Αρχαιοθήρες και αρχαιοκάπηλοι Ευρωπαίοι

Η Νίκης της Σαμοθράκης

Οι αρχαιοθήρες, οι αρχαιοκάπηλοι, οι κλέφτες των ξένων πολιτισμών, είχαν ξεχυθεί από την ισχυρή Ευρώπη, για την εκταφή και νομή των δημιουργημάτων του δύσμοιρου ελληνικού λαού που ποδοπατούνταν επί αιώνες.

Η Νίκη της Σαμοθράκης εξαιρετική γλυπτική σε παριανό μάρμαρο, έχει ύψος 3 μέτρα και 28 εκατ.

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Η αρχή έγινε στην αρχαιότητα. Με την κατάληψη της ελληνικής χερσονήσου από τους Ρωμαίους. Καταστροφές αγαλμάτων και ναών έγιναν με την κατάργηση της ελληνικής θρησκείας και την καθιέρωση της χριστιανικής. Ένα τεράστιο ‘ξήλωμα’ έγινε χίλια χρόνια μετά, το 1204, με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους ‘σταυροφόρους’. Οι ορέξεις της Ευρώπης άρχισαν κυρίως με την άλωση αυτήν. Μετά άρχισε ο χαμός, μέσα σε μια κατάσταση αφασίας αιώνων, ενός άλλοτε ισχυρού και περήφανου λαού.

Δεν ήταν μόνον ο ξακουστός λόρδος Έλγιν που άρπαξε τα μάρμαρα του Παρθενώνα, είναι και ο Τσάρλς Τσαμπουασώ (Charles Champoiseau) που φόρτωσε από τη Σαμοθράκη, το τεράστιο λαμπερό άγαλμα της Νίκης και το πήγε στη Γαλλία.

Το ξέθαψε ο ίδιος ο ‘ερασιτέχνης αρχαιολόγος’, λένε οι σημειώσεις του μουσείου του Λούβρου, όπου βρίσκεται. ’Ερασιτέχνης αρχαιολόγος’, όπως λέμε ’ερασιτέχνης κλέφτης’. Δε λένε καλύτερα πως ξεθάφτηκε από τις καταρρακτώδεις βροχές. Όταν τον πληροφορήσανε το 1863 και του είπανε για το ‘θήραμα’, άφησε βράδυ την Αδριανούπολη, όπου εκεί ήταν πρόξενος και κατέφθασε εσπευσμένα στη Σαμοθράκη, για να το κατοχυρώσει. Και τα κατάφερε. Το νησί κατοικούνταν από Έλληνες και η οθωμανική κυριαρχία βρίσκονταν στο πρόσωπο ενός Αγά που βρίσκονταν στο νησί. Αυτός ο Αγάς ήταν υπέθυνος για όλα. Για την πληθυσμιακή κατάσταση μας πληροφορεί ένας ταξιδιώτης των αρχών του 19ου αιώνα (G Stanley Faber, ‘A dissertation on the mysteries of the Cabiri”, Oxford 1803.)

Η Σαμοθράκη στα 1803, όπως την είδε ο G Stanley Faber

Όταν είδε ο Τσαμπουασώ το τεράστιο άγαλμα ανάμεσα στους σπασμένους κορμούς και τις πέτρες κατάλαβε πως βρήκε την τύχη του.

Είναι άγνωστο πόσο ‘μπαχτσίσι’ έδωσε στον Οθωμανό κυρίαρχο του νησιού. Το φόρτωσε στο πλοίο με το οποίο ήρθε και έτσι ένα ακόμη θαυμάσιο έργο ξεριζώθηκε από τον ιστορικό του χώρο.

Το άγαλμα ήταν γιγάντιο, τρία μέτρα και τριάντα εκατοστά περίπου. Η τεχνοτροπία του απαράμιλλη.

Το άγαλμα βρισκόταν επάνω στην πλώρη ενός πολεμικού πλοίου της αρχαιότητας, μάλλον του ναυτικού της Ρόδου. Απεικονίζει τη μεγάλη νίκη των Ροδίων στη ναυμαχία τους με το στόλο του Αντίοχου του Γ΄ της Συρίας του 190 π.Χ.

Οι Ρόδιοι έκαναν το αφιέρωμα αυτό υπέρ των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης. Ήταν τοποθετημένο επάνω σε έναν τεράστιο βράχο, όπου είχε λειανθεί κατάλληλα ώστε η βάση του, η πλώρη του πλοίου, δηλαδή, να καλύπτεται με νερό ώστε να φαίνεται ότι πλέει.

Η φτερωτή ‘Νίκη’ με τα χέρια ανοικτά και τα φτερά τεντωμένα, καταπρόσωπο στον δυνατό άνεμο του Αιγαίου, οδηγεί το σκάφος εναντίον του στόλου του εχθρού, φέρνοντας την πολυπόθητη νίκη και την ελευθερία στους Ρόδιους.

Εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτονται το Λούβρο να θαυμάσουν το πανέμορφο άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης. Εκατοντάδες χιλιάδες πληρώνουν για να την δούν. Τεράστια έσοδα τους έφερε ο Τσαμπουασώ,όπως και στο Λονδίνο ο Έλγιν, δεν ξέρω αν τους έχουν κάνει και τα …αγάλματά τους.

Vasil Ilyov: Οι Έλληνες Δανείστηκαν Τις Λέξεις ‘ΚΟΣΜΟΣ’ και ‘ΙΣΤΟΡΙΑ’ Από Εμάς

Η διανόηση στη σύγχρονη Σκλαβουνία

Βασιλάκη, από τα αριστερά προς τα δεξιά διαβάζεται αυτή!

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Στα ...πρωτο-παλιο-σκοπιανά (γλώσσα των προγόνων των σημερινών Σκοπιανών που έζησαν το 800.000 π.Χ. στη χώρα που λεγότανε Σκοπιανολάντ (Skopjeland) η λέξη ‘κόπ’ σημαίνει ‘άνω’ και η λέξη ‘ροι’ κοιτάζω, θωρώ. Δηλαδή η σύνθετη λέξη κόπ-ροι σημαίνει 'κοιτώ άνω'. Αυτή ήταν μια εξελιγμένη μορφή ανθρώπων που δημιούργησαν μια κάστα που ευρέως είναι γνωστοί ως ‘κοπριά’.

Φωτο: Vasil Ilyov

Αυτή η ανθρωπολογική ομάδα της ‘κοπριάς’ πίστευε σε μια θεότητα που ζούσε στη σκιά των δώδεκα θεών του Ολύμπου. Ο θεός αυτός λεγότανε Ηλιθιόφσκι και οι απόγονοι αυτού έφεραν το όνομα Ιλίθοφ. Αυτή δημιούργησαν την πρώτη γλώσσα του κόσμου, αυτοί δημιούργησαν τον πρώτο πολιτισμό στον πλανήτη γη.
Οι Έλληνες ήρθαν πολύ αργότερα στο προσκήνιο που έκλεψαν τα πάντα από τους πρωτο-παλαιο-σκοπιανούς, τη γνωστή ομάδα της ‘κοπριάς’.
Αυτοί, λοιπόν, οι φάρα των Ελλήνων είχε μια έφεση προς την κλοπή και την ιδιοποίηση κατόπιν των κλοπιμαίων. Έτσι ‘δανείστηκαν΄’ από τους αρχέγονους ‘παλιοσκοπιανούς κοπρίτες’ το όνομα, την ιστορία, τον πολιτισμό τους.
Αλλά ας ακούσουμε έναν απόγονο αυτών που φέρει το όνομα Ιλίοφ, Βασίλ Ηλίοφ. Αυτός ο σπουδαίος απόγονος της αθρωπολογικής ομάδας της ‘κοπριάς’ λέει τα εξής στην ιστοσελίδα του.
« Ο μακεδονικός λαός και η μακεδονική επιστήμη που συνιστούν το μακεδονικό πολιτισμό, εκτός από το παλαιότερο φωνητικό αλφάβητο και πολλών άλλων επιτευγμάτων έχουν προσφέρει στην ανθρωπότητα δύο θεμελιώδεις έννοιες: Κόσμος και Ιστορία..
Δηλαδή, αυτές τις λέξεις οι Έλληνες τις δανείστηκαν από τους Μακεδόνες, τις χρησιμοποίησαν και τις χρησιμοποιούν, υποστηρίζουν μάλιστα πως είναι από τη γλωσσική παραγωγή τους, χωρίς όμως να μπορούν να δώσουν μια επαρκή ετυμολογική ερμηνεία.(σ.σ.οι Έλληνες, δηλαδή, δεν μπορούν να δώσουν…)
Στην πραγματικότητα, όμως, τι είναι οι έννοιες ΚΟΣΜΟΣ και η ΙΣΤΟΡΙΑ, ποια είναι η ουσιαστική σημασία τους;»
Ο Βασίλ Ηλίθοφ, αυτός ο μεγάλος επιστήμονας των Σκοπίων, γνωστός ‘κόπρος’, συνεπικουρούμενος από τους ομοϊδεάτες του της γνωστής ‘ομάδας της κοπριάς’ δεν διστάζει να μας κατατοπίσει,επιτέλους (!) τι στο διάολο σημαίνει η λέξη ΚΟΣΜΟΣ. Ας τον ακούσουμε για να μάθουμε τι θα πει η λέξη που χρησιμοποιούμε και δεν έχει καμιά σχέση με το ’κόσμημα’, το ρήμα ’κοσμέω-ώ’ που θα πει ‘θέτω σε αρμονία’ κλπ. Έτσι μας πληροφορεί, εμάς τους κλεπταποδόχους ο Ηλίθοφ:

«Η βάση του ουσιαστικού ‘Κόσμος’, στην αρχαία μακεδονική γλώσσα (μπα, υπήρχε και τέτοια;) διαμορφώνεται από το επίθετο ΚΟΣ που θα πει ‘περιστρεφόμενος’ και το ουσιαστικό ΜΟS που είναι η γέφυρα. Δηλαδή ΚΟΣΜΟΣ είναι μια ‘περιστρεφόμενη γέφυρα’.»
Κουφαθήκατε;
Όχι, ακόμη; Καλά!
Συνεχίζει ο Ηλίθοφ:
« Γι’ αυτό οι αρχαίοι Μακεδόνες αστρονόμοι (βρε, πες και ένα όνομα!) με το όνομα αυτό (κόσμος) ονόμασαν ένα άθροισμα, ένα σύνολο, αστέρων στο γαλαξία καθώς έβλεπαν από τη γη να περιτυλίγεται σαν μια κεκλιμένη γέφυρα ή μπορεί με το όνομα αυτό να αποκαλούσαν την τέταρτη διάσταση του γαλαξία ή του κοσμικού διαστήματος μας. Ακριβώς, δηλαδή, όπως οι σύγχρονοι αστρονόμοι ονόμασαν τα σφαιροειδή σμήνη του σπειροειδούς γαλαξία NGC 4594, ως ‘σομπρέρο’ γαλαξιών M1O4, επειδή τα σφαιροειδή σμήνη έμοιαζαν με το ισπανικό ή λατινοαμερικάνικο σομπρέρο.»
Αυτά λοιπόν θα πει η λέξη ΚΟΣΜΟΣ, μια γέφυρα που γυρίζει. Εκείνο που πρέπει να προσέξει ο Ηλίθοφ είναι μην τον χτυπήσει αυτή γέφυρα καθώς γυρίζει, σαν χαζή, γύρω από τα Σκόπια.
Κάντε λίγη υπομονή!
Τώρα ερχόμαστε στη λέξη ΙΣΤΟΡΙΑ.
Ο Σκοπιανός, λοιπόν, ...‘επιστήμονας’ που καθώς λένε δεν έπαθε, ακόμη, μαλάκυνση θα μας πει τα εξής διευκρινιστικά:

“ Η ρίζα της λέξης ΙΣΤΟΡΙΑ βρίσκεται στο αρχαίο μακεδονικό ουσιαστικό ‘TR’, που είναι η παλαιότερη μορφή του ονόματος του Θεού της Καταιγίδας. Με την εμφάνιση των πρώτων καινοτομιών στην προϊστορία ή καλύτερα με την έναρξη λειτουργίας ενός βασικού υγιούς νόμου, που είναι ο νόμος του ανοίγματος των συλλαβών παρήχθησαν οι παρακάτω μορφές:
" TOR" , " TOOR" , " TUR" , " TUUR" , " TAR" , " TARA" κ.λπ. από το ουσιαστικό " TOR" το ατελές ρήμα ήταν διαμορφωμένο σε " TORI" και από αυτό με τη βοήθεια των προθεμάτων " S" και " IS" προήλθε το ρήμα " STORI" ή " ISTORI" και διαμορφώθηκε έτσι, σύμφωνα πάντα με τις πράξεις των προγόνων μας., σε ΙΣΤΟΡΙ.»

Γιατί η ‘ΙΣΤΟΡΙΑ’, δεν είναι ελληνική λέξη

«Το 5ο αιώνα π.Χ. ο Ίωνας Ηρόδοτος (σ.σ στο κείμενο του Ηλίθοφ: “ Herodot ή το Irodot”) δημοσίευσε τις γραφές του έχοντας τίτλο το ουσιαστικό ‘ΙΣΤΟΡΙΑ’ και με τη δημοσίευση αυτή θεωρείται πως απέδωσε τα θεμέλια της επιστήμης που αποκαλείται ΙΣΤΟΡΙΑ, αν και υπάρχουν πολύ παλαιότερες δικές του ιστορίες. Εάν οι Έλληνες επιθυμούσαν να δημοσιεύσουν κάτι για το παρελθόν των προγόνων τους θα έπρεπε να παραγάγουν ένα δικό τους ουσιαστικό κατάλληλο με το ρήμα τους "KANO" (ka¢nw) > " EKANA" (ekanan) και θα ονόμαζαν τα γεγονότα των προγόνων τους με το ουσιαστικό ‘ΕΚΑΝΑΝ’»

Αυτά μας λέει ο σκοπιανός ‘ετυμολόγος’ Vasil Ilyov, ο οποίος είναι και μεγάλος ...αποκρυπτογράφος. Έχει μεταφράσει επιγραφές που βρέθηκαν σε σπήλαια χρονολογίας 8 και 10 χιλιάδων ετών π.Χ. καθώς και την επιγραφή του Δισπηλιού της Καστοριάς. Τάκα-τάκα τη μετέφρασε αφού ήταν πολύ γνωστή του γλώσσα. Ήταν στην ….’πρωτο– παλαιο-σκοπιανή’ των πέντε-δέκα χιλιάδων χρόνων προ Χριστού.
Τελευταία παιδεύεται , συγκροτώντας όλες τις πνευματικές δυνάμεις που του παρέχει η ομάδα της ‘κοπριάς’ να αναλύσει και να δημοσιεύσει την επιγραφή που δημοσιεύουμε. Βρέθηκε σε μια σπηλιά γεμάτη με περιττώματα ζώων, έξω από τα Σκόπια. Παιδεύεται πολύ γιατί δεν ξέρει από πού προς τα πού να την διαβάσει. Από δεξιά ή από τα αριστερά...

Βαλκανικό Περισκόπιο - Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

‘βουλώστε του το στόμα γιατί λέει την αλήθεια’

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Πως είναι δυνατό ένας αρχαιολόγος ιστορικός να υποστηρίζει πως οι Σκοπιανοί είναι Σλάβοι και οι Μακεδόνες είναι Έλληνες;

'Πως είναι δυνατό να τον ανεχόμαστε; Πρέπει να τον βγάλουμε τρελό, να του βουλώσουμε το στόμα!'
Αυτή είναι η λογική του ...δημοκρατικού καθεστώτος Γκρουέφσκι της γειτονικής Βαρδαρίας.
Για να ενημερώσουμε τον αναγνώστη, αν δεν έχει άμεση γνώση του θέματος, φιλοξενούμε δύο αναρτήσεις. Μια της εφημ. Μακεδονίας και την πρόσφατη του κόμματος ΠΑΜΜΕ.

Από την εφημερίδα Μακεδονία:

« Η κυβέρνηση Γκρούεφσκι, ύστερα από έξι ημέρες απόλυτης σιωπής για την τύχη του Βάσκο Γκλιγκόροφ και παρά τις αρχικές δηλώσεις της αστυνομίας ότι δεν υπάρχει πολίτης με τέτοια ταυτότητα στα Σκόπια, παραδέχτηκε χθες την ύπαρξή του, όπως και ότι με παρέμβαση της αστυνομίας οδηγήθηκε σε... ψυχιατρείο!

Η εφημερίδα “Νόβα Μακεντόνια”, που την περασμένη Παρασκευή πρόβαλε τον ισχυρισμό του υπουργείου Εσωτερικών Υποθέσεων ότι δεν υπάρχει πολίτης με τέτοια ταυτότητα στα Σκόπια, ούτε και έχει συλληφθεί, χθες αφιέρωσε μισή σελίδα, για να προβάλλει τους αναθεωρημένους ισχυρισμούς του ίδιου υπουργείου. Σύμφωνα με αυτούς, ο Βάσκο δεν συνελήφθη διότι διασπείρει προπαγάνδα προς όφελος του νότιου γείτονα, αλλά οδηγήθηκε με τη “βοήθεια” της αστυνομίας σε… ψυχιατρική κλινική των Σκοπίων, διότι πάσχει από κάποια ψυχική νόσο. Η εφημερίδα επιτίθεται στην Ελλάδα ότι προσπαθεί να αξιοποιήσει την υπόθεση του Βάσκο Γκλιγκόροφ και κυρίως επιτίθεται στις παμμακεδονικές οργανώσεις των ΗΠΑ και της Αυστραλίας, διότι κοινοποίησαν με επιστολή τους στο ευρωκοινοβούλιο την υπόθεση και ζητούν την απελευθέρωσή του, όπως και να σταματήσει η αλυτρωτική πολιτική των Σκοπίων κατά της Ελλάδας. Όμως το ρεπορτάζ δεν αναφέρει τίποτε για το πώς βρέθηκε απρόσκλητη η αστυνομία στο σπίτι του Βάσκο Γκλιγκόροφ και γιατί, ενώ τον πήρε με περιπολικό την Τετάρτη, τον οδήγησε στο ψυχιατρείο δύο ημέρες μετά και πού βρισκόταν αυτές τις δύο ημέρες. Όπως έγραψε η “Μ” το περασμένο Σάββατο, η σύλληψη του Βάσκο διαδόθηκε μέσω διαδικτύου και αμέσως όλοι όσοι τον γνωρίζουν έσπευσαν να δηλώσουν τη συμπαράστασή τους και να ζητήσουν την απελευθέρωσή του. Τα κείμενά του στο ίντερνετ δεν μαρτυρούν ότι πρόκειται για διαταραγμένο άτομο. Καταδικάζοντας τον ψευτομακεδονισμό του Νίκολα Γκρούεφσκι και υποστηρίζοντας τη σλαβική καταγωγή του γειτονικού μας λαού συμπεριλήφθηκε στους εχθρούς τού δήθεν “μακεδονικού” έθνους που θέλει να κτίσει ο νυν πρωθυπουργός των Σκοπίων.»

Ήδη από χθες εκφράστηκαν οι ανησυχίες του Ακρίτα, για την τύχη του φιλέλληνα σκοπιανού αρχαιολόγου το οποίο και εμείς αναρτήσαμε.

Και σήμερα από το ΠΑΜΜΕ:

«Συνελήφθη και πάλι ο φιλέλληνας αρχαιολόγος ιστορικός Βασίλη Γκλιγκορίεβιτς σύμφωνα με πηγές, προερχόμενες από τα Σκόπια. Κατά πάσα πιθανότητα η σύλληψή του έγινε τα ξημερώματα του Σαββάτου 4 Ιουλίου, ενώ προηγήθηκε επιστολή του Βάσκο προς πολλούς αποδέκτες στο διαδίκτυο, στην οποία εξέφραζε τους φόβους του για επικείμενη σύλληψή του.Σε επικοινωνία που είχαν πάνω στο θέμα της σύλληψης του Γκλιγκορίεβιτς, ο Πρόεδρος της Δημοκρατικής Αναγέννησης και επικεφαλής του Πανελληνίου Μακεδονικού Μετώπου κ. Στέλιος Παπαθεμελής, με την Πρόεδρο της Παμμακεδονικής Αμερικής κ. Νίνα Γκατζούλη, συζητήθηκε η πρόθεση της κ. Γκατζούλη να τεθεί η υπόθεση της σύλληψης του Γκλιγκορίεβιτς υπόψη του Μεσολαβητή κ. Νίμιτς.Το Πανελλήνιο Μακεδονικό Μέτωπο, καλεί όλους τους Έλληνες Ευρωβουλευτές να καταθέσουν σήμερα κιόλας ερώτηση στο Ευρωκοινοβούλιο για την υπόθεση αυτή, απαιτώντας από τον Γκρουέφσκυ την άμεση απελευθέρωση του Γκλιγκορίεβιτς και παράλληλα προετοιμάζεται για αποστολή στα Σκόπια, με σκοπό την αναζήτηση του Βάσκο Γκλιγκορίεβιτς».

1913. Η εκδικητική καταστροφή των Σερρών

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Η μεγάλη ιδέα της Βουλγαρίας, όπου με αυτήν διαπαιδαγωγήθηκαν δύο γενιές, κατέρρευσε μπροστά στην αποφασιστικότητα και τον ηρωϊσμό των Ελλήνων στρατιωτών Οι νικηφόρες μάχες του Κιλκίς –Λαχανά, της Δοϊράνης και της Στρώμνιτσας ήταν καθοριστικές στην τελική έκβαση του συνόλου του μακεδονικού μετώπου.
Οι Βούλγαροι εγκατέλειπαν εσπευσμένα πόλεις και χωριά που είχαν καταλάβει από τον πρώτο Βαλκανικό.
Ο Στρατηλάτης βασιλιάς Κωνσταντίνος και το στρατιωτικό επιτελείο του βρίσκονταν στρατοπεδευμένοι -ήδη από τις 23 Ιουνίου- στη Δοϊράνη. Στις 28 Ιουνίου 1913, πληροφορήθηκαν τηλεγραφικώς την αποχώρηση του βουλγαρικού στρατού από την πόλη των Σερρών.

φωτο: Η χθεσινή κατάληψις των Σερρών (εφημ. 'Εμπρός' 29 Ιουνίου 1913)

Έτσι το Στρατιωτικό Επιτελείο έσπευσε να ενημερώσει το Υπουργείο των Στρατιωτικών με το ακόλουθο τηλεγράφημα:
«Ο φρούραρχος Σερρών τηλεγραφεί ότι η πόλις κατελήφθη υπό αποσπάσματος προσκόπων. Εκηρύχθη ο στρατιωτικός νόμος. Εσχηματίσθη πολιτοφυλακή προς τήρησιν της τάξεως. Αποσπάσματα προσκόπων και πολιτοφυλάκων εξήλθον εις την ύπαιθρον χώραν, ίνα φρουρήσουν αυτήν από ενδεχόμενη επίθεση κομιτατζήδων.»Αλλά ας δούμε πως περιγράφει ο αυστριακός υποπρόξενος Σερρών την αποχώρηση των Βουλγάρων από την πόλη σε σχετικό τηλεγράφημα που έστειλε στον πρόξενο της Αυστρίας στη Θεσσαλονίκη:
«Ένα βουλγαρικό απόσπασμα με τμήματα ιππικού και πεζικού κανονιοβόλησε την πόλη των Σερρών το πρωί της Παρασκευής (28 Ιουνίου 1913). Αφού έπεσαν μερικές βόμβες σε διάφορα σημεία της πόλης το πεζικό μπήκε στην πόλη. Σφάξανε πολλούς κατοίκους και πυρπόλησαν όλα τα σπίτια και τα καταστήματα της πόλης, η οποία καταστράφηκε εντελώς.
Τα θύματα της σφαγής και της πυρκαγιάς είναι πολυάριθμα. Δύο χιλιάδες περίπου ψυχές μένουν χωρίς στέγη, τροφή, ρουχισμό και καταλύματα. Όλα τα αποθέματα καταστράφηκαν. Η πόλη στερείται εντελώς ζωοτροφών. Για τη φοβερή αυτή κατάσταση σας παρακαλώ να λάβετε μέρος στην αποστολή βοήθειας. Το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής οι στρατιώτες του τακτικού στρατού χτύπησαν την οικία μου μας έβγαλαν με τη βία στο δρόμο, εμένα και την οικογένειά μου, τότε ένας μεγάλος αριθμός προσώπων που προσπαθούσαν να αποφύγουν τη σφαγή και τη φωτιά ήρθαν προς εμένα. Όλα τα παιδιά και οι γυναίκες που με συνόδευαν απειλήθηκαν με θάνατο και μόνον με αντίτιμο μεγάλου ποσού λύτρων απελευθερώθηκαν. Είμαι υγιής, το σπίτι μου ήταν στο έλεος της φωτιάς και βρέθηκα με την οικογένειά μου άστεγος και άνευ ρουχισμού.»

Φώτο: Ο Βασιλεύς έφθασεν εις τας Σέρρας.(εφημ. 'Εμπρός' 29 Ιουλίου 1913)

Ενώ ένα άλλο τηλεγράφημα που στάλθηκε προς τον πρόεδρο της Βουλής την 1η Ιουλίου 1913, αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Πριν βάλουνε φωτιά οι Βούλγαροι λεηλάτησαν όλα τα σπίτια και τα καταστήματα, σπάζοντας τις πόρτες με τσεκούρια. Δεν υπολόγιζαν ούτε τους ξένους υπηκόους που έλπιζαν ότι θα σωθούν υψώνοντας τις εθνικές σημαίες τους. Έτσι παραβιάστηκαν οικίες του Θεμιστοκλέους Μιγάτσκου διευθυντού της Τραπέζης Αθηνών, Αυστριακού υπηκόου που κατοκούσε στο σπίτι του αυστριακού Δούρου, τα σπίτια των Αμερικανών καπνεμπόρων Χαίκτων και Μουρ, αν και είχαν ανυψώσει την αμερικάνικη σημαία, η οικία του αντιπροσώπου του καπνεμπορικού καταστήματος ‘Κομέρσιαλ’-οίκου αγγλικού, το κατάστημα Τίριγγ που ανήκε σε αυστριακό, οι καπναποθήκες ‘Αμέρικαν-Ταμπάκο’ και ‘Έρζοκ’, αυστριακού, η Μακεδονική Εταιρεία Καπνών, η Αγγλική του Μονοπωλίου Καπνών των αδελφών Εσκενάζη Αμερικανών, Κιαζημμεμίν, Ιταλού, Χασίζ Σαούρτα, Ισπανού. Επίσης κάηκαν η τράπεζα Αθηνών και Ανατολής, τα σπίτια Κ. Μαρούλη, Γερμανού υπηκόου.»
Ο εμπρησμός και η λεηλασία-κατακάηκαν τα δύο τρίτα της πόλης– διήρκησε μέχρι το απόγευμα της Παρασκευής, οπότε έφθασε το σώμα των προσκόπων υπό τον Μαζαράκη. Επιτέθηκε κατά των Βουλγάρων που αυτοί δεν άργησαν να τραπούν σε φυγή. Από τους προσκόπους σκοτώθηκαν επτά και τραυματίστηκαν δέκα. Δυστυχώς, όμως, η εκδικητική μανία των Βουλγάρων δεν άφησε τίποτε όρθιο. Ευτυχώς γλύτωσαν τα γυναικόπαιδα.
Την ίδια μέρα το απόγευμα μπήκε στις Σέρρες η 7η Μεραρχία υπό του Μεράρχου
Σωτήλη.

Φώτο: Ότι απέμεινε από την κεντρική αγορά των Σερρρών (1 Ιουλίου 1913)

Η εικόνα που αντίκρυσε ήταν τρομερή. Οι Βούλγαροι, όπως και στο Κιλκίς, πριν την αναχώρησή τους έκαψαν το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Κυρίως τη μεγάλη ελληνική συνοικία και την ελληνική αγορά.
Ο Μέραρχος έστειλε τηλεγράφημα στο στρατιωτικό επιτελείο στη Δοϊράνη ζητώντας επειγόντως βοήθεια.
«Η πόλη Σερρών εκάη ολόκληρος εξαιρέσει τουρκικής και εβραϊκής συνοικίας. Αγορά εκάη επίσης. Πλήθος γυναικοπαίδων ευρέθησαν φονευμένα ή απηνθρακωμένα εντός των οικιών. Πόλις στερείται εντελώς άρτου. Απόλυτος ανάγκη ληθώσι μέτρα συντόμως προς διατροφήν πληθυσμού. Άστεγοι υπερβαίνουσι 20 χιλιάδας.»
Οι Βούλγαροι πριν εγκαταλείψουν τις Σέρρες έσφαξαν εκτός από τον ιατρό Αναστάσιο Χρυσάφη, το γυμνασιάρχη Παπαπαύλου και τον διευθύνοντα του υποκαταστήματος της Τραπέζης Ανατολής, Σταμούλη.
Για να δούν ‘ιδίοις όμμασι’ την καταστροφή των Σερρών, πήγαν οι πρόξενοι της Αυστρίας και της Ιταλίας. Με ανακοινώσεις τους οι δύο πρόξενοι εξέφρασαν τη φρίκη τους για ‘τα πρωτάκουστα ανοσιουργήματα’.
Στις 6 Ιουλίου 1913 κατόπιν εντολής του φρουράρχου Μαζαράκη άρχισε η εκκαθάριση των ερειπίων από το κέντρο της πόλης. Όπως αναφέρεται σε εφημερίδα της εποχής πιστοποιήθηκαν ότι κάηκαν αρκετοί κάτοικοι αφού πρώτα είχαν δολοφονηθεί με ξιφολόγχη. Στη συνοικία Κατινίκια είχαν σφαγεί 28 μεταξύ αυτών ήταν και ο αυστριακός μηχανικός Αλβέρτος Πιρώ.
Σημειώνεται μάλιστα πως οι συνοικίες που κάηκαν ολοσχερώς ήταν : Αγίων Παντελήμονος, Ελεούσης, Βλασίου, Ταξιαρχών, Αποστόλων, Αθανασίου, Νικολάου, Παρασκευής, Βλαχερνών, Γεωργίου, Βαρβάρας, Άντωνίου, Αναργύρων, Ευαγγελιστρίας και Φωτεινής.
Από τους 23 ναούς διασώθηκαν μόνον τρεις και όλα τα χωριά κάηκαν. Όλη η αγορά κάηκε εκτός ενός μικρού τμήματος που κατασβήστηκε. Αλλά και στην Εβραϊκή συνοικία καήκαν 115 περίπου οικίες. Η εβραϊκή σχολή και η συναγωγή ανατινάχτηκαν με δυναμίτη. Από τις τουρκικές οικίες μόνον δύο κάηκαν.Ένα χαρακτηριστικό στιγμιότυπο είναι καταχωρημένο στην εφημερίδα ‘Εμπρός’ της 5ης Ιουλίου 1913. Στο δημοσίευμα σημειώνεται πως έγινε εκδήλωση στο τζαμί Εσκή, όπου είχε μετατραπεί από τους Βουλγάρους σε εκκλησία. Με την απελευθέρωση της πόλης αποδόθηκε πάλι στους μουσουλμάνους, όπου έγινε ειδική εκδήλωση για το σκοπό αυτόν. Στην εκδήλωση παρεβρίσκονταν οι πρόξενοι της Αυστρίας και της Ιταλίας, οι πολεμικοί ανταποκριτές Μαγκρίνι και Φέρμαν ο δήμαρχος των Σερρών Αδήλ Βέης, Έλληνες πρόκριτοι και πολλοί άλλοι. Εκεί ο φρούραρχος της πόλης των Σερρών Μαζαράκης κήρυξε την απελευθέρωση της. Είπε συγκεκριμένα ο Φρούρχος:
«Εν ονόματι της Α. Μεγαλειότητος του Βασιλέως Κωνσταντίνου και του νικηφόρου στρατού κηρύσσω την απελευθέρωσιν της αγαπητής πόλεως των Σερρών τόσον σκληρώς δοκιμασθείσης υπό βαρβάρου εχθρού. Η ελληνική Κυβέρνησις θα απονείμει τοις πάσι δικαιοσύνην, ουδεμίαν διάκρισιν ποιούσα μεταξύ φυλής, θρησκεύματος, εθνικότητος.»Τις πρώτες μέρες η κατάσταση ήταν δραματική. Ο μητροπολίτης Σερρών με το Φρούραρχο Μαζαράκη έστειλαν τηλεγράφημα σε σύλλογο της Αθήνα με την επωνυμία ‘Επιτροπή Κυριών’ και ζήτησαν ρουχισμό για τις χιλιάδες των αστέγων.
Το τηλεγράφημα έλεγε τα εξής: «Ανάγκη έλθη Σέρρας, επιτροπή κυριών μετά ενδυμάτων, τροφίμων και δια νοσοκομεία»
Όπως πληροφορούμαστε η αποστολή ρουχισμού και τροφίμων από τον πιο πάνω σύλλογο ήταν άμεση.

Ο Βάσκο (Vasilije Gligorijevic) εδώ και 48 ώρες δεν έχει δώσει σημεία ζωής.

Δευτέρα, 6 Ιούλιος 2009



Η τελευταία επικοινωνία που είχα μαζί του ήταν πριν από 2 μέρες όπου με ενημέρωσε ότι μετά από πληροφορίες που είχε ότι το καθεστώς της FYROM θα τον ξανασυλλάμβανε. Ο Βάσκο χρειάζεται την βοήθεια μας για αυτό όπου μπορείτε απευθυνθείτε.
Απόσπασμα από το e-mail του.....

Δείτε το στον Ακρίτα

«Μοναστήρι, η πολιτεία της Μακεδονίας που πρωτοαγάπησα»

Οι Έλληνες του Μοναστηρίου έκλεισαν τα καταστήματά τους προς ένδειξη διαμαρτυρίας για τις συνεχείς δολοφονίες Ελλήνων από τους κομιτατζήδες. (εφημ. Σκριπ, 22 Αυγούστου 1908)

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

«Ύστερα από δέκα χρόνια, μετά την πρώτη φορά που ήλθα στο Μοναστήρι, νάμαι πάλι! Και είναι οι Σέρβοι μέσα, αντί να είμαστε εμείς.
»Όταν πριν δέκα χρόνια περπατούσα σ’ αυτόν τον κάμπο, κάτω από το Μπούκοβο και τ’ άλλα χωριά του Περιστεριού, λυπόμουν κ’ έλεγα:
” Άραγε θα είναι ποτέ δικά μας τούτα τα χώματα;» Και όμως παρά τρίχα να τα πάρουμε. Λίγο να βιαζόμαστε περισσότερο, θα είχαμε φτάσει εμείς πρώτοι στο Μοναστήρι.
” Μπήκα στο Μοναστήρι ύστερα από τα μεσάνυχτα και έβρεχε ψιλά και το φεγγάρι φώτιζε μεσ’ από την ομαλή διάφανη συννεφιά, τη γαλατένια. Περπατούσα στους άδειους δρόμους και ήτανε, σαν όνειρο, να ξαναβρίσκομαι εγώ, ύστερα από δέκα χρόνων ζωή, στην πολιτεία της Μακεδονίας, που πρωτοαγάπησα. Και την αγαπούσα πολύ και πάλι και με συγκινημένη λύπη την ξαναθωρούσα.
» Τώρα έχω πολύ να κοπιάσω…, αφού βρέθηκα εγώ να αγαπώ το Μοναστήρι έτσι. Μα σταματώ τις δουλειές όλες για να πω μια στιγμούλα τον πόνο μου για το καϋμένο το Μοναστήρι και να νοσταλγήσω τα ωραία νιάτα μου.»
(Ημερολόγιο Ίωνος Δραγούμη 1978-1920, το πιο πάνω κείμενο είναι από την επιστροφή του στο Μοναστήρι το Νοέμβριο του 1912)

Η νοσταλγία έχει φουντώσει στην καρδιά του άλλοτε προξένου του Μοναστηριού.
Αναθυμάται το δικό του Μοναστήρι, τη δεύτερη, μετά τη Θεσσαλονίκη, ένδοξη ελληνική πόλη της μακεδονικής γης.
Θυμάται, και με συναισθηματική φόρτιση γράφει:
“Περπάτησα στους δρόμους, που τόσες φορές πέρασα. Είδα τα χωριά, που την άνοιξη είναι χαρά θεού, και είδα τα δέντρα που το χειμώνα με την πάχνη είναι μαγικά. Θυμήθηκα την εικόνα της Κόμης, που εδώ μ’ αγάπησε και είδα τα μέρη, που την είχα συναντήσει.
»Όσο μένω εδώ, ζω σε άλλα χρόνια, που μου φαντάζουνε σαν ωραιότερα...
»Βλέπω όλα εκείνα τα πράγματα, που τότε εγνώρισα και τα ξεχωρίζω ένα-ένα και το καθένα μου ξυπνάει θύμησες. Βλέπω ανθρώπους εκείνου του καιρού και είναι ζωντανοί και μου μιλούν και είναι οι ίδιοι. Μου έρχεται να τραγουδήσω τα ονόματά ένα— ένα των σπιτιών, των δρόμων, των δένδρων, που γνωρίζω, και ύμνο να υψώσω στο υψηλό και άσπρο Περιστέρι με τα όμορφα χωριά του."
(Ίωνος Δραγούμι : Μοναστήρι 12/25 Νοέμβρη 1912 από «Ταχυδρόμος Αίγυπτος» 10 Ιουνίου 1962)

Ο υιός του Στρατηλάτη Κωνσταντίνου στο Μοναστήρι


Για την αναφερόμενη επίσκεψη του τότε διαδόχου του ελληνικού βασιλικού θρόνου, Γεωργίου, γιου του Στρατηλάτη Κωνσταντίνου, θα φιλοξενήσουμε ένα μικρό απόσπασμα από την εφημερίδα «Μακεδονία» της 3ης Μαίου 1913.
Από το κείμενο διαφαίνεται η πικρία για την μη ενσωμάτωση του Μοναστηρίου στον κορμό του ελληνικού κράτους.
Το πρωτοσέλιδο άρθρο έχει τίτλο «Η Υποδοχή του Μοναστηρίου»:
“Ο θίγων τα όρια της φρενίτιδος ενθουσιασμός δια του οποίου υπεδέχθησαν την Α.Β.Υ. τον Διάδοχον πάσαι μεν αι πόλεις, δια των οποίων διήλθε μάλιστα δε το Μοναστήριον αποδεικνύει την ελληνικότητά αυτού την αμιγή και απόλυτον.
Εν Μοναστηρίω η Α.Β.Υ. ο Διάδοχος ευρίσκετο εις πόλιν εντελώς Ελληνικήν, την οποίαν αι τύχαι του πολέμου έθεσαν εις τας χείρας συμμάχων, των ειλικρινεστέρων ευτυχώς και αδελφικωτέρων, θα εννόησε δε ασφαλώς εκ της γενομένης εις Αυτόν υποδοχής την διακαή επιθυμίαν της πόλεως εκείνης, όπως συμπεριληφθή και αυτή εις τας αγκάλας της μητρός Ελλάδος.
Συγχαίροντες τους αδελφούς Μοναστηριώτες δια την ωραίαν υποδοχήν, την οποίαν έκαμον εις τον Διάδοχον, ευχόμεθα όπως λίαν ταχέως, ίδουν την επιθυμίαν των ταύτην πραγματοποιούμενην.»

Φωτο: Ο Μίλτος Μανάκης ή Μανάκια από το χωριό Αβδέλλα Γρεβενών, ο πρώτος κινηματογραφιστής των Βαλκανίων.

Το άγαλμα του Μανάκη έστησαν οι σλαβομακεδόνες στο Μοναστήρι (Bitola) και τον θεωρούν ...σλαβομακεδόνα. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το Δεκέμβριο 2008, από το φίλο Μ.Β. από το Σικάγο.

Οι είκοσι οκτώ επαναστάτες του 1896

Ο ελληνισμός του Μοναστηρίου δεν έσκυψε το κεφάλι του στον Τούρκο κατακτητή. Μοναστηριώτες συμμετείχαν σε επαναστάσεις κατά των Οθωμανών στη νότιο Ελλάδα αλλά και στην Κρήτη (το 1886). Από την εφημερίδα Εμπρός της 16ης Ιουλίου 1898 μας γίνεται γνωστή μια άλλη επαναστατική ενέργεια των Μοναστηριωτών που δεν είχε αίσιο τέλος.
Το δημοσίευμα κατηγορεί την τότε Ελληνική Κυβέρνηση για εγκατάλειψη τους.
Σημειώνεται χαρακτηριστικά στο δημοσίευμα που το μεταφέρουμε στη λαλούσα γλώσσα:
« Εικοσιοκτώ επαναστάτες του 1896 από τους πιο γνωστούς του Μπρούφα και των άλλων οπλαρχηγών βρίσκονται εδώ και δύο χρόνια αιχμάλωτοι στις φυλακές του Μοναστηρίου, χωρίς να έχουν ελπίδα να ελευθερωθούν ποτέ.
Η ελληνική κυβέρνηση που προ του πολέμου τους βοηθούσε τώρα τους έχει ολότελα λησμονήσει. Μάταια οι άτυχοι διαμαρτύρονται, συντάσσουν αναφορές, επικαλούνται το άρθρο 5 της συνθήκης που αναφέρεται στα πολιτικά εγκλήματα για τα οποία κατηγορήθηκαν οι επαναστάτες Έλληνες. Ούτε φωνή, ούτε ακρόαση από κανέναν. Εγκαταλειμμένοι από παντού, αφημένοι στην τύχη τους και στην θηριωδία των τουρκικών αρχών, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και τον ερχόμενο αιώνα θα ευρίσκονται στην ίδια φυλακή. Έτσι, για να μάθουν οι ανόητοι να ζητήσουν άλλη φορά την ελευθερία της πατρίδας τους.»…
Προσπάθησα να ερευνήσω ποια ήταν η συνέχεια για τους φυλακισμένους επαναστάτες του 1896, από διάφορες πηγές, αλλά δεν κατάφερα να εντοπίσω κάτι σχετικό.

Το Κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας στα Ελληνικά

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε το Κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας στα Ελληνικά, το οποίο μετέφρασε ο Ακρίτας από το σάιτ του macedonian-heritage.gr.

Ο Υπουργός Κάρολος Παπούλιας ως εκπρόσωπος του Πρώτου Συμβαλλομένου Μέρους («Πρώτο Συμβαλλόμενο Μέρος») και ο Υπουργός Στέβο Τσερβενκόφσκι, ως εκπρόσωπος του Δευτέρου Συμβαλλομένου Μέρους («Δεύτερο Συμβαλλόμενο Μέρος») δηλώνουν και συμφωνούν με το παρόν το εξής:
Έχοντες υπόψη τις αρχές του απαραβίαστου των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών πού ενσωματώνονται στην Τελική Πράξη της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, πού υπεγράφη στο Ελσίνκι,Έχοντες κατά νου τις διατάξεις του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και, ειδικώς, εκείνες πού αναφέρονται στην υποχρέωση των κρατών να απέχουν στις διεθνείς σχέσεις τους από την απειλή χρήσης βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας ή τής πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους,Οδηγούμενοι από το πνεύμα και τις αρχές της δημοκρατίας και των θεμελιωδών ελευθεριών και του σεβασμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αξιοπρέπεια, σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων 'Εθνών, καθώς επίσης και την Τελική Πράξη τοϋ Ελσίνκι, τον Χάρτη των Παρισίων για μια νέα Ευρώπη και τις σχετικές πράξεις του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη,Λαμβάνοντας υπόψη το αμοιβαίο ενδιαφέρον τους για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, ιδίως στην περιοχή τους, Επιθυμούντες να επιβεβαιώσουν την υπάρχουσα μεταξύ τους μεθόριο ως διαρκή διεθνή μεθόριο,Έχοντας υπόψη την υποχρέωση τους να μην παρεμβαίνουν, υπό οιοδήποτε πρόσχημα ή κατά οιονδήποτε τρόπο, στις εσωτερικές υποθέσεις της άλλης πλευράς. Επιθυμούντες να αναπτύξουν τις αμοιβαίες σχέσεις τους και να θέσουν σταθερά θεμέλια για μια ατμόσφαιρα ειρηνικών σχέσεων και κατανόησης. Αντιλαμβανόμενοι ότι η οικονομική συνεργασία αποτελεί σημαντικό στοιχείο της ανάπτυξης αμοιβαίων σχέσεων σε σταθερή και ισχυρή βάση και επίσης, επιθυμούντες να αναπτύξουν και να προωθήσουν μελλοντική συνεργασία.Επιθυμούντες να επιτύχουν ορισμένες ενδιάμεσες συμφωνίες πού θα παράσχουν μία βάση για τη διαπραγμάτευση μόνιμης Συμφωνίας. Συμφώνησαν ως εξής:

Όλο κείμενο διαβάστε το εδώ

Ηράκλεια, Heraclea Lyncestis, Μοναστήρι, Μπίτολα, Битола

Ψηφιδωτό από τη Βασιλική της αρχαίας Ηράκλειας

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

"Ο βασιλιάς Φίλιππος της Μακεδονίας, έπειτα από νικηφόρες μάχες στα βορειοδυτικά του κράτους του, περί το 358 π.Χ. αφού κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχό του την περιοχή της Λύγκου, αποφάσισε να ιδρύσει πόλη, ως προπύργιο του μακεδονικού κράτους, που την ονόμασε Ηράκλεια, τιμώντας τη γενιά των Ηρακλειδών προγόνων του".


Ο Ηρόδοτος μας λέγει για την καταγωγή του βασιλικού γένους των Μακεδόνων από τον Τημενίδη του Άργους.

Φώτο: Αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως τα θερμά λουτρά της αρχαίας Ηράκλειας

«ἐξ Ἄργεος ἔφυγον ἐς Ἰλλυριοὺς τῶν Τημένου ἀπογόνων» (Ηρόδοτος, βιβλίον 0, 137).

Έτσι, η Ηράκλεια καθορίζεται ως αρχαιότατη ελληνική πόλη της μακεδονικής γης.
 Λίγους αιώνες μετά ο γεωγράφος Στράβων αναφερόμενος στη ρωμαϊκή Εγνατία Οδό την αναφέρει ως πόλη– σταθμό της αρχαίας οδού που ένωνε την Ανατολή με τη Δύση.

« ...ἐκεῖθεν δ΄ ἐστὶ παρὰ Βαρνοῦντα διὰ Ἡρακλείας καὶ Λυγκηστῶν καὶ Ἐορδῶν εἰς Ἔδεσσαν καὶ Πέλλαν μέχρι Θεσσαλονικείας» (Στράβωνος επτά β΄).

Με την κατάλυση του μακεδονικού κράτους από τους Ρωμαίους, η Ηράκλεια δεν έμεινε στην αφάνεια. Η δημιουργία της Εγνατίας Οδού και η διέλευσή της από την πόλη, της έδωσε ώθηση ώστε να αναπτυχθεί περισσότερο. Μετατράπηκε σε έναν σπουδαίο ρωμαϊκό σταθμό. Στην εποχή αυτή αναφέρονται τα εναπομείναντα ερείπια της αρχαίας πόλης, που βρίσκονται δύο χιλιόμετρα νότια της νεότερης πόλης Μοναστήρι ή Μπίτολα όπως την ονομάζουν οι σημερινοί κάτοικοι.

 

Φώτο: Η ρωμαϊκη Εγνατία Οδός περνούσε από την Ηράκλεια Λυγκηστίς

Στην τοποθεσία της αρχαία πόλης ανακαλύφθηκαν ρωμαϊκά θερμά λουτρά, αμφιθέατρο, πανέμορφα ψηφιδωτά πρωτο- χριστιανικής εποχής, πύλη εισόδου σε οδό κλπ.

Οι Ρωμαίοι για την ξεχωρίζουν από τις λοιπές πόλεις στην αυτοκρατορία τους, που είχαν την ίδια ονομασία, την έδωσαν την προσωνυμία Λυγκηστίς, που ήταν η ονομασία της ευρύτερης περιοχής. Έτσι έμεινε και γνωστή: Ηράκλεια Λυγκηστίς (Heraclea Lyncestis). Η προσωνυμία προέρχεται από το όνομα Λυγξ-γκός, που είναι ένα αιλουροειδές σαρκοφάγο ζώο καθώς και ένας αστερισμός στο βορρά, που σχηματίζει το κεφάλι του ζώου αυτού. Από τον αστερισμό κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται και η ονομασία της περιοχής - ως το βορειότερο μέρος της Μακεδονίας. Οι Λυγκησταί ήταν ένας ελεύθερος λαός που κυβερνιόταν από τους βασιλείς του, οι οποίοι ανήγαγαν την καταγωγή τους στο βασιλικό οίκο των Βακχιάδων της Κορίνθου.(A Geographical and Historical Description of Ancient Greece John Anthony Cramer, Oxford MDCCCXXVIII σελ. 193)


Η Ηράκλεια ήταν μια ακμαιότατη ελληνική πόλη του μακεδονικού βορρά. Ο Στέφανος Βυζάντιος ( 5ος-6ος μ.Χ.) την αναφέρει ως κτίσμα του Αμύντα του Φιλίππου και καθορίζει την ονομασία του κατοίκου. Λέει ακριβώς:


«Ἡράκλεια: Ἀμύντου τοῦ Φιλίππου κτίσμα.τό ἐθνικόν Ἡρακλεύς και Ἡρακλειώτης καί Ηρακλεώτης και Ἡράκλειον και Ἡρακλεωτικόν»


Ήδη στους χριστιανικούς αυτούς αιώνες παρουσιάζεται ως Επισκοπή της Πελαγονίας.

Αυτό μας γίνεται γνωστό από το 343 μ.Χ. με τα πρακτικά της Οικουμενικής Συνόδου της Σαρδικής (σημερινής Σόφιας) όπου είχε λάβει μέρος ο επίσκοπος Ηρακλείας Λυγκηστής Ευάγριος. Επίσης από τη δεύτερη Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου του 449 μας είναι γνωστός ο επίσκοπος Κουιντιλίνος.

Στη διάρκεια του ίδιου αιώνα έχουμε μια μεγάλη καταστροφή της πόλης από τους Οστρογότθους και τους Βισιγότθους που υπό την αρχηγία του Θεοδόρικου την ρημάξανε.

Στα 518 μ.Χ. ένας φοβερός σεισμός κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Η καταστροφή θα συμπληρωθεί στα τέλη του 6ου αιώνα και στις αρχές του 7ου όταν θα δεχτεί επιθέσεις από σλαβικά φύλα που κατέβηκαν από το Δούναβη.

Φώτο: Ανατύπωση από ρωμαϊκό χάρτη του 1ου μ.Χ.αιώνα, με κόκκινο κύκλο η πόλη Ηράκλεια

Η πόλη λεηλατήθηκε άγρια, αφού μας γίνεται γνωστό πως γύρω από την καταστραμμένη πόλη εγκαταστάθηκαν άγριες σλαβικές φυλές.

Κυρίαρχο σλαβικό φύλο αναφέρονται οι Δραγουβίτες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Λυγκηστής (Πελαγονία).

Η Ηράκλεια όμως συνεχίζει να επιβιώνει μέσα στους αιώνες αφού σημειώνεται από τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο (10ος αιώνας) με άλλες μακεδονικές πόλεις.

Από τον αιώνα όμως αυτόν, παύει να αναφέρεται, όπως πολλές πόλεις στον ευρύτερο μακεδονικό χώρο. Η εποχή ταυτίζεται με την εξάπλωση των Βουλγάρων στα βόρεια τμήματα της Μακεδονίας, όπου είχαν καταλάβει αρκετές πόλεις, εγκατέστησαν βουλγαρικές διοικήσεις και έκτοτε παύουν να υφίστανται. Ιστορικά και αρχαιολογικά είναι από τότε καταστραμμένες.

Στον ίδιο χώρο της Ηράκλειας, δηλαδή, δίπλα από τα συντρίμμια της πόλης, δημιουργήθηκε ο νέος συγκροτημένος οικισμός. Αυτός ξεκινά με τον εκχριστιανισμό των Σλάβων.
Η νέα πόλη που φθάνει μέχρι τις μέρες μας, κτίζεται δίπλα στα απομεινάρια της αρχαίας. Οι σλαβικές φυλές με την πάροδο του χρόνου, αρχίζουν να εκπολιτίζονται και βιώνουν ειρηνικά με τους ελληνικούς πληθυσμούς. Τα χρόνια περνούν και η παλιά πόλη χάνει την αξία και την ονομασία της.

 Η νέα έγινε γνωστή ως Μοναστήρι, λόγω των μοναστηριών που ιδρύθηκαν στην περιοχή.

Μας λέει ο Α. Αρβανίτης (Η Μακεδονία εικονογραφημένη, Αθήνα 1909) πως έλαβε την ονομασία από τη Μονή που βρισκόταν στη νέα πόλη.
«Ιδρυτής της Μονής υπήρξε ο Ιουστινιανός, κατ’άλλους όμως αυτός ο Όσιος Ναούμ, μαθητής του μεγάλου Κυρίλλου, ο διδάξας τα εκεί βάρβαρα έθνη και εν αυτή τελευτήσας.» (σελ.108).


Από την χριστιανική ονομασία της πόλης προέκυψε η σημερινή ονομασία Μπίτολα -Bitola (БИТОЛА), που προέρχεται από την παλιά σλαβική Obitel που θα πει Μοναστήρι.

Επί Οθωμανικής Κυριαρχίας το Μοναστήρι αποτελούσε Βιλαέτι (Περιφέρεια) με τρεις επαρχίες: Μοναστηρίου, Κορυτσάς και Σερβίων.

Σύμφωνα με απογραφή του πληθυσμού που δημοσιεύθηκε το 1908, στην επαρχία Μοναστηρίου καταγράφηκαν 70.000 ορθόδοξοι Έλληνες, 126.000 Σχισματικοί, 2990 Βλάχοι ρουμανίζοντες, 15.000, Σλάβοι σερβίζοντες, 80.000 Μουσουλμάνοι και 4.200 Εβραίοι. ( Σ.Α. Γυαλίστρα, Οι πληθυσμοί της Μακεδονίας προ του 1912, Αθήνα 1960).


Ο Μοναστηριώτης συγγραφέας αγωνιστής της Μακεδονίας Γιώργος Μόδης, σε διάλεξή του το 1962 με θέμα «Η Μακεδονία μας και η μακεδονική μειονότης» θα τονίσει:

«Το Μοναστήρι είχε ελληνικά σχολεία, πρωτού δημιουργηθούν τα βαλκανικά κράτη, τρεις Μοναστηριώτες φοιτηταί έπεσαν στην μάχη Βαφέ της Κρήτης το 1866, η Ελληνική Κοινότητα ίδρυσε το Νοσοκομείον «Ευαγγελισμός» ήδη το 1828 και το ανήγειρε εκ θεμελίων μεγαλοπρεπέστατον το 1900 με δαπάνην πολλών χιλιάδων λιρών των αδελφών Δημητρίου και διατηρούσε μέχρι το 1912 Γυμνάσιον, Παρθεναγωγείον, Διδασκαλείον, θερινόν και χειμερινόν Γυμναστήριον και άλλα 20 σχολεία, στεγασμένα όλα εις ιδιόκτητα κοινοτικά μέγαρα.
»Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, είχε το μοναδικόν προνόμιον να εκδίδει «καϋμέδες» μικρά χαρτονομίσματα. Εις όλα όμως εκείνα τα σχολεία διδάσκεται σήμερα άλλη γλώσσα!..."

Κι ο περήφανος Μοναστηριώτης θα συμπληρώσει:


«Μέσα στο Μοναστήρι διεξήχθη τότε σκληρός ελληνοβουλγαρικός πόλεμος. Πολλαί δωδεκάδες έβαψαν με το αίμα των τα καλντερίμια του. Οι Έλληνες τα τελευταία χρόνια υπερίσχυσαν. Ήτα το ζωηρότερο εθνικό προπύργιο, το οποίο περιέβαλλε με θερμήν στοργήν και θαυμασμό όλος ο Ελληνισμός. Είχε και Έλληνα Βουλευτήν στη Τουρκική Βουλή, τον Τραϊανό Νάλη και εις τας δύο περιόδους.»


Άλλοι γνωστοί Έλληνες που διέπρεψαν στο Μοναστήρι ήταν οι αδελφοί Μανάκια. Ο Γιαννάκης και ο Μίλτος από τον οικισμό Αβδέλλα των Γρεβενών.
 Ήταν φωτογράφοι και οι πρώτοι κινηματογραφιστές των Βαλκανίων.
 Άνοιξαν φωτογραφείο στα Γιάννενα αλλά έφυγαν για το Μοναστήρι στα 1904.
Τα δύο αδέλφια αργότερα θα χωρίσουν λόγω πολιτικών ιδεολογιών.
O πρώτος θα εγκατασταθεί στην ελεύθερη Θεσσαλονίκη όπου και θα πεθάνει πολλά χρόνια αργότερα άσημος και ο δεύτερος θα παραμείνει στο Μοναστήρι μέχρι το τέλος της ζωής του (1954) .

Σήμερα οι Σλάβοι του Μοναστηρίου, θεωρούν το Μίλτο ως ‘Μακεδόνα’ και τιμούν με ετήσιες γιορτές κινηματογράφου τη μνήμη του.

Βαλκανικό Περισκόπιο - Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος