιστό, δεν δίστασε να ταξιδεύσει στο Μυστρά και να παρακολουθήσει τα μαθήματα του πλατωνικού φιλοσόφου.
Ήταν σπινθηροβόλο πνεύμα και η ανέλιξή του υπήρξε ραγδαία.
Το 1436 έγινε ηγούμενος σε μονή της Βασιλεύουσας και σε λίγους μήνες, αρχιεπίσκοπος Νικαίας. Ήτανε μέρος της εκλεκτής βυζαντινής αντιπροσωπείας του Ιωάννη του Η΄ στη Σύνοδο της Φερράρας – Φλωρεντίας και ανήκε στην ομάδα των Ενωτικών των δύο Εκκλησιών.
Ο Βησσαρίων ανέγνωσε στις 6 Ιουλίου του 1439 στα ελληνικά τη διακήρυξη της Ένωσης των Εκκλησιών σε καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας παρουσία του Πάπα Ευγενίου του Δ' και του αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγου.
 Στην παραμονή του στην Φλωρεντία ασπάσθηκε τον καθολικισμό μέσα από τον οποίο θα είχε τη δυνατότητα υλοποίησης των φιλοδοξιών του.
Σε δύο χρόνια προάχθηκε σε καρδινάλιο από τον Πάπα και αναχώρησε για τη Δύση. Γρήγορα εξοικειώθηκε με τη λατινική γλώσσα.


Δημοσθένους Α' Ολυνθιακός. Μετάφραση στα λατινικά από το Βησσαρίωνα.


Το 1450, ο νέος Πάπας, Νικόλαος ο Ε΄ του ανέθεσε τη διακυβέρνηση της Μπολώνιας, όπου παρέμεινε μέχρι το 1455.
Με ψυχική οδύνη πληροφορήθηκε την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Η προσωπικότητά του όμως ήταν γνωστή σε ανατολή και δύση.
Οι Έλληνες πρόσφυγες βρήκαν στο πρόσωπό του τον προστάτη τους στην Ιταλία.
Ο ίδιος μάλιστα, όταν συνειδητοποίησε τη μεγάλη συμφορά αφοσιώθηκε, με τις οικονομίες που είχε στη διάθεσή του, ως καρδινάλιος, στη συγκέντρωση των ελληνικών χειρογράφων από τον ελληνικό χώρο και τα προωθούσε στη διδασκαλία των Eλληνικών στα δυτικά πνευματικά κέντρα.
 Μάλιστα, από τη θέση που είχε πρότεινε σε καίριες έδρες ελληνικών, τους πιο μορφωμένους Έλληνες που προσέφευγαν σε αυτόν από την κατακτημένη Ελλάδα. Όπως είναι φυσικό ένα τέτοιο πνεύμα, όπως ο Βησσαρίων, άσκησε μεγάλη επιρροή στους σημαντικότερους ουμανιστές της εποχής του καθώς και στους κύκλους των διανοουμένων.
Θεωρείται κύριος εκφραστής του Ουμανισμού του15ου αιώνα.
Πέρα από τη μεγάλη εκκλησιαστική διαδρομή του μία από τις σημαντικότερες και ευεργετικές πράξεις του ήταν η συλλογή από τον ίδιο, χιλίων, περίπου, αρχαιοελληνικών και λατινικών χειρογράφων.
 Για να μην χαθούν, χάρισε την προσωπική βιβλιοθήκη του στην πόλη της Βενετίας, που όπως πίστευε θα ήταν το επόμενο πνευματικό κέντρο μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Στους όρους της δωρεάς ήταν η ελεύθερη πρόσβαση των Ελλήνων στα κείμενα για να μην λησμονήσουν την πνευματική τους παράδοση. Έτσι τα βιβλία του δημιούργησαν τον πυρήνα της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης της Βενετίας (Biblioteca Marciana Venezia).
Διακατέχονταν από έντονη αγωνία για το ελληνικό έθνος. Φοβόταν την καταστροφή και την απορρόφησή του από του Οθωμανούς. Ανέπτυξε τεράστιες δραστηριότητες για να στρέψει τη Δύση κατά των Οθωμανών. Ανάλωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής στην προσπάθεια οργάνωσης μιας σταυροφορίας ενάντια των Οθωμανών για να ανακαταλάβουν την Κωνσταντινούπολη, την Τραπεζούντα και όλα τα άλλα χριστιανικά εδάφη που είχαν κυριευθεί από τους Τούρκους.



Το εξώφυλλο της μετάφρασης στα λατινικά του Δημοσθένους διακοσμημένο για να μοιραστεί στους πρίγκηπες και βασιλείς της Ευρώπης.

Θεωρώ πως είναι ο πρώτος στην ιστορία της επικοινωνίας, που αντιλήφθηκε τη δύναμη της ενημέρωσης.
Έγραψε άρθρα και επιστολές και δημιουργούσε πολλά αντίγραφα που τα απέστελλε σε όλο το εξουσιαστικό φάσμα και τη διανόηση της Ευρώπης. Ίδια αντίγραφα των άρθρων του Βησσαρίωνα ελήφθησαν από το βασιλιά Edward IV της Αγγλίας, τον Louis IX της Γαλλίας, τον αυτοκράτορα Φρειδερίκο τον Γ΄ της Ρώμης, τον Amadeus της Σαβονίας κ.α.





Ο Βησσαρίων συνέλλεξε περί τα χίλια χειρόγραφα για να μην καταστραφούν και τα δώρισε στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας. Στη φωτο: Ο Κόσμος του Πτολεμαίου με το ζωδιακό κύκλο, χειρόγραφο του 9ου αιώνα μ.Χ.


Μετέφρασε στα λατινικά τους αντιμακεδονικούς λόγους του Δημοσθένους για να προσομοιώσει την απειλή των Οθωμανών με αυτή των Μακεδόνων του Φιλίππου. Έκανε χειρόγραφα αντίγραφα των βιβλίων του, τα έδωσε να τα διακοσμήσουν και τα έστειλε σε βασιλείς και αυτοκράτορες της Ευρώπης!
Αυτή ήταν η αίσθησή του για τη δύναμη της ενημέρωσης.



Μνημειακός τάφος του Βησσαρίωνα στη βασιλική των Αγίων Αποστόλων στη Ρώμη.
Τελικά αρρώστησε και πέθανε στις 18 Νοεμβρίου 1472 στην Ραβέννα.

Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

Αντιδράσεις για Αχιλλέα και Οδυσσέα

Αχιλλέας και Οδυσσέας οι Πρώτες αντιδράσεις για το δημοσίευμα:

Πλασμένα τα αρχαία ονόματα από μυθοπλάστες
Τα ονόματα ΑΧΙΛΛΕΑΣ και ΟΔΥΣΣΕΑΣ δεν είναι ελληνικά!

----------------

Από: Μαριδήμη Εξάρχου

Καλή σας ημέρα.

Αφού υπήρξατε φοιτητής σέ Φιλοσοφική σχολή, πώς είναι δυνατόν νά αγνοείτε τήν διακηρυγμένη, εξ αρχής τής σταδιοδρομίας του, άποψι τού Ιω. Κακριδή. Οι απόψεις του διαδίδοντο μέσω τής πολυετούς διδασκαλίας του στό ΑΠΘ, καί όχι μόνον. Ήταν πολύ έντονη αυτή η εμμονή του, στήν άρνησι τού Ομήρου καί τών υπ’ αυτού αναφερθέντων γεγονότων.

Ο γυιός του Φάνης, καθηγητής στό Παν/μιον Ιωαννίνων, έχει τίς αυτές απόψεις.
Σ’ αυτόν δέ θά πρέπει ν’ αναφέρεσθε ως πρός τό 1980, καί όχι στόν Ιωάννη, ο οποίος θά είχε πρό πολλού συνταξιοδοτηθή, αφού τό 1956 είχε εκλεγή πρύτανυς. (…Επιχειρήθηκε στη δεκαετία του ’80 να γίνει μια προσέγγιση της ελληνικής μυθολογίας από τον τότε καθηγητή Ιωάννη Κακριδή και την ομάδα του…)
Η κόρη του Ελένη, πρεσβεύουσα κι εκείνη τά αυτά, ως ειδική σύμβουλος τού ΥΠΕΠΘ, είχε περάσει στά σχολικά βιβλία τίς ίδιες απόψεις. Τότε μερικοί είχαν αντιδράσει, πλήν όμως λόγω πατρός -καί «ειδικών» σχέσεών του- ή αδελφού, ευρέθη στό απυρόβλητο.

Όπως βλέπετε, υπήρχε ήδη πρόσφορο έδαφος γιά τήν έκτοτε εξελιγμένη προπαγάνδα τών ανθελληνικών θεωριών τύπου Ρεπούση!

Σάς εύχομαι νά περάσετε μία καλή Κυριακή.

Μ. Εξάρχου

Σημ. Εχέδωρου: Αναφέρομαι στο συγκεκριμένο έργο "Ελληνική Μυθολογία" -Γενική εποπτεία Ι.Θ.Κακριδής- έκδοση: ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ 1986.

Από: Σπύρο Χατζάρα

Οι Έλληνες, η Αριστοτέλεια λογική η Βλακεία και η σκοπιμότητα.


Με αφορμή την επιστολή του Γεωργίου Εχεδώρου, σχετικά με τις «επιστημονικές» ερμηνείες, Κακριδή κλπ, θα ήθελα να επισημάνω μερικά κατά τη γνώμη μου αυτονόητα.

Το ζήτημα δεν είναι ή ετυμολογία των ονομάτων, αλλά ο ασαφής και αντιεπιστημονικός προσδιορισμός του τι είναι «ελληνικό όνομα» και του τι περιλαμβάνει ο όρος «ελληνικό».

Γράφει η ομάδα Κακριδή.
«Γενικά, ο λαός έχει την τάση και τα ξενικής καταγωγής ονόματα να τα ετυμολογεί αυθαίρετα, με το να συνδυάζει το όνομα του ήρωα με κάποιο στοιχείο είτε της δικής του ζωής είτε κάποιου προγόνου του. Για τον Οδυσσέα π.χ. δεν υπάρχει αμφιβολία πως έχει προελληνικό όνομα, που αγνοούμε τι σήμαινε αρχικά.»

Η βλακεία ή η κατασκευή, βρίσκεται σε αυτόν, τον αυθαίρετο και αντιεπιστημονικό διαχωρισμό, προελληνικών και «ελληνικών» ονομάτων. Άλλωστε ουδείς κατήλθε στην Χερσόνησο του Αίμου, ως Ελλην.


Θα αναφέρω επιγραμματικά μόνο τα εξής.

1. Το «Ορφικό» θρησκευτικό σύστημα των ανθρώπων που επιβίωσαν από τη «μεγάλη πλημμύρα», που προκάλεσε η έκρηξη της Σαντορίνης, ομογενοποιήθηκε με τον θρησκευτικό κώδικα των «Πελασγών», που ήρθαν αργότερα και ήταν «ηλιοκεντρικό» , με τον Απόλλωνα, την Εκάτη, και τη Γαία. Η θρησκευτική μεταρρύθμιση του Ησίοδου , με την Θεογονία, ομογενοποίησε, το θρησκευτικό σύστημα των «προελλήνων» και των «Πελασγών», με τον θρησκευτικό κώδικα των Αχαιών, και των Δωριέων, που είχε ως μέγα θεό τον Δία.
Η θρησκευτική μεταρρύθμιση του Ησίοδου, ανοίγει τον δρόμο της ενοποίησης, Πελασγών-Αχαιών, που συνέβη και στην Αθήνα,( με την ενσωμάτωση των «Διακρίων» την εποχή του Πεισίστρατου, αλλά και στη Μαύρη θάλασσα, και στην Ιωνία, και στη Μεγάλη Ελλάδα.

Η ανάλυση πρέπει να μας οδηγεί επιστημονικά στην σύνθεση. Το σφάλμα δεν είναι ετυμολογικό. Σφάλμα αποτελεί ή διάκριση σε Έλληνες και προ-Έλληνες, ή οποία συνδέεται με την κατασκευή, ενός «μεγάλου λαού», των «Θρακών»,που ήταν οι δημιουργοί του «μεγάλου πολιτισμού», και οι οποίοι δεν ήταν «Έλληνες»,όπως δεν ήταν και οι Μακεδόνες κλπ,κλπ,κλπ.


2.Η εκστρατεία στην Τροία έγινε από τους Αχαιούς. Ο Οδυσσέας ήταν Αχαιός Βασιλιάς. Το όνομα του ακόμα και αν ήταν «αρχαίο»,δεν δείχνει τίποτε άλλο ,παρά την ομογενοποίηση των Αχαιών με τους Πελασγούς.(Το ίδιο βεβαιώνει και η «Λάρισσα» του Άργους, στην καρδιά δηλαδή της Μυκηναϊκής συνομοσπονδίας ).

3. Οι «πανελλήνιες ιδέες», άρχισαν να διατυπώνονται μετά τα μηδικά, οπότε αρχίζει η ιδεολογική διαδικασία διαμόρφωσης ενός ενιαίου «ελληνικού έθνους»,που ολοκληρώθηκε στα χρόνια των Επιγόνων.

Όταν λοιπόν η ομάδα του Μακαρίτη, διαπίστωνε ότι…«Από τα ονόματα των ηρώων τα περισσότερα είναι γνήσια ελληνικά, πλασμένα κατά κύριο λόγο από τους επικούς της Ιωνίας: Αγαμέμνων, Μενέλαος, Διομήδης, Πρωτεσίλαος, Ετεοκλής, Πολυνείκης κτλ. Υπάρχουν όμως άλλα που δεν μπορούμε να τα αναγάγουμε σε ελληνικές ρίζες: Πέλοψ, Τυνδάρεως, Σίσυφος, Κάδμος, Μίνως, Ατρεύς, Πηλεύς, Τυδεύς και πλήθος άλλα, πρέπει λοιπόν να είναι προελληνικά.»,διαπιστώνει μεν την ομογενοποίηση, αλλά δεν την αναγνωρίζει είτε από βλακεία είτε από σκοπιμότητα.
Τα ονόματα ήσαν προγενέστερα από τους Αχαιούς, τους Δωριείς ,τους Ίωνες, και τους Αιολείς. Αλλά το ελληνικό έθνος δεν διαμορφώθηκε μόνο από αυτά τα φύλα, αλλά και από τους προηγούμενους κατοίκους, που ομογενοποιήθηκαν.
Δεν υπάρχουν Έλληνες και προ-έλληνες.
Αυτό είναι το διαλεκτικά σωστό. Και έτσι αποδεικνύεται η κατασκευή.

Σπύρος Χατζάρας

(Οι έντονες χρωματίσεις των κειμένων είναι του Γ.Ε.)

Πλασμένα τα αρχαία ονόματα από μυθοπλάστες

Τα ονόματα ΑΧΙΛΛΕΑΣ και ΟΔΥΣΣΕΑΣ δεν είναι ελληνικά!

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Ο Αχιλλέας δένει την πληγή του Πάτροκλου (Κύλιξ του 500 π.Χ.)

«Το λάκκο τον ανοίγουμε μόνοι μας. Το φτυάρι και τον κασμά τον κρατούν οι κονδυλοφόροι από έδρας... Μυθοπλασίες και λόγια παραπλανητικά. Χωρίς ουσία, χωρίς υπόβαθρο, αλλά με ...μέλλον.»
Έτσι είχα αρχίσει μια επιστολή πριν από αρκετά χρόνια και την έστειλα σε αθηναϊκή εφημερίδα. Δημοσιεύθηκε μια περίληψή της. Είναι η ώρα να δημοσιευθεί η ουσία της, τώρα, μέσα από τη δυνατότητα που μου δίνει το ελεύθερο βήμα των Blogs, χωρίς λογοκρισία, κοψο-ραψίματα και ...αναμονές.
Μέσα στα πολλά βιβλία που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα τα τελευταία τριάντα χρόνια βρίσκει κανείς διάφορες γνώμες, απόψεις, αμφισβητήσεις, διαστρεβλώσεις και διάφορα άλλα συμπλέγματα που διαμορφώνουν την εικόνα του γράφοντος για αρχέγονα κείμενα-σύμβολα του παγκόσμιου πολιτισμού. Όπως είναι τα μοναδικά Ομηρικά Έπη.
Επιχειρήθηκε στη δεκαετία του ’80 να γίνει μια προσέγγιση της ελληνικής μυθολογίας από τον τότε καθηγητή Ιωάννη Κακριδή και την ομάδα του. Δημοσιεύθηκε μάλιστα σε πολυτελή έκδοση πέντε τόμων από γνωστό εκδοτικό οίκο των Αθηνών. Κατηγορείται ο ελληνικός λαός από τη ...γέννησή του γιατί έδινε ετυμολογικές εξηγήσεις στους ήρωές του που σύμφωνα με τον μακαρίτη, σήμερα, καθηγητή αυθαιρετούσε ακόμη και ο Όμηρος!!

Διαβάστε ένα μικρό κομμάτι για να ...κουφαθείτε και εσείς!

Δεν ανήκε στους Έλληνες ο Οδυσσέας

«Γενικά, ο λαός ( ο ελληνικός) έχει την τάση και τα ξενικής καταγωγής ονόματα να τα ετυμολογεί αυθαίρετα, με το να συνδυάζει το όνομα του ήρωα με κάποιο στοιχείο είτε της δικής του ζωής είτε κάποιου προγόνου του. Για τον Οδυσσέα π.χ. δεν υπάρχει αμφιβολία πως έχει προελληνικό όνομα, που αγνοούμε τι σήμαινε αρχικά. Και όμως, ήδη, στην Οδύσσεια (τ 406 κ.ε.)αναφέρεται πως στον ήρωα δόθηκε το όνομα αυτό, γιατί ο παππούς του ο Αυτόλυκος είχε προκαλέσει πολλών ανθρώπων το θυμό (ὀδύσσομαι= μισώ).
(Ελληνική Μυθολογία – Γενική Εποπτεία Ι.Θ. Κακριδής. Τόμος 1 σελίδα 80, έκδοση Εκδοτική Αθηνών)

Τρέξαμε, λοιπόν, στο κείμενο του Ομήρου για να δούμε τι λέει για τον Οδυσσέα:
Έτσι βρήκαμε:

"τὴν δ᾽ αὖτ᾽ Αὐτόλυκος ἀπαμείβετο φώνησέν τε· 405
"γαμβρὸς ἐμὸς θυγάτηρ τε, τίθεσθ᾽ ὄνομ᾽ ὅττι κεν εἴπω·
πολλοῖσιν γὰρ ἐγώ γε ὀδυσσάμενος τόδ᾽ ἱκάνω,
ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξὶν ἀνὰ χθόνα πουλυβότειραν·
τῷ δ᾽ Ὀδυσεὺς ὄνομ᾽ ἔστω ἐπώνυμον·"

Οδύσσεια Τ 405

που σύμφωνα με τη μετάφραση του Α. Εφταλιώτη θα πει:

«Κι ὁ Αὐτόλυκος ἀπάντησε· “Γαμπρὲ καὶ θυγατέρα,νά, τ' ὄνομα θὰ σᾶς πῶ νὰ βάλτε τοῦ ἀγοριοῦ σας.Περίσσιους δυσαρέστησα ἐγὼ ποὺ ἐδῶ σᾶς ἦρθα,γυναῖκες κι ἄντρες, πὰς σ' αὐτὴ τὴ γῆς τὴν τροφοδότρα·γι' αὐτὸ Δυσσέας νὰ λεχτῆ τ' ἀγόρι·»

Αυτή είναι η εξήγηση του Ομήρου για το πως προήλθε το όνομα του Οδυσσέας. Και αυτό αμφισβητείται από ένα σοβαρό κατά τα άλλα έργο του αναφερόμενου καθηγητή, δίχως έστω μια τεκμηρίωση. Απλά η γνώμη του θεωρήθηκε ως θέσφατο.

Ούτε ο Αχιλλέας ήταν Έλληνας

Πιο κάτω στο ίδιο βιβλίο θα διαβάσουμε και τα άλλα ...βαρύγδουπα του Ι. Κακριδή:
Αξίζει τον κόπο να ρίξουμε μια ματιά:
« Και ο Αχιλλέας δεν έχει ελληνικό όνομα, και όμως οι Έλληνες στην επιθυμία τους να το ετυμολογήσουν, θυμήθηκαν πως ο ήρωας είχε μεγαλώσει στη σπηλιά του Χείρωνα με τα εντόσθια και το μυαλό αγρίων θηρίων, αυτό σήμαινε πως δεν είχε πλησιάσει τα χείλη του στο μαστό της μητέρας του, γι’ αυτό πίστευαν πως το όνομά του έχει σχηματιστεί από το στερητικό α- και το ουσιαστικό χείλη (Απολλόδωρος 3, 172).
''Πιο αυθαίρετη είναι εξήγηση ότι ο Αχιλλέας χρωστούσε το όνομά του στο ότι είχε καμένο το ένα του χείλος (Πτολεμαίος Χέννος, Καινή Ιστορία 7,1 – κάτι που θυμίζει τη νεοελληνική συνήθεια να δίνουν το όνομα Αχιλλέας ως παρωνύμιο σε όποιον έχει μεγάλα (α) χείλια! "
(Ελληνική Μυθολογία – Γενική Εποπτεία Ι.Θ. Κακριδής. Τόμος 1 σελ.80. έκδοση ΕκδοτικήΑθηνών)

Κουφάθηκα! Δηλαδή τι ...καλύτερο θα μπορούσε να γράψει ένας ...ανθέλληνας;
Έτρεξα πάλι στην ελληνική γραμματεία, να δώ τι λένε αυτοί οι ...αυθαίρετοι πρόγονοι...
Ο Απολλόδωρος γράφει:
«... καὶ ὠνόμασεν Ἀχιλλέα (πρότερον δὲ ἦν ὄνομα αὐτῷ Λιγύρων) ὅτι τὰ χείλη μαστοῖς οὐ προσήνεγκε.» (Απολλόδωρος Βιβλιοθήκη Γ, 13.6)
Με τα χείλη του, λέει, δεν βύζαξε, γι’ αυτό ονομάστηκε Αχιλλέας. Αυτή η εξήγηση δεν του άρεσε του καθηγητή, αλλά ούτε και του Πτολεμαίου του Χέννου που έγραψε τέσσερις αιώνες μετά τον Απολλόδωρο:
«Ὡς Ἀχιλλεὺς διὰ μὲν τὸ ἐκ πυρὸς αὐτὸν σωθῆναι καόμενον ὑπὸ τῆς μητρὸς Πυρίσσοος ἐκαλεῖτο, διότι δὲ ἓν τῶν χειλέων αὐτοῦ κατακαυθείη, Ἀχιλλεὺς ὑπὸ τοῦ πατρὸς ὠνομάσθη.» (Πτολεμαίου Χέννου, Καινή Ιστορία 7,1)
Ονομάστηκε από τον πατέρα του Αχιλλέας γιατί ένα χείλι του είχε καεί. Αλλά ούτε αυτή η εξήγηση ήταν καλή για τον Ι. Κακριδή.
Αλλά εκτός από τον Οδυσσέα και τον Αχιλλέα που έβαλε στο ...μάτι καταφέρεται και για αρκετούς άλλους ήρωες του Ομήρου.Αλλά και αυτά που τα βρίσκει ελληνικά τα θεωρεί πλασμένα από τους Ίωνες επικούς. Έτσι γράφει τα εξής:
«Από τα ονόματα των ηρώων τα περισσότερα είναι γνήσια ελληνικά, πλασμένα κατά κύριο λόγο από τους επικούς της Ιωνίας: Αγαμέμνων, Μενέλαος, Διομήδης, Πρωτεσίλαος, Ετεοκλής, Πολυνείκης κτλ. Υπάρχουν όμως άλλα που δεν μπορούμε να τα αναγάγουμε σε ελληνικές ρίζες: Πέλοψ, Τυνδάρεως, Σίσυφος, Κάδμος, Μίνως, Ατρεύς, Πηλεύς, Τυδεύς και πλήθος άλλα, πρέπει λοιπόν να είναι προελληνικά.»
Τώρα, αν κάνουμε προσπάθεια ετυμολόγησής τους, θα μας πούνε πως διακατεχόμαστε και εμείς από αυθαιρεσία όπως ο Όμηρος, ο Απολλόδωρος, ο Πτολεμαίος και όλοι αυτοί οι ...διαστρεβλωτές των αρχαίων κειμένων.








---

Αρπαγή και λεηλασία της Κωνσταντινούπολης

Η λεηλασία της Κωνσταντινούπολης
και οι χάλκινοι ίπποι της Βενετίας



Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Αντίγραφα των χάλκινων ίππων του Απελλού κοσμούν τον ναό του Αγίου Μάρκου της Βενετίας ( τα πρωτότυπα βρίσκονται στο Μουσείο του Ναού).

Δεν γνωρίζω γιατί, αλλά στα περισσότερα κείμενα που διαβάζω όταν γίνεται αναφορά στους τέσσερις χάλκινους ίππους που βρίσκονταν επί αιώνες στο ιπποδρόμιο της Κωνσταντινούπολης χαρακτηρίζονται ως έργο του γνωστού αρχαίου γλύπτη Λύσιππου.
Ο ίδιος, όμως, ο Παυσανίας, αν θεωρήσουμε πως πρόκειται για τους χάλκινους ίππους της Ολυμπίας, λέγει πως είναι έργο του τεχνίτη Απελλού.

Ο Παυσανίας για το έργο του Απελλέα
Ο Έλληνας περιηγητής του 2ου μ.Χ. αιώνα αναφερόμενος για το ναό του Διός σημειώνει:
« καὶ ἵπποι Κυνίσκας χαλκοῖ, σημεῖα Ὀλυμπικῆς νίκης. Οὗτοι μέγεθος μὲν ἀποδέουσιν ἵππων, ἑστήκασι δὲ ἐν τῷ προνάῳ τοῖς ἐσιοῦσιν ἐν δεξιᾷ.» Παυσανίου: ‘Ελλάδος Περιήγησις Ηλιακών Α΄’ ΧΙΙ 5.Μεταφέρουμε ελεύθερα στη σημερινή γλώσσα: «Της Κυνίσκας οι χάλκινοι ίπποι, ένδειξη της νίκης της στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Είναι σε μέγεθος πραγματικό, τοποθετημένοι στη δεξιά πλευρά του πρόναου.»
Η αναφερόμενη Κυνίσκα ήταν η πρώτη γυναίκα που ως εκτροφέας ίππων συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες και ήταν η πρώτη γυναίκα που απέσπασε δύο νίκες.( το 396 και το 392). Ήταν κόρη του βασιλιά της Σπάρτης Αρχίδαμου.
Ο Παυσανίας αναφερόμενος στο δεύτερο βιβλίο του για την Ολυμπία μας πληροφορεί το αφιέρωμα της κόρης του σπαρτιάτη βασιλιά:
« ἅρμα τε ἵππων καὶ ἀνὴρ ἡνίοχος καὶ αὐτῆς Κυνίσκας εἰκών, Ἀπελλοῦ τέχνη, γέγραπται δὲ καὶ ἐπιγράμματα ἐς τὴν Κυνίσκαν ἔχοντα.» (Παυσανίου Ηλιακών Β΄)" Η Κυνίσκα, δηλαδή, αφιέρωσε στο ναό του Διός στην Ολυμπία τέθριππο, τον ηνίοχο αλλά και το άγαλμά της, που ήταν έργα του τεχνίτη Απελλού. Έγραψε, μάλιστα, και επιγραφή που αναφερόταν σε αυτήν».Πράγματι η επιγραφή αυτή βρέθηκε πριν μερικά χρόνια στην Ολυμπία, όπου επιβεβαιώνεται ο Παυσανίας, ο οποίος γράφει ότι ήταν έργο του Απελλέα.
Η επιγραφή του βάθρου της Κυνίσκας (σύμφωνα με δημοσίευση του Υπουργείο Πολιτισμού) έχει ως εξής:
« ΣΠΑΡΤΑΣ ΜΕΝ [ΒΑΣΙΛΗΕΣ ΕΜΟΙ] ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΟΙ Α[ΡΜΑΤΙ Δ ΩΚΥΠΟΔΩΝ ΙΠΠΩΝ] ΝΙΚΩΣΑ ΚΥΝΙΣΚΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΑΝΔ ΕΣΤΑΣΕ ΜΟΝ[ΑΝ] Δ ΕΜΕ ΦΑΜΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΚ ΠΑΣΑΣ ΤΟ[Ν] ΔΕ ΛΑΒΕ[Ι]Ν ΣΤΕΦΑΝΟΝ...ΑΠΕΛΛΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΛΕΟΣ ΕΠΟΙΗΣΕ »



Η βάση του βάθρου όπου ήταν τοποθετημένο το άγαλμα της Κυνίσκας, στο ναό του Διός στην αρχαία Ολυμπία. Επάνω της είναι χαραγμένη η παραπάνω επιγραφή.

Η καταστροφή της Ολυμπίας από το Θεοδόσιο
Οι τελευταίοι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν το 393 μ.Χ. Ο Θεοδόσιος Α΄ με διάταγμά του απαγόρευσε οριστικά την τέλεσή τους. Σύμφωνα με την άποψη του Μουσείου της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων του Υπουργείου Πολιτισμού:
« επί Θεοδοσίου Β΄, επήλθε η οριστική καταστροφή του ιερού (426 μ.Χ.). Στα μέσα του 5ου αι. μ.Χ. επάνω στα ήδη ερειπωμένα κτίσματα αναπτύχθηκε μικρός χριστιανικός οικισμός, και το εργαστήριο του Φειδία μετατράπηκε σε παλαιοχριστιανική βασιλική. Δύο μεγάλοι σεισμοί, το 522 και 551 μ.Χ. προκάλεσαν την οριστική καταστροφή του ιερού, εφ' όσον τότε κατέρρευσαν όσα κτήρια είχαν απομείνει όρθια, μεταξύ αυτών και ο ναός του Δία».

Η μεταφορά των ορειχάλκινων ίππων στην Κωνσταντινούπολη

Στα χρόνια του Θεοδόσιου του Β΄ ανάγεται η μεταφορά των επιβλητικών ίππων της Κυνίσκας στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ το τέθριππο (το άρμα, δηλαδή), ο ηνίοχος και το άγαλμα της Κυνίσκας φέρονται ως κατεστραμμένα. Οι ίπποι τοποθετήθηκαν στο ιπποδρόμιο που είχε ιδρύσει ο Σεβήρος το 306 (λατ. Flavius Valerius Severus). Παρέμειναν εκεί οκτώ περίπου αιώνες αναλλοίωτοι στη φθορά του χρόνου.

Μια μαρτυρία που έχουμε για τους ίππους, έξι αιώνες μετά (!) δείχνει πόσο ‘ζωντανοί’ ήτανε, που νόμιζε κανείς πως αν καθότανε κοντά τους θα τον λακτίσουν! Έτσι, τον ενδέκατο αιώνα θα γράψει ο λόγιος Μιχαήλ Ψελλός για έναν από τους ίππους του Απελλέα:
«Ἔμπνους ὁ χαλκοῦς ἵππος οὗτος, ὅν βλέπῃς·ἔμπνους ἀληθῶς καὶ φριμάσσεται τάχα.Τὸν πρόσθιον δὲ τούτου ἐξαίρων πόδα,βαλεῖ σε καὶ λάξ, εἴπερ ἔλθῃς πλησίον.Δραμεῖν καθορμᾷ, στῆθι, μὴ προσεγγίσῃς·μᾶλλον δὲ φεῦγε, μὴ λάβῃς τὸ τοῦ λόγο.»

Η λεηλασία της Κωνσταντινούπολης

Ώσπου ήρθε η άλωση της Πόλης το 1204 από τους Φράγκους.
Οι Φραγκολατίνοι που κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη στις 13 Απριλίου του 1204, κυριολεκτικά την καταλήστεψαν. Άρπαζαν ότι έβρισκαν. Ανάμεσα σε αυτά που ξήλωσαν για να τα μεταφέρουν στη Δύση ήταν και οι τέσσερις χάλκινοι ίπποι του Ιπποδρομίου της Πόλης.
Αναφέρεται πως τους ξήλωσε ο δόγης της Βενετίας Enrico Dandolo για να κοσμήσει οικία στη Βενετία! Τα τέσσερα ορειχάλκινα αγάλματα κόσμησαν την οικία του Domenico Morosini. Γύρω στο 1378 κατέληξαν στη διακόσμηση του ναού του Αγίου Μάρκου της Βενετίας.Ένα μέρος της τεράστιας αρπαγής των φραγκολατίνων καταγράφεται στο http://www.ortodoxia.it/ από όπου μεταφέρουμε, στα ελληνικά, μερικά στοιχεία:



«...Αφού έλαβαν άφεση αμαρτιών, από τον Πάπα, οι Σταυροφόροι, επιτέθηκαν. Η Κωνσταντινούπολη έπεσε μετά από τρεις ημέρες. Όταν εισέβαλαν στην πόλη οι Σταυροφόροι άρχισε σε ένα "όργιο σφαγής, κτηνωδίας και βανδαλισμού που δεν είχαν δει στην Ευρώπη από τις βαρβαρικές επιδρομές, εδώ και επτά αιώνες' . Κανείς δεν είχε γλιτώσει, ούτε επίσκοπος, ιερέας, καλόγρια, άνδρας, γυναίκα ή παιδί. Πυρπόλησαν όλα τα μέρη της πόλης. Άρχισαν τότε οι λεηλασίες και βεβήλωση απαράμιλλη στην ιστορία.



Μια ορδή χύνεται στη Αγία Σοφία. Κατέβασε την εικόνα του Παντοκράτορα, την πέταξαν σε έναν βωμό να λιώσει για να λάβουν το χρυσό, το ίδιο έκαναν με τις μικρές εικόνες καθώς και την εικόνα της Παναγίας που την ποδοπάτησαν, μάζεψαν όλα τα ιερά σκεύη για να ξεκολλήσουν τα κοσμήματα, άρπαξαν ψηφιδωτά και ξήλωσαν τις ταπετσαρίες από τους τοίχους. Μάζεψαν άλογα και μουλάρια στην είσοδο του ναού για να μεταφέρουν τα ιερά σκεύη, χρυσό, ασήμι και οτιδήποτε άλλο μπορούσαν να κλέψουν. Έβαλαν μια πόρνη στο θρόνο του ναού για να χλευάσουν τον Πατριάρχη.



Την ίδια μέθοδο της λεηλασίας και της βεβήλωσης ακολούθησαν σε εκκλησίες, μοναστήρια και παλάτια σε όλη την πόλη. Οι τάφοι των αυτοκρατόρων είχαν ανοίξει και όλα τα αγάλματα και τα μνημεία της κλασικής εποχής, ό,τι είχε επιζήσει από την «αρχαία Ελλάδα» και την αυτοκρατορική Ρώμη καταστράφηκαν. Ό, τι δεν μπορούσαν να το αρπάξουν το έριχναν στη φωτιά για να το λιώσουν και να πάρουν τα πολύτιμα μέταλλα και τους πολύτιμους λίθους.»
Μετά τη σφαγή, άρχισε μια αργή και μεθοδική εξάλειψη των θησαυρών από ορθόδοξες εκκλησίες, καθεδρικούς ναούς, μοναστήρια και μικρές εκκλησίες. Μεγάλες ποσότητες χρυσού και αργύρου από την Αγία Σοφία καταλήξανε στο Θησαυροφυλάκιο του Βατικανού.»

Και λίγο πιο κάτω:

«Το καμάρι της Βενετίας είναι τα τέσσερα υπέροχα άλογα, από επίχρυσο ορείχαλκο, που χρονολογούνται από την εποχή του Κωνσταντίνου, είναι από τη λεηλασία του Ιπποδρομίου. Σήμερα κοσμούν τη βασιλική του Αγίου Μάρκου της Βενετίας.
Ο θησαυρός του Αγίου Μάρκου έχει την πιο ακριβή συλλογή χειροτεχνημάτων από το βυζαντινό κόσμο, και περιλαμβάνει 32 κύπελλα Βυζαντινά, καθώς και διάφορα κειμήλια, ιερά, τα μέρη του βωμού, τα Ευαγγέλια, κοσμήματα, άμφια, χειρόγραφα και ιερά σκεύη.



...Τα πλοία που εισέρχονται στη Βενετία ήταν γεμάτα με ψηφιδωτά, πίνακες, σκαλισμένες πέτρες, κολώνες, πολύτιμα χειρόγραφα, σπάνιες πέτρες και τα ξηλωμένα από την Κωνσταντινούπολη μνημεία συνέβαλαν στη δημιουργία της εμφάνισης του κύριου κορμού της πόλης που σήμερα λέγεται Βενετία.»Είναι τόσα πολλά τα μνημεία που καταστράφηκαν, αρπάχθηκαν, λεηλατήθηκαν από τον ελληνικό χώρο, στη διάρκεια των αιώνων που είναι αδύνατο να καταγραφούν.



Όλα αυτά τα μνημεία αποτελούν το πνευματικό πρόσωπο της ανθρωπότητας, το πραγματικό πρόσωπο των Ελλήνων.
-----
Σημείωση: Αφορμή για τη συγγραφή του κειμένου αυτού ήταν η δημοσίευση του email ομογενούς στη σελίδα του 'Βισάλτη'.
---

Οι Έλληνες που άλλαξαν τον Κόσμο

Μέρος Α΄

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Πίνακας του Tiziano: 'Δανάη'

Βασικό στοιχείο στην παγκόσμια πνευματική αναγέννηση αποτέλεσε η εξάπλωση της γνώσης και του πολιτισμού των Ελλήνων, στη Δύση.

Το πέρας του θεοκρατικού μεσαίωνα αναγγέλεται με τους πολιτικούς κλυδωνισμούς που παρουσιάζονται στο χιλιόχρονο Παγκόσμιο Πνευματικό Κέντρο της Κωνσταντινούπολης.Μόλις μετά το δωδέκατο αιώνα άρχισε η μεταβίβαση των κλασικών μορφωτικών αλλαγών (ελληνικών και ρωμαϊκών) από την Κωνσταντινούπολη προς τη Δύση. Αν και υπήρχαν λόγιοι και παλαιότερα οι οποίοι προσπάθησαν να ενσπείρουν το κλασικό πνεύμα στην δύση, αλλά δεν ευοδώθηκε η προσπάθειά τους, το έδαφος δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένο.
Θα σταχυολογήσουμε Έλληνες που μετέδωσαν με τα έργα και την προσωπικότητά τους την απαραίτητη γνώση έτσι ώστε να δοθεί η ώθηση για το έναυσμα της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης.

Εσωτερικό βιβλίου της κλασικής ελληνικής εποχής "περί των Μαθηματικών."

Το αντίγραφο είναι του 9ου αιώνα. Βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού.

Αριστείδης Κοϊντιλιανός

Είναι ο Έλληνας λόγιος των πρώτων ρωμαϊκών αιώνων (2ος ή 3ος μ.Χ.αι.).
 Πολύ καλός γνώστης της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας. Στα τρία βιβλία του εμπεριέχονται ιδέες του Αριστοτέλη, των πυθαγορείων, των πλατωνικών, του φιλόσοφου Αριστόξενου. Το σύγγραμά του ονομάζεται «Περί Μουσικής».
Το έργο μεταδόθηκε στη Δύση στο τέλος των μέσων χρόνων και επηρέασε σημαντικά τους θεωρητικούς και σοφούς της Ευρώπης από το 15ο αιώνα έως και το 19ο αιώνα.
 Μάλιστα, όπως σημειώνεται στη ‘Musipedia’:
 «Η Καίτη Ρωμανού (Περιοδικό "Μουσικολογία", 1/1985, 43η υποσημείωση σελ.18) γράφει σχετικά, ότι οι θρυλικοί "Ευσέβιος και Φλορεστάν" του Σούμαν είναι κατά πάσα πιθανότητα (για μας , δεν υπάρχει αμφιβολία) οι Ευσέβιος και Φλωρέντιος, προς τους οποίους απευθύνεται ο Αριστείδης Κουιντιλιανός στα "περί Μουσικής" βιβλία του!!...»

Μαθηματικά του Πτολεμαίου. Αντίγραφο του βιβλίου του από το πρωτότυπο (στην ελληνική). Το σχέδιο παρουσιάζει τις τρεις σφαίρες: πιθανόν τη γη, τη σελήνη και τον ήλιο. Σημειώνεται πως η απόσταση Γης-Ήλιου είναι περί τις 20 φορές της απόστασης Γης-Σελήνης. Το αντίγραφο είναι του 10ου αιώνα και βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού.

Ερρίκος Αρίστιππος

Έλληνας το γένος, γεννήθηκε στην Καλαβρία. ήταν αρχιδιάκονος στην Κατάνια της Σικελίας. Το 1158 συμμετείχε σε αποστολή στην Κωνσταντινούπολη από όπου έλαβε ως δώρο από τον αυτοκράτορα Μανουή Β’ τον Κομνηνό ένα ελληνικό αντίγραφο του βιβλίου «Μαθηματική Σύνταξις», του αλεξανδρινού Πτολεμαίου που το είχε γράψει το 2ο αιώνα μ.Χ.

Ο Ερρίκος Αρίστιππος ήταν ο πρώτος που μετέφρασε το έργο αυτό στη λατινική γλώσσα. Ήταν η πρώτη σημαντική πηγή για την Ελληνική Αστρονομία. Το βιβλίο ήταν πολύτιμο για τη μελέτη των μαθηματικών γιατί εμπεριείχε σημαντικές πληροφορίες από τις εργασίες του Ίππαρχου που είχαν χαθεί. Ο Ίππαρχος είχε γράψει για την Τριγωνομετρία, η οποία χρησιμοποιήθηκε από τον Πτολεμαίο, γι’ αυτό γινόταν αναφορά στο έργο του. Το πρωτότυπο έργο βρίσκεται, πιθανόν, στη Biblioteca Marciana της Βενετίας.
Ο Αρίστιππος μετέφρασε για πρώτη φορά στα λατινικά τα έργα του Πλάτωνα ‘Φαίδων’ και ‘Μαίνων’ επίσης τα «Μετεωρολογικά» του Αριστοτέλη. Σε παραγγελία, μάλιστα, του βασιλιά της Σικελίας Γουλιέλμου του Α’ μετέφρασε και έργα του Γρηγόριου του Ναζιανζηνού.

Εμμανουήλ (Μάξιμος) Πλανούδης

Γεννήθηκε το 1260 στη Νικομήδεια της Βυθινίας. Ήταν συγγραφέας πολλών έργων. Μεταξύ αυτών ήταν η ‘γραμματική’ σε μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων, το ‘συντακτικό’, η ‘βιογραφία του Αισώπου’, ‘βιογραφίες Ελλήνων συγγραφέων’, εξάμετρα ποιήματα, σχόλια στα δύο πρώτα βιβλία της αριθμητικής του Διοφάντους.

Ήταν αυτός που ανακάλυψε τη Γεωγραφία του Πτολεμαίου και τη μετέφρασε για πρώτη φορά στα λατινικά.Επίσης έκανε πολλές μεταφράσεις από τα λατινικά στα ελληνικά όπως του Κικέρωνα το ‘Somnium Scipionis', το γαλλικό πόλεμο του Ιούλιου Καίσαρα, έργο του συγγραφέα Μακρόβιου, τις Ηρωίδες του Οβίδιου κ.α.
Οι μεταφράσεις γενικά είχαν μεγάλη απήχηση στην εποχή των Μέσων Χρόνων κυρίως στην Ιταλία όπου άρχισε να γεννιέται το ενδιαφέρον για τη μελέτη των Ελληνικών. Μεταξύ αυτών έγραψε και την ‘Ελληνική Ανθολογία’ που εντυπωσίασε.
Πέθανε το 1330.

Δημήτριος Κυδώνης

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1324.Ήταν βυζαντινός θεολόγος, μεταφραστής και συγγραφέας. Προσπάθησε να ενώσει την ανατολική ορθοδοξία με τον ρωμαϊκό καθολικισμό. Διετέλεσε, μάλιστα, δύο φορές πρωθυπουργός στη βυζαντινή αυτοκρατορία (την πρώτη 1369 έως 1383 και τη δεύτερη 1391 έως 1396). Στο ταξίδι του στη Βενετία το 1390 έκανε μεγάλες προσπάθειες να εισάγει τον ελληνικό πολιτισμό στην Ιταλία.
Είχε μεγάλη επιρροή στη διανόηση της Ιταλίας. Στον Κυδώνη πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό η δημιουργία της Αναγέννησης στη Δύση. Πέθανε το 1397 στην Κρήτη.

Εμμανουήλ Χρυσολωράς

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1355. Ήταν μαθητής του Πλήθωνα Γεμιστού. Την πρώτη του γνωριμία την έκανε με τη Δύση όταν εστάλη από τον αυτοκράτορα Εμμανουήλ Β΄ Παλαιολόγο να ζητήσει ενισχύσεις για τη διάσωση του Βυζαντίου από τους Οθωμανούς. Πήγε στη Βενετία. Εκεί γνώρισε το Roberto De Rossi της Φλωρεντίας που εντυπωσιάστηκε από τη μόρφωσή του. Του ζητήθηκε από το πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας να διδάξει την ελληνική γλώσσα και την ελληνική λογοτεχνία. Πράγματι ο Χρυσολωράς έφθασε στη Φλωρεντία στα τέλη του 1397.Μέχρι την εποχή εκείνη, μόνο λίγοι είχαν τη δυνατότητα να μελετήσουν την ελληνική γλώσσα και αυτοί όσοι μπορούσαν να μεταβούν στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν η πρώτη φορά μετά από επτακόσια χρόνια (!) - όπως σημειώνεται από έναν μαθητή του - που θα δίδασκε Έλληνας, στην Ιταλία, τα ελληνικά. Ο Χρυσολωράς δίδαξε στη Φλωρεντία έως το 1400, κατόπιν προσκλήθηκε στη Μπολώνια, αργότερα στη Βενετία και κατόπιν στη Ρώμη. Οι μαθητές υπήρξαν οι πρώτοι που ενστερνίστηκαν τον ελληνικό ανθρωπισμό και άνοιξαν το δρόμο για την Αναγέννηση.Θεωρείται πρωτοπόρος στην εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού στη δυτική Ευρώπη.
Μετέφρασε στα λατινικά τα Ομηρικά έπη, την Πολιτεία του Πλάτωνα. Οι εργασίες αυτές στην εποχή του κυκλοφορούσαν ως χειρόγραφα Τυπώθηκαν λίγα χρόνια αργότερα. Επίσης το έργο του «Τα ερωτήματα Civas Questiones” που ήταν η βασική ελληνική γραμματική δημοσιεύθηκε αρχικά το 1484 και ανατυπώθηκε και κυκλοφόρησε ευρέως σε όλη τη Δύση.
Ο Εμ. Χρυσολωράς πέθανε αιφνίδια το 1415.

Πλήθων Γεώργιος Γεμιστός (1355-1452)

Ο γνωστός Έλληνας φιλόσοφος του 14ου -15ου αιώνα. Ίδρυσε φιλοσοφική σχολή το 1400 στο Μυστρά. Ήταν γνωστός για την υπερηφάνειά του που ήταν Έλληνας «ἐσμέν Ἓλληνες τό γένος, ὡς ἡ τε φωνή και ἡ πάτριος παιδεία μαρτυρεῖ ». Μελέτησε σε βάθος την πλατωνική και αριστοτελική φιλοσοφία και δημοσίευσε μελέτη για τη διαφορά των δύο φιλοσοφικών αντιλήψεων. Έγραψε, μάλιστα, ύμνους υπέρ του ελληνικού δωδεκάθεου. Μαθητές του υπήρξαν πάρα πολλοί λόγιοι της εποχής του.
Ως βαθύς γνώστης της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας έγραψε ένα έργο για την ‘Πολιτεία’ του, όπου ιδέες που άντλησε από τον Πλάτωνα, τους Στωικούς και από αιρετικά δόγματα της Ζωροαστρικής, τις εμπλούτισε με δικές φιλοσοφικές απόψεις.
Τη φιλοσοφία του και τις απόψεις του διακοίνωσε στη Δύση όταν επισκέφθηκε συνοδεύοντας τον αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ στη Σύνοδο της Φερράρας (γνωστή ως Σύνοδος Φλωρεντίας). Μαζί του ήταν ο μαθητής του, ανθρωπιστής και κατόπιν καρδινάλιος Βησσαρίων.Στα έτη της παραμονής του στη Φλωρεντία (1437-39) με διαλέξεις και γραπτά του εντυπωσίασε τους Ιταλούς ανθρωπιστές καθώς και τον ηγεμόνα της Φλωρεντίας Κόζιμο των Μεδίκων.
Μετά το θάνατό του, το φιλοσοφικό του έργο για την πολιτεία του, παραδόθηκε στον πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο που αφού το διάβασε το έκρινε ‘ειδωλολατρικό’ και ‘σατανικό’ γιατί περιείχε «τά σαπρά τῶν Ἑλλήνων ληρήματα».Το έκαψε δημόσια και κάλεσε όσους έχουν τυχόν αντίγραφα να κάνουν το ίδιο. Ο τάφος του Γεμιστού στο Ρίμινι.

Μετά το θάνατό του καταλήφθηκε ο Μυστράς από τους Οθωμανούς. Τέσσερα χρόνια αργότερα (1466) θαυμαστές του από την Ιταλία με πρωτοβουλία του Σιγισμούνδο Μαλατέστα αποβιβάστηκαν στη Λακεδαίμονα, έσκαψαν στον τάφο του, πήραν τα οστά του και τα μετέφεραν με το καράβι στο Ναό των Μαλατέστα (Tempio Malatestiano) στο Ρίμινι, όπου σήμερα βρίσκονται και τιμώνται εκεί: «για να βρίσκεται ο μεγάλος Διδάσκαλος μεταξύ Ελευθέρων Ανθρώπων».

Σε τέτοιο απίστευτο βαθμό ήταν η εκτίμηση και η αγάπη προς τη διάνοιά του, από ανθρώπους που επαναστάτησαν στη μεσαιωνική θεοκρατική παράδοση και αντίληψη. Δημιούργησαν και χάραξαν,έτσι -με τη δύναμη της ψυχής τους- το δρόμο της Αναγέννησης του Ελληνισμού μέσα στον σκοτεινό ευρωπαϊκό μεσαιωνισμό.

Βαλκανικό Περισκόπιο - Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

Καθημερινό εργαλείο το τηλεσκόπιο στην αρχαία Ελλάδα

Παρασκευή, 27 Μάρτιος 2009
Αρχαιολογικό Εύρημα αποδεικνύει
πως

οί Έλληνες κλέψανε....το τηλεσκόπιο

από τον Νεύτωνα καί τον Γαλιλαίο

τον 5ο αιώνα π.Χ.!!!!!


Kατα την διάρκεια κατασκευής δρόμου μεταξύ του 1955-1960 στα νότια της Ακροπόλεως, ανακαλύφθηκε θραύσμα αγγείου που χρονολογείται τον 5ο αιώνα π.Χ. καί αναπαριστά κάποιον πού κρατά τηλεσκόπιο!!

Η αρχαιολογία βέβαια δεν μπήκε(;) στον κόπο να μελετήσει περεταίρω το εύρημα, αλλά ούτε και να βάλει κάποια περιγραφή κάτω από το εύρημα, πού βρίσκεται στο μουσείο της Ακροπόλεως(εκθ.αρ.ΝΑ.55.Αα, 4), ίσως ...
Περισσότερα εδώ

Ο Παρμενίδης και η αρχή του κόσμου

Η Ηώς στο τέθριππό της ταξιδεύει με τη συνοδεία του ήλιου. (απουλικός κρατήρας ύστερος 4 ος αι. π.Χ. Μόναχο Staatliche Antikensammlungen). Παρατηρείστε το αρχέγονο ελληνικό σύμβολο των δεκαεξάκτινων ήλιων. (Το γνωστό έμβλημα από τον τάφο του Φιλίππου).

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος


Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως ο άνθρωπος για να φθάσει στην αναζήτηση της προέλευσης του κόσμου πέρασε από πάρα πολλά πνευματικά στάδια.

Όταν μιλάμε για το ελληνικό πνεύμα του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ. οφείλουμε να παραδεχτούμε πως προϋπήρξε της εποχής εκείνης μια τεράστια αρχέγονη πνευματική παρακαταθήκη.

Ένα λογικό όν, δεν μπορεί να ποτέ να ενστερνιστεί, να παραδεχθεί και να ακολουθήσει μια υπόθεση κατά φύση απαράδεκτης.
Ποια είναι αυτή;

Ξαφνικά, μέσα στο πουθενά, ένας λαός που έμαθε να γράφει με ...συλλαβές, μόλις πριν δύο αιώνες (τον 8ο, δηλαδή, αιώνα π.Χ., όπως μας λένε) άρχισε να φιλοσοφεί με τέτοια δύναμη πνεύματος που ακόμη και σήμερα αισθανόμαστε θαυμασμό και δέος. Άνοιξαν σχολές φιλοσοφίας στον τότε ελληνικό κόσμο, όπου διδάσκονταν κατά εκατοντάδες Έλληνες της εποχής, διαμορφώνοντας έτσι ένα πνευματικό επίπεδο που δεν υπήρχε πουθενά στην αρχαιότητα.
Η ευρωπαϊκή φιλοσοφία η οποία εδράζεται στην αρχαία ελληνική δεν μπόρεσε, δυστυχώς, να την ξεπεράσει. Παρουσιάστηκαν, βέβαια, κάποιες στρεβλώσεις. Μόνο, ο Μάρξ, είπε το περίφημο: η αρχαία ελληνική φιλοσοφία αποτελεί τη νηπιακή ηλικία της ανθρωπότητας.(!) θεωρώντας το πνεύμα του ως ...εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Όταν άρχισα να γράφω το παρόν κείμενο, στο μυαλό μου ήρθε το : ‘τίποτε δεν προέρχεται από το τίποτε’ το γνωστό απόφθεγμα του Καρτέσιου ( ex nihilo nihil fit ) που προήλθε, σαφώς, από τα φιλοσοφικά κείμενα του Παρμενίδη.
Τα λιγοστά κείμενα του φιλόσοφου της Μεγάλης Ελλάδας, που έφθασαν έως εμάς δείχνουν, συν τοις άλλοις, τη ζωντάνια και την απαράμιλλη λογοτεχνική ευστροφία του.
Στα κείμενά του παρουσιάζεται, ο Ελεάτης φιλόσοφος, πως έρχεται με μια άμαξα από τον ουρανό και συνομιλεί, αναπτύσσοντας τις φιλοσοφικές του απόψεις, όχι με θνητό αλλά με μια θεά. Αποδίδει με τον τρόπο αυτό την πνευματική δύναμη των απόψεων του.Ο λόγος του είναι απόλυτος:

«ὡς ἀγένητον ἐὸν καὶ ἀνώλεθρόν ἐστιν,
ἔστι γὰρ οὐλομελές τε καὶ ἀτρεμὲς ἠδ΄ ἀτέλεστον·
[5] οὐδέ ποτ΄ ἦν οὐδ΄ ἔσται, ἐπεὶ νῦν ἔστιν ὁμοῦ πᾶν,
ἕν, συνεχές·»
Δηλαδή:

Η ουσία του σύμπαντος είναι μία, αγέννητη, ακατανόητη, μονογενής τέλεια, ανεπανάληπτη. Δεν ήτανε ποτέ, ούτε θα είναι κάποτε, γιατί το τότε και το τώρα αποτελούν μαζί το παν, το Ένα, τη Συνέχεια.
Και πιο κάτω:

«Χρὴ τὸ λέγειν τε νοεῖν τ΄ ἐὸν ἔμμεναι· ἔστι γὰρ εἶναι,
μηδὲν δ΄ οὐκ ἔστιν·»
Δηλαδή:
Είναι απαραίτητο να λέγεται και να νοείται πως το Ον υπάρχει. Γιατί το Είναι, η ουσία του σύμπαντος υπάρχει. Το μηδέν όμως δεν υπάρχει.
Για το σύμπαν θα εκφράσει την άποψή:

«πῶς γαῖα καὶ ἥλιος ἠδὲ σελήνη
αἰθήρ τε ξυνὸς γάλα τ΄ οὐράνιον καὶ ὄλυμπος
ἔσχατος ἠδ΄ ἄστρων θερμὸν μένος ὡρμήθησαν
γίγνεσθαι.»
Δηλαδή: η γη, ο ήλιος και η σελήνη, ο κοινός αέρας αλλά και ο ουράνιος γαλαξίας κι ο όλυμπος ο έσχατος (το απάτητο σύμπαν, δηλαδή) και τα φλέγοντα αστέρια διεγήρθησαν, μπήκαν βίαια σε κίνηση.
Δεν μας θυμίζει αυτή η παράγραφος τη σημερινή θεωρία της μεγάλης έκρηξης του λεγόμενου Big Bang;

(Παρμενίδης: 540-470 π.X.)

Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος Ἐχέδωρος

Μαρξισμός,Διαφωτισμός, Κεφαλαιοκρατία, Ανθρωπισμός

Κρίση και ανθρωπισμός

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Rembrandt van Rijn: Οι σύμβουλοι της Συντεχνίας των εριουργών. Άμστερνταμ, Βασιλικό Μουσείο.

Διανύουμε για άλλη μια φορά τη λεγόμενη ‘χρηματοπιστωτική κρίση’. Είναι μια ωραιοποιημένη έκφραση της χρεοκοπίας του καπιταλισμού.

Δεν έχουν περάσει είκοσι χρόνια που χρεοκόπησε και ο κομμουνισμός.
Η δυτική ιδεολογία της αγοράς και του κεφαλαίου ζητά αγωνιωδώς την υποστήριξη του κράτους για να επιβιώσει. Επί δεκαετίες, τώρα, βομβαρδιζόμαστε σε όλους του τόνους για την ιδεολογία της ελεύθερης αγοράς, την σκληρή επιβίωση του κεφαλαίου, τον ανταγωνισμό, την αποκρατικοποίηση, την ιδιωτική πρωτοβουλία, την ανάδειξη του ιδιώτη κεφαλαιοκράτη ως θεμέλιο λίθο της σύγχρονης παγκόσμιας ιδεολογίας, κ.α.
Και ξαφνικά, μέσα στο πουθενά, τεράστιες επιχειρήσεις με παγκόσμιο πρόσωπο είναι έτοιμες να κατακρημνισθούν και ζητούν εναγωνίως την οικονομική υποστήριξη του κράτους. Να λάβουν, δηλαδή, χρήματα των φορολογούμενων πολιτών για να συμπληρώνουν το εξουσιαστικό παζλ..
Ψάχνω με ενδιαφέρον, αν όχι με αγωνία, να βρω μια φιλοσοφική άποψη για το θέμα που να δώσει την διαφορετική άποψη, να καταδεικνύει την ουσία της κρίσης ή να προτάσσει, ίσως, κάποια διέξοδο...
Οι ‘φιλοσοφούντες’ σιωπούν. Η πλειονότητα των διανοουμένων είναι μέρος του συστήματος και αποφεύγει να ονομάσει τα πράγματα με το όνομά τους.
Η κρίση της καπιταλιστικής ιδεολογίας δεν είναι κρίση που ξαφνικά παρουσιάστηκε από το πουθενά. Ενυπάρχει στην ιδεολογία αυτή, η οποία (ιδεολογία) διατρέφεται και συντηρείται από τον κρατισμό, είτε ευρωπαϊκός είναι αυτός, είτε αμερικανικός.
Υπάρχει λοιπόν μια κρίση. Όχι οικονομική, αλλά πολιτισμική. Υπάρχει τρόπος αλλαγής ή βελτίωσης;
« Έχουμε τη γνώμη, γράφει ο Δ.Ν. Μωραΐτης (καθηγητής του πανεπ. Αθηνών ) ότι η σημερινή κρίση του πολιτισμού μας μπορεί να αντιμετωπιστεί εάν αντιδράσουμε με όλες πνευματικές και ηθικές δυνάμεις εναντίον κάθε θεωρίας και κάθε τάσης που έρχεται αντιμέτωπος με τις παλιές και δοκιμασμένες αξίες του Ανθρωπισμού. Εναντίον των δυνάμεων του κακού και του σκότους, που τείνουν πάντοτε να υποδουλώσουν τον άνθρωπο στην ύλη, στο χρήμα και στην άψυχη μηχανή.»

Τα γράφει αυτά στο περιοδικό 'Παρνασσός' το 1961, πριν από ...μισό αιώνα!
Η λύση είναι, λοιπόν, ο ανθρωπισμός;
Ο μαρξισμός θεοποίησε τον οικονομικό παράγοντα, την υλιστική αντίληψη της ιστορίας και του πολιτισμού.
Ο διαφωτισμός θεοποίησε τον ορθό λόγο και παρέκαμψε την πνευματική υπόσταση του ανθρώπου.
Η κεφαλαιοκρατία προσήλωσε τον άνθρωπο στο χρήμα και θεοποίησε το νέο μαμμωνά.
Επιστρέφουμε, πάλι, στην αρχαιότητα.

Έχουμε το ‘σωκράτειο’ «γνώθι σαυτόν».
Ο ελεύθερος άνθρωπος, ο καλλιεργημένος, αυτός που έχει τη δύναμη να σκέπτεται μόνος του, αυτός είναι το ιδεώδες του ανθρωπισμού. Αυτός θα δώσει την Απάντηση, αυτός θα δείξει το δρόμο, την κατεύθυνση του ανθρώπου προς το μέλλον...