Ο Richard και η Αλόννησος

O Richard και η Αλόννησος...

Γράφει ο συγγραφέας Γιώργος Εχέδωρος









Αλόννησος

Κάθε καλοκαίρι η Χώρα μας κατακλύζεται από εκατομμύρια ξένους περιηγητές που θέλουν να γνωρίσουν τους Έλληνες και την Ελλάδα.

Είναι αυτοί που ονειρεύονται μια ειδυλλιακή παραλία, ένα κοσμικό ή ερημικό -κατά προτίμηση- νησί που θα τους προσφέρει το όνειρο ενός ολόκληρου χρόνου.
Εκτός από τους τουρίστες αυτούς υπάρχουν και άλλοι που ενώ ζουν τη σύγχρονη Ελλάδα αναζητούν σ’ αυτήν τη μνήμη της ανθρωπότητας, που μέρος της αποτελεί αναμφισβήτητα η μνημειακή Ελλάδα των σπασμένων κιόνων, των ακρωτηριασμένων αγαλμάτων, των ερειπωμένων ανακτόρων.
Ένα καλοκαίρι στην Αλόννησο έτυχε να γνωρίσω έναν καθηγητή της αρχαίας και σύγχρονης ελληνικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ της Βρετανίας. Αν θυμούμαι καλά, τότε το πανεπιστήμιο αυτό διατηρούσε μια έδρα ελληνικών και ήταν στα πρόθυρα της παύσης της από την βρετανική κυβέρνηση.
Ο πενηνταοκτάχρονος Ρίτσαρντ ήταν πολύ στεναχωρημένος γι’ αυτό, αλλά ήλπιζε να διατηρηθεί αυτή η έδρα . Δυστυχώς δεν πληροφορήθηκα την εξέλιξη για το ζήτημα αυτό.
Ο ‘τουρίστας’ αυτός μέσα σε είκοσι οκτώ χρόνια επισκέφθηκε την Ελλάδα εξήντα τέσσερις φορές!

Περιηγήθηκε σε όλη την χώρα μας και επισκέφθηκε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη. Έψαχνε κυρίως μνημεία βυζαντινής περιόδου, μονές, εκκλησίες, αναζητούσε σε λόφους και όρη θρύλους και ιστορίες της Ορθοδοξίας.
Ήταν άριστος γνώστης της ελληνικής τόσο που πραγματικά με ωφέλησαν οι συζητήσεις που κάναμε! Εκείνο τον καιρό έγραφε ένα βιβλίο που έφερε τον τίτλο «Μοναστήρια και εξωκλήσια του Αιγαίου Πελάγους». Δυστυχώς δεν έμαθα αν κυκλοφόρησε ποτέ το βιβλίο αυτό.
Ο Ρίτσαρντ, που δεν ενθυμούμαι το επώνυμο του, την τελευταία δεκαετία αφιέρωσε όλο τον ελεύθερο χρόνο του στα νησιά του Αιγαίου. Όχι μόνον επισκέφθηκε όλα τα νησιά αλλά κατέγραψε και όλες τις εκκλησιές, εξωκλήσια και μοναστήρια των νησιών, χαρτογράφησε τα μονοπάτια που οδηγούν σ’ αυτά. Πριν αρκετά χρόνια έφυγε από τον καθολικισμό και ήρθε στην Ορθοδοξία. Βαπτίστηκε ορθόδοξος και γνώριζε απ’ έξω αρκετά πατερικά κείμενα!
Τα μοναδικά του έσοδα ήταν ο μισθός του από το πανεπιστήμιο τον οποίο κυριολεκτικά διέθετε στην Ελλάδα για ένα δωμάτιο παραμονής, λίγο ψωμί και κανένα φρούτο. Λιτοδίαιτος, αδύνατος, σχεδόν κοκαλιάρης, ψηλός και ευγενικός.
Στο διαμέρισμά του στο Μάντσεστερ μου είπε πως είχε μόνο δύο καρέκλες ένα κρεβάτι, ένα ψυγείο και μια παλιά βιβλιοθήκη όπου σε κάθε ράφι της βρισκόταν η Ελλάδα.
Στην Αλόννησο γνωριστήκαμε σε ένα ερημοκλήσι. Με εντυπωσίασε. Ήταν με μια πάνινη τσάντα στον ώμο, όπου μέσα είχε ένα ξεροκόμματο ψωμιού, τριών ημερών τουλάχιστον. Το φαγητό του κυρίως ήτανε τομάτα, πεπόνι, ψωμί και ελιές.

Γνώριζε και την αρχαία βοτανική. Κάθε φυτό με το αρχαίο όνομά του και την αξία του στην υγεία του ανθρώπου. Εκεί έμαθα για τον ασφόδελο, για τα μανιτάρια του διαβόλου, κλπ. Επισκεφθήκαμε όλα τα εξωκλήσια βαδίζοντας από τα ξημερώματα μέχρι το τελευταίο φως της ημέρας.
Ήταν ‘τρελαμένος’ με τη βυζαντινή περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Σε κάθε εκκλησάκι άναβε την κανδήλα και έψελνε μεγαλόφωνα κείμενα του Ευαγγελίου.
Από αυτόν έμαθα γιατί στους τάφους τους οι Ορθόδοξοι φυτεύουν κυπαρίσσια και που βρισκότανε η κρύπτη για τους θησαυρούς της εκκλησίας, όπου οι ιερείς έκρυβαν τα πολύτιμα τάματα των πιστών από τους εκάστοτε επιδρομείς.
Ο Ρίτσαρντ ήταν ένας ‘τουρίστας’ που καμία σχέση δεν είχε με το μπάνιο και μαύρισμα του κορμιού σε μια παραλία.
Πέρασε πολύς καιρός για να συνειδητοποιήσω την αγνότητα και αξία του ανθρώπου αυτού...

------------------------

Amazonas, Itacoatiara, Manaus Καζαντζίδης και Τσιτσάνης

‘Λεέ, λεέ’…
Μνήμες
Γράφει ο συγγραφέας Γιώργος Εχέδωρος
Γυναίκες του Αμαζονίου την ώρα της μπουγάδας.

Οι καλοκαιρινές νυχτιές ξυπνούν αναμνήσεις.
Αναστατώνουν τη μνήμη.
Και αν δεν έχεις καταχωνιάσει μερικά περιστατικά της ζωής σου σε "άπατα" νερά, αρκεί ο δυνατός άνεμος μιας συζήτησης, να ξεσηκώσει την απανωσιά της μνήμης και να φέρει στο σήμερα, στη συνείδηση σου, γεγονότα που νομίζεις ότι τα είχες λησμονήσει.

Πάνε χρόνια από τότε.
Ταξίδια στη θάλασσα.
Αξιωματικός στο εμπορικό ναυτικό.
Η δίψα της μάθησης του κόσμου μεγαλύτερη από την όποια επαγγελματική σπουδή.
Μια ριψοκίνδυνη επιλογή ενός πληρωμένου τουρίστα του κόσμου!
Κάποτε ένας σύγχρονος σοφός είπε: "για να σου φύγουν οι...τσίμπλες από τα μάτια πρέπει να ταξιδεύσεις"! Πιστεύω ακράδαντα πως ο άνθρωπος αντλεί σοφία από τα ταξίδια, όποια ταξίδια και αν είναι αυτά.
Έξη η ώρα το πρωί.
Το καράβι πλέει κόντρα στο ρεύμα του ποταμού, με τέσσερα μίλια την ώρα.
Γλυκοχαράζει και χιλιάδες αρώματα διαχέονται στην ατμόσφαιρα του Αμαζονίου.
‘Σπάει’ η μύτη από την ευωδία της ζούγκλας.
Ο ύπνος περιττεύει.
Ψελλίζεις Αμαζόνιος και ενθυμείσαι τις Αμαζόνες!
Η ελληνική ιστορική μνήμη σε ακολουθεί...
Κάποιος ιθαγενής από τις σαράντα τόσες φυλές του Αμαζονίου, μασάει τα Rothmans που του πέταξες!
Γυναίκες γυμνές πάνω στις πιρόγες φωνάζουν "λεέ, λεέ" (πέταξε, πέταξε!) και ξεσηκώνεις ό, τι έχεις μέσα στην καμπίνα σου.
Σεντόνια, πετσέτες, σαπούνια, καθρέπτες και ρούχα!
Και βουτούν δίπλα στα τεράστια ποταμόψαρα για να τα πιάσουν!
Έχεις ακούσει για τα πιράνχας και τρέμουν τα φυλλοκάρδια σου.
Οι κάτοικοι δεν δείχνουν απόγονοι του Αδάμ και της Εύας!
Δεν γνωρίζουν το μύθο της προπατορικής αμαρτίας και αγνοούν κάθε εντροπή για το σώμα τους.
Ολόγυμνοι, μελαψοί κάτω από τον καυτό βραζιλιάνικο ήλιο.
Σε βλέπουν και περιμένουν.
Αυτά που θα χαρίσεις. Το σαπούνι ή την απορρυπαντική σκόνη, καμιά κουλούρα σχοινί ή κάποιο παλιό βαρέλι, ένα άδειο βάζο! Κάνουν ό, τι ζητήσεις γι' αυτά! Χορεύουν πάνω στις πιρόγες ή τραγουδούν και ξεσπούν σε γέλια!
Χίλια χιλιόμετρα μέσα στον Αμαζόνιο βρίσκεται το Itacoatiara.
Η αποβάθρα ξύλινη, προϊστορική. Το καράβι δένει σε πασσάλους μπηγμένους στην όχθη του ποταμού και σε δύο θεόρατα δένδρα.
Πιο μέσα, τέσσερις με πέντε ώρες κόντρα στον Αμαζόνιο βρίσκεται το Μανάος. Η σύγχρονη πόλη.
Εδώ έχεις επαφή με τον πολιτισμό. Μαγαζιά. Μπαρ και ‘κέντρα’ όπου το θήλυ είναι αντικείμενο ηδονής!
Ρουμ και κόκα. Όταν ακούν ότι έδεσε καράβι με "γραικούς" οι σειρήνες από τα μεγάφωνα τραγουδούν Καζαντζίδη, Μαρινέλα και Τσιτσάνη!
Βρίσκεσαι χίλια χιλιόμετρα μέσα στον Αμαζόνιο! Μια μαγική εικόνα. Ένα καράβι μέσα στην άγρια ζούγκλα!
Ήρθες να φορτώσεις coconuts (καρύδες) που δεν κόπηκαν ακόμη!
Και ...περιμένεις. Πενήντα δύο μέρες! Είσαι άνετος γιατί το δολάριο, σου δίνει πολλά κρουζέιρος.
Μαθαίνεις τα πορτογαλικά στο πι και φι και ξεχνάς ποιος είσαι και που βρίσκεσαι. Καζαντζάκης, Χέγκελ και Μόργκαν μπορούν να περιμένουν στο ράφι της καμπίνας.
Η υλική σου υπόσταση κυριαρχεί και γίνεσαι ...λάσπη!
Και είσαι είκοσι δύο χρονών.
"Αόρα έου φάλου πορτουγκέζα"!


----------------------

Το Κιλκίς αξίζει καλύτερο Περιβάλλον


Το Κιλκίς αξίζει ένα καλύτερο περιβάλλον

Γράφει ο συγγραφέας Γιώργος Εχέδωρος




Ας πούμε όμως δυο λόγια για την περιοχή του Κιλκισίου και ειδικότερα για τη φυσική αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών.
Στο Κιλκίς δεν υπάρχει ή ορθότερα, δεν υπήρχε στις τελευταίες δεκαετίες υποδομή τέτοια που να σπείρει έστω υπόνοιες περιβαλλοντικής μόλυνσης, ρύπανσης ή ακόμη και καταστροφής.
Παρόλα όμως αυτά η γενικότερη κατάσταση στην περιοχή δεν μπορεί να θεωρηθεί περιβαλλοντικά- προς το φυσικό περίγυρο της δηλαδή- ως στάσιμη.
Χαρακτηρίζεται μάλλον αρνητική αν και δεν συνέπραξαν βιομηχανικοί και κατ’ επέκταση αναπτυξιακοί παράγοντες της σύγχρονης εποχής.
Απλά επικράτησε και κάλυψε την περιοχή- τη λεγόμενη ως ‘Πάικου και Κρουσίων Χώρα’ (δανειζόμαστε τον τίτλο από το βιβλίο μου)- η γενική αδιαφορία, ο επικαιρισμός και η στροφή των κατοίκων σε άλλες κατευθύνσεις.
Φαινόμενα, βέβαια, που δεν καθρεπτίζουν μόνον την αδιαφορία των κατοίκων αλλά και της γενικότερης πολιτικής στην περιοχή από άτομα με υπεύθυνες θέσεις αλλά δίχως διορατικότητα και κάποιο, έστω, στοιχειώδες μελλοντικό προγραμματισμό.
Προγραμματισμός που δεν είναι τίποτε άλλο από την απαγόρευση της ‘βιομηχανίας’ του κυνηγιού, τον καθορισμό βιοτόπων σε μεγάλες και πραγματικά αξιόλογες εκτάσεις κλπ.
Φθάσαμε στο σημείο να χαθούν τα ψάρια από τη λίμνη Δοϊράνη από πραγματική αδιαφορία, εκεί όπου παλιότερα όπως αναφέρει ενδεικτικά η ιστορία, η ποσότητα των ψαριών ‘κατά ζήτησιν ανεβαίνει από 3 έως 5 χιλιάδων οκάδων καθ’ εκάστην’.
Απειλούνται επίσης να χαθούν τέσσερις γνήσιοι βιότοποι, προσιτοί στους κατοίκους των γύρω απ’ αυτούς περιοχών, όπως οι περιοχές του Μπέλες, Πάικου και Κρουσίων. Φυσικοί χώροι όπου στο παρελθόν – πριν εκτοπισθούν ή αφανισθούν- ζούσαν και πολλαπλασιάζονταν πλήθος άγριων ζώων, συμπαθητικών ή μη.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω ένα συμβάν που πληροφορήθηκα από έναν γεωργό. Πρόκειται για το θάνατο ενός ζαρκαδιού, κοντά στο χωριό Επτάλοφος του Κιλκισίου. Ο ανεξήγητος θάνατος όπως συμπεράνανε μερικοί γεωργοί οφειλότανε κατά πάσα πιθανότητα στα φυτοφάρμακα και στα χημικά παρασκευάσματα που ρίχτηκαν στη γη για την ‘ακμαία’ ανάπτυξη των φυτών.
Σημειώνω όμως και κάτι παραπλήσιο. Έτυχα καλεσμένος σε ‘κιλκισιώτικο’ σπίτι. Οικοδεσπότης κυνηγός. Κύριο δείπνο: ζαρκάδι ψητό. Μάλιστα ζαρκάδι. Ίσως το τελευταίο από τα Κρούσια, παρότι απαγορευμένη η θήρα του. (Όχι, δεν δοκίμασα, ντράπηκα για την υπόστασή μου)
Στη βόρεια Ευρώπη ο συμπαθητικός λαγός περιφέρεται ελεύθερος, δίχως φόβο στα αλσύλια μέσα και γύρω από τις πόλεις, ενώ στον τόπο μας αποτελεί ακόμη ‘μεζές’κατόπιν άγριου κυνηγητού.
Κάποτε ίσως πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από το στομάχι μας. Κάποτε πρέπει να γίνουμε οι αγαθοί του φυσικού περίγυρού μας και όχι οι άκρατοι καταστροφείς του.
Δεν θα ήταν φυσικά σοφό ή ακόμη λογικό να φθάσουμε στο σημείο φόβου για να αντιληφθούμε πως το φυσικό περιβάλλον μας είναι απαραίτητο για την επιβίωσή μας.





Ο Γιώργος Εχέδωρος και ο Ρίγκο


ΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ

Ας θυμηθούμε πως πέρσι το καλοκαίρι, λόγω κλιματολογικής αστάθειας, η περιοχή του Κιλκίς είχε κυριευθεί από ποντίκια.
Παλιότερα δεν συνέβαινε αυτό, στον ίδιο βαθμό τουλάχιστον. Υπήρχε ο ρυθμιστικός παράγοντας. Τα ερπετά και τα πτηνά πάντα εξολόθρευαν ένα μεγάλο μέρος τους.
Οι κυνηγοί, όμως, του ποντικιού άρχισαν να αραιώνουν. Δηλητηριάστηκαν κι αυτοί από τα χημικά παρασκευάσματα που ρίχνονται αφειδώς στη γη.
Κι άλλο ένα παράδειγμα επιπολαιότητας ορισμένων νεαρών όψιμων κυνηγών. Στο βαρύ χειμώνα του 1987 πλήθος από γλαροπούλια κατέφθασαν από βορρά στην πόλη του Κιλκισίου και συγκεκριμένα στο άνοιγμα του παλιού λατομείου στο λόφο του Αη Γιώργη, ψάχνοντας προστασία και τροφή από το χιόνι και την παγωνιά.
Μέσα σε συνθήκες οικολογικής προστασίας έπρεπε να βοηθηθούν με στοιχειώδη τροφή (θα ήταν 2 με 3 χιλιάδες πουλιά). Για το τι γύρευαν τα γλαροπούλια στο ορεινό Κιλκίσιο οφείλω αντί απάντησης να παραθέσω ένα σύντομο απόσπασμα από βιβλίο του 19ου αιώνα.
«Ως επέλθη ο χειμών και μάλιστα όταν παγώσει ο Δούναβις και αι προς βορράν λίμναι, κατέρχονται ιχθυοφάγα πτηνά πολλών ειδών και κατακλύζουσι τας μεσημβρινάς λίμνας όπως διαχειμάσωσι και εύρωσιν ευκολώτερον την τροφή των. Είναι ταύτα περί τα δέκα έξη, εξ ων τινά εγχώρια και μένουσιν πάντοτε».
Αλλά με τη βαρυχειμωνιά του’87 πάγωσε και η λίμνη Δοϊράνη, οπότε τα πτηνά πέταξαν νοτιότερα και βρήκαν καταφύγιο στο κούφωμα του λόφου του Αη Γιώργη.
Τότε, μερικοί όψιμοι, λαθροκυνηγοί, νεαρής ηλικίας και άνευ παιδείας, μάθαιναν σκοποβολή κυνηγώντας μανιωδώς τα γλαροπούλια στο χώρο του παλιού λατομείου. Τα σκοτώσανε, εκατοντάδες νεκρά πουλιά, χωρίς να τα μαζέψουνε, μόνο για να ...παίξουνε...
Ίσως θεωρηθούνε και παρατραβηγμένα και άκρως συναισθηματικά τα αναφερόμενα, όταν σε άλλες περιοχές του πλανήτη την ίδια ώρα, την ίδια εποχή, σκοτώνονται και αφανίζονται, λόγω πολέμου ή πείνας, χιλιάδες ανθρώπων.
Δεν το αμφισβητούμε αυτό. Η πραγματικότητα όμως, όπως διαδραματίζεται δίπλα μας, δεν μπορεί να κρυφτεί.
Οι απειλές για το περιβάλλον στη σημερινή πραγματικότητα είναι συχνές και πολλές, ενώ οι αντιδράσεις σ’ αυτές μάλλον σπάνιες.
Συνήθως η αντίδρασή μας γίνεται όταν τα απόβλητα φθάσουν στη θύρα του σπιτιού μας και δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε... Τότε ...διαμαρτυρόμαστε...
Ο Αξιός βρίσκεται σε συνεχή απειλή μόλυνσης, ο Γαλλικός επίσης, η Δοϊράνη βρίσκεται σε καραντίνα, τα Κρούσια απογυμνώνονται, περιοχές του Πάικου ακολουθούν.
Και στον ορίζοντα : ‘φωνή βοώντος εν τη ερήμω’...
Αχ, αυτοί οι οικολόγοι...
Καλησπέρα σας...



Δημοσιεύθηκε Ιούνιος 1989- Κιλκίς-------------------------------

Η επινόηση του Γραμματόσημου The invention of Stamp

Η επινόηση του Γραμματόσημου




Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος


Ξεφυλλίζοντας ένα παλιό περιοδικό έντυπο που κυκλοφορούσε πριν από 90 χρόνια στην Αθήνα, έπεσε η προσοχή μας σε ένα αφιέρωμα για την ιστορία του γραμματόσημου.
Πρόκειται για το έντυπο ‘Ελλάς’. Στον τόμο του 1908 και στον μήνα Μάιο δημοσιεύθηκε μια όμορφη ιστοριούλα για το πώς επινοήθηκε το γραμματόσημο, που τέθηκε πρώτη φορά σε κυκλοφορία πριν από 157 χρόνια.
Η εφεύρεση, γράφει, του γραμματόσημου έγινε από τον Άγγλο Rowilland Hill.
Το προαναφερόμενο έντυπο που αυτοχαρακτηρίζεται ως εβδομαδιαίο περιοδικό γιατί είναι έκδοση περιοδική (ανά εβδομάδα) και όχι επί της ημέρας (εφ’ ημέρας, εφημερίδα). Όπως θα μπορούσαμε, κυριολεκτικά, να ονομάσουμε, ως ‘περιοδικό’ το έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας. Αναφέρει, λοιπόν, τα εξής:
Μια φτωχή, χήρα γυναίκα, από την Αγγλία, είχε αλληλογραφία με το γιο της που διέμενε στη Γαλλία.
Όταν ο ταχυδρομικός διανομέας της έφερνε επιστολή του γιου της, αυτή παρατηρούσε εξεταστικά το γραφικό χαρακτήρα της διεύθυνσής της, φιλούσε με συγκίνηση την επιστολή και επέστρεφε το γράμμα στον ταχυδρόμο, εξηγώντας του, πως λόγω της μεγάλης φτώχιας της, δεν είχε τη δυνατότητα να πληρώσει το ταχυδρομικό τέλος, το οποίο είχε οριστεί μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας σε δύο σελίνια.
Κάποια μέρα στο σημείο διανομής των επιστολών βρέθηκε ο R. Hill. Είδε τη γυναίκα να πιάνει την επιστολή, να τη φιλά και να την επιστρέφει. Συγκινήθηκε και έδωσε αυτός τα δυο σελίνια.
Έκπληκτος όμως άκουσε τη γυναίκα να του λέει: «Κύριε, σας ευχαριστώ πολύ, αλλά δεν άξιζε τον κόπο να πληρώσετε την επιστολή, γιατί ο φάκελος δεν έχει τίποτε μέσα! Επειδή είμαστε πάρα πολύ φτωχοί, αλληλογραφούμε έτσι… Τα πεζά και κεφαλαία γράμματα της διεύθυνσης του παραλήπτη ή του αποστολέα δείχνουν τα συναισθήματά μας»…
ο R. Hill εξεπλάγη με την ‘κομπίνα’ της χήρας και ως τυπικός Άγγλος έγραψε μια μελέτη, στην οποία πρότεινε να ορισθεί μικρό τέλος για την Αγγλία και τις αποικίες της, σε πρώτο στάδιο, που να προπληρώνεται η αποστολή επιστολής από τον αποστολέα.
Υπέδειξε μάλιστα το τέλος αυτό να εκφράζεται με μικρά τεμάχια χαρτιού, έως 10 εκατοστά, που θα κολλιούνται πάνω στην επιστολή, θα αγοράζονται φυσικά από τον αποστολέα.
Η μελέτη του δημοσιεύθηκε το 1837. Τρία χρόνια αργότερα, το Μάιο του 1840, το πρώτο γραμματόσημο τέθηκε σε κυκλοφορία.
Πραγματικά είναι μια πρωτότυπη ιστορία για να αιτιολογήσει την καθιέρωση του γραμματοσήμου παγκόσμια.
Δεν γνωρίζουμε πόσα ακόμη χρόνια θα ισχύει αυτός ο τρόπος διακίνησης της αλληλογραφίας. Αν όμως αναλογισθούμε πως ένα μεγάλο μέρος της απορροφήθηκε από τα νέα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, δεν θα αργήσει να έρθει η μέρα που η επικόλληση γραμματόσημου δεν θα είναι απαραίτητη. Ίσως και αυτή η ίδια η αποστολή της επιστολής μέσω του ταχυδρομικού διανομέα καταργηθεί...
-------
Δημοσίευση κειμένου Μάιος 1997
000000000000000000000000000000000000000000000000000