Μια προσέγγιση…
Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται ολοένα και συχνότερα, ο όρος ‘φονταμενταλισμός’, ο οποίος μας οδηγεί, νοητικά, κυρίως, στον θρησκευτικό φανατισμό των ισλαμιστών.
Η έννοια όμως του όρου δεν έχει, αποκλειστικά, θρησκευτική μόνο διάσταση, αν και ‘γεννήθηκε’ μέσα από τον θρησκευτικό δογματισμό.
Το πρώτο δόγμα των φονταμενταλιστικών κινημάτων περιέχεται στο λεγόμενο «Δόγμα του Νιαγάρα».
Το έτος 1868 διοργανώθηκε από Προτεστάντες μια διάσκεψη για την Αγία Γραφή στο «Niagara-on-the-Lake» του Οντάριο του Καναδά, που έμεινε γνωστή ως «Συνάντηση για τη μελέτη της Αγίας Γραφής».
Το 1878 δημιουργήθηκε το «Νιαγάρα - Σύμβολο της Πίστεως», ένα δόγμα με δεκατέσσερα βασικά σημεία της χριστιανικής πίστεως που συμπυκνώνονται στα παρακάτω πέντε:
*Το θεόπνευστο και αλάθητο της Αγίας Γραφής
*Η Θεϊκή καταγωγή του Χριστού και το δόγμα της Αμόλυντης Σύλληψης
*Η εξιλέωση του Χριστού στο σταυρό
*Η σωματική ανάσταση του Χριστού
*Η μελλοντική επιστροφή του Χριστού στη σάρκα
Οι αρχές αυτές, εγκρίθηκαν από την Πρεσβυτεριανή Γενική Συνέλευση και στις αρχές του 20ου αιώνα, υποστηρικτές των αρχών αυτών, ενώθηκαν σε μια συμμαχία φονταμενταλιστών.
Ήταν η πρώτη εμφάνιση του λεγόμενου Φονταμενταλισμού.
Το 1909 ο μεγιστάνας του πετρελαίου και πρεσβυτεριανός ηγέτης, Lyman Stewart, αγωνίστηκε κατά του εκσυγχρονισμού της χριστιανικής θεολογίας και κατέβαλε το ποσό των 200.000 δολαρίων για να δημοσιεύσει σειρά θρησκευτικών αρχών «Εισαγωγή. Μαρτυρία της Αλήθειας», όπου η Αγία Γραφή αντιμετωπίζεται ως η απόλυτη ερμηνεία της Θείας Ενσάρκωσης, της Λογικής και της Αλήθειας.
Ο Stewart είναι ο άνθρωπος που χρηματοδότησε τη δωρεάν διανομή των χριστιανικών περιοδικών στους εργαζομένoυς των επιχειρήσεων του. Προγραμμάτισε κονδύλια για τη δημιουργία της Σχολής Θεολογίας, στο Κολέγιο του Λος Άντζελες, όπου η εκπαίδευση έπρεπε να διεξάγεται αυστηρά με τους όρους της Αγίας Γραφής.
Ο Φονταμενταλισμός (όρος λατινικός από τη βάση, θεμέλιο, ίδρυμα) με την πάροδο του χρόνου μεταπήδησε από τις σελίδες της επιστημονικής βιβλιογραφίας στην καθημερινή χρήση.
Σήμερα έχουμε τον περιβαλλοντικό φονταμενταλισμό, τον οικονομικό φονταμενταλισμό, ο φονταμενταλισμός της αγοράς κλπ.
Ωστόσο, παρουσιάζεται ως θρησκευτικό φαινόμενο, συνδεδεμένο, σήμερα, με το Ισλάμ.
Η ιστορική του εμφάνιση, όπως γράψαμε πιο πάνω, παρουσιάζεται στον προτεσταντισμό της Αμερικής, στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ σήμερα ως έννοια περιορίζεται στο Ισλάμ, με τον όρο ‘ισλαμικός φονταμενταλισμός’ όρος που καθιερώθηκε κυρίως από τη δυτική λογοτεχνία.
Ο φονταμενταλισμός, είναι ένα φαινόμενο, το οποίο υπόσχεται μια σημαντική δυνητική σύγκρουση. Διαθέτει ένα ιδιαίτερο ύφος πολιτικής δραστηριότητας, ικανότητας και αποφασιστικότητας για να δημιουργήσει επίμονες μάχες με τους αντιπάλους.
Οι φονταμενταλιστές πιστεύουν στην ορθότητα των απόψεών τους και είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε πολιτικές πράξεις που καθορίζονται ως αντισυνταγματικές χρησιμοποιώντας τη χρήση βίας, για την επίτευξη των σκοπών τους.
Ο Θρησκευτικός Φονταμενταλισμός δεν έχει βρει ακόμη την έκφρασή του στη δημόσια πολιτική, στις διεθνείς και κοινωνικές σχέσεις.
Παρόλα αυτά εφαρμόζεται στην εκπαίδευση, στην επιστήμη και στην τέχνη. Ο Φονταμενταλισμός σήμερα υπάρχει σε πολλές εκδόσεις και αποτελεί το υβρίδιο το οποίο συνδυάζει διάφορα στοιχεία.
Στις ΗΠΑ, ο φονταμενταλισμός, παρουσιάζεται ως ιμπεριαλιστικός και ως στοιχείο της αγοράς, που καθώς αφομοιώθηκε και συγχωνεύθηκε σε έναν πυλώνα, δημιούργησε την αντίπαλη ιδεολογία, τον ‘ισλαμικό φονταμενταλισμό’ που διακατέχεται από την ιδεολογία της σύγκρουσης, με σκοπό την απελευθέρωσή του από τον Δυτικό Εναγκαλισμό, πιστεύοντας ότι η μόνη αλήθεια είναι η Ισλαμικη Αλήθεια.
Αναμφίβολα τα πολιτικά στοιχεία του Φονταμενταλισμού είναι χαρακτηριστικά των ολοκληρωτικών και θεοκρατικών καθεστώτων, που περιέχουν ριζοσπαστικές πολιτικές ιδεολογίες, τις οποίες, τα καθεστώτα αυτά, προσπαθούν να προωθήσουν με κάθε τίμημα στο διεθνές περιβάλλον.