Κάποτε στην Ιορδανία...

Κάποτε στην Ιορδανία...

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Σύμβολα, Θεοί, Ναοί, Γλώσσα, Γραφή.
Όπου και να κοιτάξεις θα τα βρεις δίχως να κοπιάσεις καθόλου.
 Η μάνα γη σου τα πετάει στα μούτρα για να ξυπνήσεις.
Μάταια, σε πήρε ο ύπνος και σήμερα.
Αυτός ο λήθαργος, ο λήθαργος αιώνων θα σε καταπιεί...

Ναός της Αρτέμιδας στη Γεράσα της Ιορδανίας

Γεράσα– Gerasa- Jerash

Η πόλη Γεράσα (Gerasa) των ελληνορωμαικών χρόνων ήταν μια ακμάζουσα πόλη της ελληνιστικής ανατολής. Τον δεύτερο αιώνα π.Χ.. κατοικείτο, από πληθυσμό που το μεγαλύτερο μέρος του ήταν ‘ελληνιστικό’ και το υπόλοιπο σημιτικής προέλευσης. Αυτό μας γίνεται γνωστό εξαιτίας της ίδρυσης στην πόλη λαμπρού ναού προς τιμή της Αρτέμιδας που λατρευότανε από τον ελληνικό πληθυσμό, ενώ ο Ζεύς ήταν προτιμητέος στο σημιτικό κομμάτι του πληθυσμού.
Ο μαρμάρινος ναός της Αρτέμιδας, που στολίζει τη σύγχρονη πόλης Jerash της Ιορδανίας, τελειοποιήθηκε το 150 π.Χ. στη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Αντωνίνου του Πίου. Όλο το οικοδόμημα είχε δώδεκα κολώνες κορινθιακού ρυθμού και από αυτές σήμερα ένδεκα βρίσκονται όρθιες στο σημείο που τοποθετήθηκαν την αρχαία εποχή. Ο αρχαίος ναός είναι εντυπωσιακός ακόμη και σήμερα και τονίζει την ακμή της αρχαίας πόλης.

Το 'γούρι' του σπιτιού. Αριστερόστροφος αγκυλωτός σταυρός στην είσοδο βυζαντινής οικίας.

Στην πόλη αυτή γεννήθηκε ο μεγάλος μαθηματικός Νικήμαχος της Γεράσας που έζησε από το 60 έως το 120 μ.Χ. Πάγνωστο είναι το έργο του «Αριθμητική Εισαγωγή», όπως επίσης «Η θεολογία των Αριθμών», “Το εγχειρίδιο των Αρμονικών» και πολλά άλλα. Στην «Αριθμητική Εισαγωγή» χρησιμοποίησε αραβικούς αριθμούς και μεταφράστηκε από τα ελληνικά στα ρωμαϊκά. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε βασικό εγχειρίδιο για τη γνώση των μαθηματικών πάνω από χίλια χρόνια.

Γράφει στην ψηφιδωτή επιγραφή : " ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΑΝΕΚΤΙΣΘΗ Η ΣΕΠΤΗ ΜΟΝΗ ΑΥΤΉ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΠΙ ΙΩΒ ΕΠΙΣΚΟΠΩ ……….. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΓΚΛΙΣΤΟΥ ΥΠΕΡ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΡΠΟΦΟΡΗΣΑΝΤΩΝ … "

Γύρω από την επιγραφή γράφει: "ΤΙΓΡΗΣ ΕΥΦΡΑΤΗΣ ΓΗ ΩΝ ΦΥΣΩΝ"

"ΕΥ ..ΤΗΡΙΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΚΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟΥ"


Πόλη Μαντάμπα— Madaba - Ιορδανία

Η Μαντάμπα είναι η πόλη των ψηφιδωτών ή μωσαϊκών. Τα ψηφιδωτά της ανήκουν στον πέμπτο και έκτο αιώνα. Είναι σπάνιας τεχνοτροπίας και το σημαντικότερο δίδουν την ιστορία της πόλης μέχρι το μεγάλο σεισμό του 747 που την ισοπέδωσε κυριολεκτικά.
Από τα ελληνιστικά χρόνια μέχρι τον όγδοο αιώνα η παράδοση της πόλης ‘ελληνοτροπούσε’ . Μπορεί η θρησκεία να άλλαξε και από το αρχέγονο δωδεκάθεο να πήγε στον ιουδαϊκό μονοθεϊσμό, η γλώσσα όμως και η γραφή παρέμεινε ίδια πάνω από χίλια χρόνια.


Ψηφιδωτό παλαιού χριστιανικού ναού. Υπάρχουν πολλές πόλεις της εποχής (5-6ος αιώνας). Μεταξύ αυτών η Φιλαδέλφια, η Σεβαστίς, η Νεάπολης.




Ψηφιδωτό δάπεδο από βυζαντινή οικία. Απεικονίζει τον Ιππόλυτο και τη Φαίδρα από το θεατρικό έργο του Ευριπίδη.

Το ψηφιδωτό δάπεδο του Ναού του Αγίου Γεωργίου της Modaba (6ος αιώνας) αναπαριστά όλη την περιοχή, στο κέντρο : "Η ΑΓΙΑ ΠΟΛΙΣ ΙΕΡΟΥΣΑ(ΛΗΜ). Η γραφή είναι ελληνική.

Βαλκανικό Περισκόπιο - Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

So, you DON'T want to be a pseudo-MAKEDONSKI

So, you DON'T want to be a pseudo-MAKEDONSKI

by Miltiades Elia Bolaris

The ugly face of Skopje's pseudoMakedonism and the continued persecution of the Philosopher, Historian, Archaeologist and Blogger Vasko Gligorijevic.
Achileas Papaioannou was a taxiarch, a brigadeer of the ΔΣΕ/DSE (Δημοκρατικός Στρατός Ἐλλάδας/Democratikos Stratos Elladas/Democratic Army of Greece) the rebel army, during the 1946-1949 civil war in Greece.After the defeat of the DSE, Papaioannou escaped through the frontiers, along with thousands of his co-fighters, going from one eastern block country to another, eventually finding his way to Tashkend, the capital of the central Asian Soviet republic of Uzbekistan. In 1956, following the 20th congress of the CPSU and Khrushtsov's de-Stalinization campaign, Achileas Papaioannou sided with the hard core Stalinists and Stalin's stooge in the CPG/KKE, Zachariades.

Read all story : Μακεδονικά ...και άλλα

Μόρρυλος: Η παραμυθένια ιστορία μιας επιγραφής

“ΣΤΕΦΑΝΩΣΑΙ ΑΥΤΟΝ ΘΑΛΛΙΝΩ ΣΤΕΦΑΝΩ”
Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Δεν είναι, μόνο, φαινόμενο των καιρών μας.
Να θυμόμαστε, δηλαδή, έναν συμπολίτη μας που πρόσφερε κάτι από την περιουσία του, στο Δήμο της πόλης του και η αρχή αυτή, να τον τιμά για την πράξη του, πολλά χρόνια αργότερα. Όταν, δηλαδή, αναλαμβάνουν άλλοι τα ηνία της πόλης.
Φαίνεται όμως πως ήταν αντιπολιτευόμενος της δημοτικής αρχής και γι’ αυτό μη αρεστός σε αυτήν. Άν και, όπως μας γίνεται γνωστό, δεν ήταν επικριτικός άσκοπα προς αυτήν.
Δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια πριν, στην αρχαία Μόρρυλο, που βρισκόταν δέκα χιλιόμετρα νότιο δυτικά της πόλης Κιλκίς, (στους Άνω Αποστόλους) ένας καλοκάγαθος πολίτης αποφάσισε να ενισχύσει από το υστέρημά του, το Δήμο της πόλης του.
Το όνομά του ήταν ‘Παράμονος’. Κατοικούσε στη ξακουστή για το Ασκληπιείο της, κωμόπολη της Κρηστωνίας.

Φώτο: Η πυκνογραμμένη μακεδονική επιγραφή του 'Παράμονου' της αρχαίας Μορρύλου-Κρηστωνίας του 3ου αιώνα π.Χ.

Η Μόρρυλος ήταν μια μικρή αγροτική πόλη που μας είναι γνωστή από τα ελληνιστικά χρόνια (3ος π.Χ. αιώνα).
Το όνομά της πρέπει να το πήρε από τη ιαματική ‘μορρία ύλη’ (λασπώδες υλικό) της περιοχής της. Τότε η περιοχή της Μορρύλου ήτανε βαλτώδης, κατάλοιπο της μεγάλης αρχαίας λίμνης που έφθανε στον Αξιό ποταμό.
Η λασποθεραπεία έδινε υγεία και ανακούφιση στους επισκέπτες της. Η ιαματική αυτή πλευρά της Μορρύλου ήταν πασίγνωστή στο πανελλήνιο, αφού ασθενείς συγκεντρώνονταν στο χώρο που είχε αφιερωθεί στο θεό Ασκληπιό και τη θεά Υγεία, έκαναν λασποθεραπεία και προσέφερναν τάματα για την ίασή τους.
Ένα-δύο χρόνια πριν αναλάβει τα ηνία της Μακεδονίας ο Αντίγονος ο Γονατάς, στην αρχαία Μόρρυλο, οι νέο-εκλεγέντες άρχοντες αποφάσισαν να τιμήσουν έναν πολίτη της πόλης που έκανε δωρεά στο Δήμο, μια αγελάδα, που από τους απογόνους της δημιουργήθηκε μια ολόκληρη αγέλη.
Η επιγραφή που βρέθηκε το 1961 στους Άνω Αποστόλους της περιοχής του Κιλκίς, είναι αρκετά κατατοπιστική. Είναι γραμμένη στην γλώσσα που συνηθίζονταν την εποχή αυτήν. Απηχούσε την λαλουμένη των χρόνων αυτών, όπως, άλλωστε, όλες οι επιγραφές που βρέθηκαν στην Κρηστωνία και γενικότερα στη Μακεδονία.

Η επιγραφή μέσα σε λίγες γραμμές μας φανερώνει μια ολόκληρη ιστορία. Μεταφέρουμε το αρχαίο κείμενο στη σημερινή μας γλώσσα:

« Οι Άρχοντες : ο Εύξεινος υιός του Σάμου, ο Μένανδρος ο υιός του Ολώιχου, ο Νικάνωρ υιός του Παράμονου αποφάσισαν τα εξής:
Ο Παράμονος ο υιός του Σαμαγόρου στη διάρκεια των χρόνων της στρατηγίας του Δημήτριου του Σώπατρου, προσήλθε στο κοινοβούλιο (της πόλης) και χάρισε στην πόλη αλλά και υπέρ του Ασκληπιού μια αγελάδα.
Από τότε με τους απογόνους της αγελάδας έγινε
ολόκληρη αγέλη. Στο δέκατο πέμπτο έτος της στρατηγίας του Επινίκιου, έγινε δεκτό από την πόλη να στεφανώσουν αυτόν με θάλλινο στεφάνι αφού οι άρχοντες τότε που έγινε η δωρεά δεν υλοποίησαν την απόφαση (να του δώσουν έπαινο) που είχε γίνει δεκτή από το κοινοβούλιο των Μορρυλίων αν και πολιτεύται χωρίς μεμψιμοιρία προς αυτούς.
Αποφάσισαν να επαινέσουν αυτόν σύμφωνα με τα κοινά δεδομένα, να τον τιμήσουν με Θάλλινο Στεφάνι (στεφάνι από κλαδιά ελιάς), να στηθεί μάλιστα στήλη με αυτόν σε επιφανές σημείο της τοποθεσίας του Ασκληπιού, για να βλέπουν οι πολίτες πως απονέμεται μια τιμητική διάκριση σε τέτοιους άνδρες για να μιμηθούν παρόμοια ενέργεια.
Να αποσταλεί, μάλιστα, το ψήφισμα στον χαράκτη (μνήμονα).
Ψηφίστηκε στις 17 Υπερβερεταίου ).»

Με την επιγραφή αυτήν βλέπουμε πως οι αρχές της μικρής μακεδονικής πόλης της Κρηστωνίας, τιμούσαν ένα πολίτη τους, ώστε να γίνει παράδειγμα προς μίμηση για τους υπόλοιπους.
Βλέπουμε ακόμη πως ‘πολιτευόταν χωρίς μεμψιμοιρία’ (‘πολιτεύεται πρός αὐτούς
ἀμεμψιμοιρήτως’, γράφει επί λέξει η επιγραφή) προς τις αρχές της πόλης, αυτές όμως τον αγνόησαν.
Δεν τον λησμόνησαν όμως οι επόμενοι άρχοντες που πιθανόν να βοήθησε και ο Παράμονος στην εκλογή τους.
Παρατηρούμε πόση μεγάλη σημασία έδιναν οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής μας στην τιμή του ‘θάλλινου στεφανιού’ , που δεν ήταν παρά ένα απλό στεφάνι από μικρά κλαδιά ελιάς. Η απονομή του στεφανιού αυτού στο τιμώμενο πρόσωπο από τις αρχές της πόλης ήταν πολύ τιμητικό για τον επαινούμενο. Είναι μια τιμητική διάκριση που την βλέπουμε σε όλες τις ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας.(σημ.συγρ. Στην επιγραφή αναφέρεται : ‘θαλλίνω στεφάνω’, στεφάνι, δηλαδή, από θαλλό, νέο τρυφερό κλαδί, βλαστός, κυρίως, της ελιάς. Στον Ηρόδοτο (7.19) το βρίσκουμε ‘ἐστεφανῶσθαι ἐλαίης θαλλῷ’, ο Πλάτων στους Νόμους (946Β): ‘στεφανοῦν τινά θαλλῷ’ .)

Για να μπούμε λίγο στο κλίμα της εποχής σημειώνουμε πως το Νοέμβριο του 280 π.Χ. έγινε επέλαση των Γαλατών στην περιοχή. Προηγήθηκε μάχη των Μακεδόνων με του Γαλάτες που είχαν αρχηγό κάποιον ονόματι Βέλγιο. Δεν είχαν υπολογίσει καλά τις δυνάμεις του εχθρού και ηττήθηκαν, σκοτώθηκε μάλιστα ο Μακεδόνας βασιλιάς Πτολεμαίος ο Κεραυνός.
Οι Γαλάτες λεηλάτησαν τότε την περιοχή. Ήταν πλούσια η λεία τους αφού τον επόμενο χρόνο (279 π.Χ.) άλλα γαλατικά στίφη με αρχηγό κάποιον Βρέννο λεηλατούν τις αγροτικές πόλεις της περιοχής.
Αυτές οι λεηλασίες ανάγκασαν, ως φαίνεται, τη Μόρρυλο, να χτίσει τείχη για να μπορεί να αμυνθεί στις βαρβαρικές ληστρικές επιθέσεις.
Η δημιουργία του τείχους της πρέπει να έγινε στα χρόνια του Αντίγονου του Γονατά που ανέλαβε τη μακεδονική εξουσία το 278 π.Χ. έως το 240 π.Χ.
Πέρα από το περιεχόμενο της επιγραφής, βλέπουμε μερικά από τα ονόματα που υπήρχαν την εποχή αυτήν, την γλώσσα που μιλούσαν, τις ημερομηνίες που χρησιμοποιούσαν, αλλά και τις πολιτικές αντιπαλότητες που υπήρχαν.
Χαρακτηριστικό της εποχής είναι η κυριαρχία της ηθικής στην κοινωνική δομή της πόλης. Οι αρχές πιστεύουν πως θα παρακινήσουν τους πολίτες να ευεργετήσουν την πόλη τους, με την δημοσιοποίηση της πράξης του Παράμονου.
Συνεδριάζουν γι’ αυτό, χαράσσουν σε πέτρινη πλάκα την απόφασή τους και δημιουργούν, έτσι, ένα δεδομένο παράδειγμα προς μίμηση. Εδραιώνουν την πίστη τους στην πόλη και την εμπιστοσύνη των πολιτών στην πολιτεία.
Η μικρή αυτή ελληνική πόλη θα επιζήσει και θα αναπτυχθεί μέχρι τους πρώτους ρωμαϊκούς αιώνες.
Στα επόμενα ταραχώδη χρόνια θα λεηλατηθεί, ώσπου τελικά θα καταστραφεί από βαρβαρικές επιδρομές βόρειων λαών.

(Κείμενο και φώτο από το βιβλίο του Γιώργου Εχέδωρου «Αρχαία Κρηστωνία»)

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τα Μπλόγκ και τα Μ.Μ.Ε.

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Κάπου- κάπου βγαίνουν στο προσκήνιο ωραία και αθώα θεματάκια που πολλές φορές περνούν στο ‘ντούκου’. Δεν χρειάζεται να τα διατυμπανίζουμε και πολύ. Αλλά δεν μπορούμε και να τα αποκρύψουμε. Τί είναι όμως μια ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ; Γιατί δημιουργεί τόσο σάλο; Εκεί δεν υπάρχει σκοπιμότητα; Δεν υπάρχει κατεύθυνση; Δεν υπάρχει προπαγάνδα; Και βέβαια υπάρχει! Μόνο που εκεί φορούν το μανδύα της απαλότητας, της κεκαλυμμένης κατεύθυνσης.

Αν σκεφτεί κανείς τι έγινε στο όνομα της αμερικανικής δημοκρατίας τα τελευταία εξήντα χρόνια θα πρέπει να μισήσει τη Δημοκρατία. Αλλά θα αντιτείνει κάποιος πως και οι πρωτοφανείς δολοφονίες και καταστροφές των ‘πολιτισμένων Σταυροφόρων’ το 13^ο αιώνα, στο όνομα του Χριστού δεν έγιναν;...

Τα λέμε αυτά κάνοντας ένα ‘ζουμ’ δημοσιογραφικό στο πρόσφατο παρελθόν του Τύπου. Όπου διαβάζουμε σε ένα φύλλο της αθηναϊκής Ελευθεροτυπίας που έχει τον τίτλο: ‘Θάβει τα ελληνικά ΜΜΕ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ’. Το άρθρο είναι στα ‘ψιλά’ αλλά τα ζουμερά της εφημερίδας. Σκέφτομαι πόσο, αλήθεια, επίκαιρο είναι. Γράφει η εφημερίδα:

«Επιθετικά, με τάσεις εντυπωσιασμού, συχνά ανεύθυνα, ελεγχόμενα από διαπλεκόμενα συμφέροντα ή από την κυβέρνηση, θεωρεί τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, όπως τουλάχιστον γράφει στο ενημερωτικό δελτίο του για την Ελλάδα.

Οι διατυπώσεις αυτές δεν είναι νέες αλλά διατηρούνται εδώ και πολύ καιρό στο δελτίο που παρέχει πληροφορικά στοιχεία για την Ελλάδα και το οποίο ενημερώνεται κατά περιόδους.»

Ας δούμε τι λέει ακριβώς το δελτίο του αμερικάνικου γραφείου εξωτερικών υποθέσεων που στις ετήσιες εκθέσεις του δεν αλλάζει τη ...μονότονη άποψή του:

«Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αποτελούν ένα θεσμό με μεγάλη επιρροή -συνήθως επιθετικά, με προσπάθειες εντυπωσιασμού και συχνά ανεύθυνα σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο. Η αντικειμενικότητα, όπως είναι γνωστή στα μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ στο σύνολό τους, δεν υπάρχει στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Τα περισσότερα ανήκουν σε επιχειρηματίες με εκτεταμένα εμπορικά συμφέροντα σε άλλους τομείς της οικονομίας. Χρησιμοποιούν τις εφημερίδες, τα περιοδικά, τους ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς τους σταθμούς προκειμένου να προωθήσουν τις εμπορικές επιχειρήσεις τους καθώς και την πολιτική επιρροή τους».

Βέβαια δεν μας λέει και κάτι καινούργιο. Αλλά και ένας κύριος λόγος της αναβάθμισης και της ισχυροποίησης τον τελευταίο καιρό της ενημέρωσης από την ‘μπλοκόσφαιρα’ είναι η προς το παρόν –τουλάχιστον- απουσία των αναφερομένων από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ‘μεγαλοκαρχαριών’. Αλλά και η εσωτερική ‘καθοδήγηση’ που προωθείται από το Υπουργείο Τύπου με τη φωνή της εκάστοτε διακυβέρνησης δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την εναλλακτική ηλεκτρονική ενημέρωση.

Η Ενημέρωση ‘πολύτιμο όργανο’ για την εκάστοτε Κυβέρνηση

Στην έκθεσή του το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, θέτει θέμα, εξ απαλών ονύχων της μονοκρατορίας της ενημέρωσης από την εκάστοτε κυβέρνηση που βρίσκεται στον εξουσιαστικό θώκο. Θεωρείται ένα πολύτιμο όργανο πίεσης της Κοινής Γνώμης από την Κυβέρνηση για την επίτευξη των στόχων και της υπεράσπισης των συμφερόντων της. Γράφει η αμερικάνικη έκθεση για το καθεστώς της ελληνικής ενημέρωσης όπως ήταν πριν μια πενταετία. Στο χρονικό αυτό διάστημα ελάχιστα ή μηδαμινά έχουν αλλάξει:

«Η κρατική ραδιοτηλεόραση, η ΕΡΤ, είναι τυπικά τμήμα του υπουργείου και διαθέτει τρία εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικά κανάλια και πέντε εθνικής εμβέλειας ραδιοφωνικά. Ο υπουργός Τύπου χρησιμεύει επίσης ως κυβερνητικός εκπρόσωπος.
»Το υπουργείο διοικεί επίσης το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ) του οποίου το καθημερινό δελτίο αποτελεί βασική πηγή πληροφόρησης για τον ελληνικό Τύπο. Το ίδιο υπουργείο εκδίδει επίσης το δελτίο του Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, το οποίο διανέμεται σε όλη την περιοχή των Βαλκανίων. Για διεθνείς ειδήσεις το CNN ασκεί ιδιαίτερη επιρροή στην ελληνική αγορά: τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια το χρησιμοποιούν συχνά ως πηγή. Λίγες εφημερίδες και σταθμοί έχουν ανταποκριτές στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

»Το 1988, ένας νέος νόμος δημιούργησε το νομικό πλαίσιο για την ίδρυση ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών και, από το 1989, τηλεοπτικών σταθμών. Σύμφωνα με το νόμο, το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο είναι υπεύθυνο για τη χορήγηση αδειών σε ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Στην πράξη όμως, η χορήγηση επίσημων αδειών έχει καθυστερήσει επί πολλά χρόνια.
»Το 2001, το Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Αθήνα μπορεί να έχει 35 σταθμούς, μια κίνηση που είχε ως αποτέλεσμα το κλείσιμο "πειρατικών" ραδιοφωνικών σταθμών».

Και θα συμπληρώσουμε τώρα εμείς πως αφού ‘ξεκαθαρίστηκε’ το ζήτημα των ραδιοφωνικών σταθμών, σειρά έχουν τώρα τα ‘ανεξέλεγκτα’ μπλόγκ που η αναγνωσιμότητά τους έχει κατακόρυφη άνοδο. Σε τέτοιο, μάλιστα, μεγάλο βαθμό που ‘κάνουν ζημιά’, όχι τόσο στο ‘μεγάλο κεφάλαιο’ όσο στον έλεγχο της ενημέρωσης.

Τα μπλογκ θα ακολουθήσουν την 'πεπατημένη' των ραδιοφωνικών σταθμών; Το σενάριο είναι γνωστό. Πρώτα αρχίζουμε με μηνύσεις, έρχεται η δικαιοσύνη, κατόπιν το κράτος και η νομοθετική ρύθμιση που φέρνει το κλείσιμο των μπλογκ...

Θα μπορέσουν όμως να σφραγίσουν η να ελέγξουν μια αμερικάνικη επινόηση (blogs), αφού το κύριο παιχνίδι των μπλογκ παίζεται από αμερικάνικες γιγαντοεταιρίες;

Το ιερό του Υψίστου Διός στο Δίο

και το αρχαίο Μακεδονικό Ημερολόγιο

Του ΣΑΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ

Φώτο: Με τις λέξεις 'ΑΓΑΘΗ ΤΥΧΗ' αρχίζει στη μαρμάρινη επιγραφή το Μακεδονικό Ημερολόγιο

Η πρώτη έγγραφη μαρτυρία ολόκληρου του Μακεδονικού Ημερολογίου ανακαλύφθηκε στο ιερό του Υψίστου Διός στο Δίον Πιερίας, το οποίο ήρθε στο φως τον περασμένο Ιούνιο.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη πλάκα, διαστάσεων 60χ35 εκ., η οποία βρέθηκε μπροστά στο άγαλμα του Υψίστου Διός, στη βάση του οποίου ήταν εντοιχισμένη. Αναφέρεται στο εορτολόγιο που τηρούνταν προς τιμήν του Υψίστου Διός και καταγράφει τους δώδεκα μήνες. Καταγράφεται ακόμη ποιος ευγενής είχε την υποχρέωση να διοργανώνει και να χρηματοδοτεί τις εκδηλώσεις προς τιμήν του Υψίστου Διός, αλλά και οι ποινές και το χρηματικό πρόστιμο που επρόκειτο να επιβληθεί, σε περίπτωση που ο διοργανωτής και χορηγός των εκδηλώσεων δεν τηρούσε τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις, που είχε αναλάβει. Το πρόστιμο ήταν χρηματικό και καταβαλλόταν στο δημόσιο ταμείο.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Δημήτρη Παντερμαλή, η ανακάλυψη είναι σημαντική, γιατί το Μακεδονικό Ημερολόγιο διαδόθηκε μέσω του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του σε ολόκληρη την Ασία και την Αίγυπτο. Ειδικά στην Αίγυπτο, τονίζει ο Δ. Παντερμαλής, στα δημόσια έγγραφα σε παπύρους συνήθιζαν να σημειώνουν τις ημερομηνίες και του αιγυπτιακού και του μακεδονικού ημερολογίου. Με την πάροδο των χρόνων, το αιγυπτιακό ημερολόγιο εξισώθηκε με το μακεδονικό. Μέχρι τώρα, όμως, οι αρχαιολόγοι αντλούσαν όλες τις πληροφορίες από τους αιγυπτιακούς παπύρους, καθώς δεν υπήρχε καμία άλλη αναφορά.

Ο πρώτος μήνας του Μακεδονικού Ημερολογίου έφερε την ονομασία «Ξανδικός» και αναφερόταν σε μια μεγάλη γιορτή για την κάθαρση του μακεδονικού στρατού. Ο δεύτερος μήνας ήταν έφερε την ονομασία «Διός» και ήταν αφιερωμένος στις λατρευτικές εκδηλώσεις του Δία. Στην αρχική σειρά των μηνών, τονίζει ο Δ. Παντερμαλής, πρώτος μήνας ήταν ο «Διός», καθώς η έναρξη του μακεδονικού ημερολογίου συνέπιπτε με τη φθινοπωρινή ισημερία. Το μακεδονικό ημερολόγιο, τονίζει ο Δ. Παντερμαλής, επέζησε επί πολλούς αιώνες στις χώρες των ελληνιστικών βασιλείων.

Στο ιερό του Υψίστου Διός αποκαλύφθηκαν ακόμη και άλλα τμήματα του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο κοσμείται με παραστάσεις αετών, σύμβολο του Δία.

Την ανακάλυψη της μαρμάρινης πλάκας ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή ο καθηγητής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ στο Δίον, στη διάρκεια συνεδρίου, την έναρξη του οποίου κήρυξε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ. Πέτρος ο Ζ'. Το συνέδριο είχε ως θέμα του τους αρχαίους δεσμούς του Δίου και της Αλεξάνδρειας. Ο Δ. Παντερμαλής, στην πανηγυρική ομιλία του, επικεντρώθηκε στην παρουσίαση, για πρώτη φορά, της ανασκαφής στο ιερό του Υψίστου Διός και στο εντελώς πρόσφατο εύρημα, αυτό της εντοιχισμένης στο άγαλμα του Διός πλάκας.

Το ιερό εντοπίστηκε τον περασμένο Ιούνιο και είναι το πρώτο αφιερωμένο στη λατρεία του «Υψίστου Διός» ή «Ουράνιου Διός», ιερό που εντοπίστηκε στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια άλλη λατρεία του Δία, η οποία ήταν ώς τώρα γνωστή μόνο από κείμενα και αναφορές. Εντοπίστηκε στην απέναντι όχθη από το ιερό της Ισιδας και ανήκει στην Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή Περίοδο. Με την έναρξη της ανασκαφής ήρθαν στο φως ένα άγαλμα του Δία, 14 μαρμάρινοι αετοί, ο βωμός και ο ναός, στο βάθος του οποίου βρισκόταν το ένθρονο μαρμάρινο άγαλμα του Δία, καθώς και πολλά αναθήματα.

Πηγή

Οι κλέφτες των Μεγάλων Θεών

-->

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Στην εποχή μας, με τα μέσα μετάδοσης ή αναμετάδοσης των ειδήσεων, των γεγονότων, των συμβάντων, παρέχεται πλεόνασμα πληροφοριών στο σύγχρονο πολίτη. Μέσα σε λίγη ώρα γνωστοποιούνται ή παραποιούνται, αναλόγως, τα πάντα. Είναι ζήτημα εάν 3% των γεγονότων αυτών παραμένουν στη μνήμη του σύγχρονου ανθρώπου πέραν ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, μέχρι η θέση τους να καταληφθεί, δηλαδή, από τα νεότερα γεγονότα.

Προλογίζω με αυτήν τη ‘φιλολογία’ για να τονίσω πως κάθε εποχή έχει τα δικά της μέτρα και σταθμά. Καταγεγραμμένα ‘γεγονότα’ έχουμε και από το μακρινό παρελθόν. Μας γίνονται γνωστά επειδή χαράχθηκαν, από τους αρχαίους, σε ένα κομμάτι μαρμάρου για να ενημερώσουν, να ευχαριστήσουν κάποιον ή να αποτρέψουν παρόμοιες ενέργειες από τους συγχρόνους τους. Οι επιγραφές, όμως, αυτές είχαν και παιδαγωγικό χαρακτήρα.

Φώτο : Η επιγραφή των ...συλητών

Τους πιάσανε στα ...πράσα!

Οι συλητές, οι αρχαιοκάπηλοι, οι ασεβείς, οι καταστροφείς ναών και οι κλέφτες δεν είναι καινοφανές κοινωνικό φαινόμενο. Το ριψοκίνδυνο ...επάγγελμα του κλέφτη ανήκει στην ...γκάμα των αρχαιότατων παρασχολιών του ανθρώπου.

Έχουμε συναντήσει, ουκ ολίγες φορές, επιγραφές για καταστροφές αρχαίων ναών, πυρκαγιές ναών αλλά δεν έτυχε να πέσει στην προσοχή μας, κλέφτες ναού που πιάστηκαν επί το ...έργον!

Το περιστατικό, που αναφέρουμε, διαδραματίστηκε πριν από δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια στο ναό των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης! Δυστυχώς για αυτά, τα κλεφτρόνια δηλαδή, χάσανε την αιωνιότητα. Η επιγραφή δεν αναφέρει τα ...ονόματά τους, ούτε και πόσοι ήτανε. Η αναφορά, όμως, που γίνεται στο βασιλιά Λυσίμαχο της Θράκης μας παραπέμπει στα πρώτα χρόνια του 3^ου π.Χ. αιώνα.

Οι ‘μάγκες’ είχαν γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων τους ‘τοις θεοῖς μεγάλοις Σαμοθραξί’, όχι όμως οι φύλακες του ναού και των πανάκριβων αφιερωμάτων των πιστών, που φυλάγονταν στο ναό.

Και έτσι η φαεινή αλλά ασεβής ιδέα τους να πάνε στο Ιερό Νησί για να αρπάξουν τα χρυσαφικά και να βάλουν φωτιά στο ναό των Μεγάλων Θεών είχε άσχημο για αυτούς αποτέλεσμα.

Φώτο: Νόμισμα Λυσιμάχου

Τι μας πληροφορεί η επιγραφή

Η επιγραφή που βρέθηκε μέσα στον αρχαίο ιερό χώρο των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης είναι κατατοπιστική για το τι ακριβώς συνέβη εκείνο το μακρινό βράδυ που καλύφθηκε από το μελανό χιτώνα των αιώνων.

Μας λέγει πως οι κλέφτες ήρθανε βράδυ στο νησί με πλεούμενο και αποβιβάστηκαν στην τοποθεσία που ήταν γνωστή ως σημείο Πυθαγόρου:

«εἰσπηδήσαντας νύκτωρ ἐπ’ ἀδικίαι

καὶ ἀσεβείαι τοῦ ἱεροῦ μετὰ τῶν ἐπι-

πλευσάντων ἐγ νυκτῶμ παρὰ

Πυθ̣αγόρου»

Μας ενημερώνει όμως πως ο ιερός χώρος αλλά και η αρχαία πόλη φυλάσσονταν από ανθρώπους του Μακεδόνα βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχου:

''ἐπειδὴ βασιλεὺς Λυσίμαχος̣ ἔ̣ν τε τοῖς ἄλλοις

δ̣ιατε̣λεῖ πᾶσαν ἐπιμέλειαμ π̣ο̣ι̣ού-

μ̣ενος τοῦ ἱεροῦ καὶ τῆς πόλεως, νῦν τε

τοὺς ἀσεβήσαντας εἰς τὸ ἱερὸγ καὶ

ἐγχειρήσαντας συλῆσαι τὰ ἀναθήματα̣

τὰ̣ ἀνατεθέντα ὑπὸ τῶμ βασιλέωγ καὶ

τῶν ἄλλων Ἑλλήνωγ καὶ ζητήσαντας

ἐμπρῆσαι τὸ τέμενος τῶν θεῶν''

Δηλαδή,

Ο βασιλιάς Λυσίμαχος μαζί με όλους τους άλλους (που αναφέρθηκαν πιο πριν, ως φαίνεται) ήταν υπεύθυνος και για τον ιερό χώρο αλλά και για την ίδια την πόλη, συνέλαβε τους κλέφτες που αποπειράθηκαν να συλήσουν, να ληστεύσουν τα βασιλικά αφιερώματα αλλά και τα αφιερώματα των υπόλοιπων Ελλήνων καθώς προσπαθούσαν να κάψουν το τέμενος των Θεών.

Εκείνο που εντυπωσιάζει από το δεύτερο σκέλος της επιγραφής είναι δύο σημεία της:

Το πρώτο είναι η αναφορά για τα αφιερώματα των βασιλέων:

«ὑπὸ τῶμ βασιλέωγ καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνωγ»,

δηλαδή, όλοι οι βασιλείς που άφησαν στο ναό ευλαβικά αφιερώματα ήσαν Έλληνες αλλά και οι άλλοι ( οι πιο κατώτεροι) ήσαν και αυτοί Έλληνες. Έτσι βλέπουμε πως οι Μεγάλοι Θεοί της Σαμοθράκης περί το 297 π.Χ. λατρεύονταν αποκλειστικά από Έλληνες, σύμφωνα πάντα με την επιγραφή.

Το δεύτερο ενδιαφέρον σημείο είναι ο σεβασμός του Μακεδόνα βασιλιά Λυσίμαχου προς την Πόλη και το Δήμο της Σαμοθράκης:

«παραγενόμενος ὁ βασιλεὺς

εἰς̣ τοὺς τόπους δέδωκεν ἐγδότους

τῆ̣ι πόλει καὶ ἀφέσταλκε πρὸς τὸν

δῆμον, ὅπως τύχωσι τῆς προσηκού-

σης τιμωρίας»

Δηλαδή, όταν ο Λυσίμαχος ήρθε στους ιερούς χώρους του νησιού, παρέδωσε τους ληστές στην Πόλη της Σαμοθράκης, τη συγκροτημένη μορφή που είχε τότε, και στη δικαιοδοσία του Δήμου για να αποφασίσει για την προσήκουσα τιμωρία των ασεβών.

Δελφοί: «Δόγμα ἀρχαῖον Ἀμφικτιόνων»

Από τον πανάρχαιο ιερό τόπο των Δελφών παρελαύνουν μέσα στους αιώνες έλληνες από όλο τον γνωστό αρχαιοελληνικό κόσμο. Μακεδονία, Πόντο, Μεγάλη Ελλάδα, Μικρά Ασία, Εγγύς Ανατολή, Αίγυπτο. Ακράδαντη πίστη τους οι αρχέγονοι κοινοί δεσμοί τους.


Το στάδιο των Δελφών
Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Μέσα από τις δεκάδες επιγραφές που διασώθηκαν στους Δελφούς μας δίνεται η δυνατότητα να αντιληφθούμε γεγονότα και καταστάσεις διαφόρων ιστορικών περιόδων.
Από τον επιγραφικό αυτόν πλούτο αναφύεται η πίστη, η προσήλωση, ο σεβασμός του αρχαίου ανθρώπου σε αιώνιες αξίες από τις οποίες εμποτίστηκε γαλουχήθηκε, διαμορφώθηκε και εξανθρωπίστηκε ο χαρακτήρας του.
Οι σοφοί των Δελφών ακολουθούσαν ανέκαθεν το αμφικτιονικό πνεύμα. Μέσα από αυτό προωθείτο η ιδέα των Κοινών Δεσμών. « Η κοινή καταγωγή, η κοινή γλώσσα, η λατρεία κοινών θεών αποτελούν στοιχεία με τα οποία αναγνωρίζεται η εθνική ταυτότητα. Οι αμφικτιονίες, τα μαντεία, οι πανελλήνιοι αγώνες συνέβαλαν στη δημιουργία πανελλήνιας εθνικής συνείδησης.»(Εκήβολος).

Το αρχαίο Θέατρο και δίπλα ο ναός του Απόλλωνα

Συναντούμε πολύ συχνά στις δελφικές επιγραφές το στίχο: 
«δόγμα ἀρχαῖον Ἀμφικτιόνων»,
 όπως επίσης και αυτό που διέπει τα μέλη της αμφικτιονίας : 
«οἱ Ἀμφικτίονες πλείσταν ἔχοντι πρόνοιαν ὑπὲρ τᾶς πρὸς τοὺς θεοὺς εὐσεβείας»
 (επιγραφή του 279/9-278/7 π.Χ.).
Όταν αναγράφεται σε λίθινη στήλη του 3ου αιώνα - πριν την χριστιανική χρονολόγηση - για το «δόγμα ἀρχαῖον», αντιλαμβάνεται κανείς πως δεν υποδηλώνεται μια φιλοσοφία περί των κοινών δεσμών που άρχισαν πριν τέσσερις - πέντε αιώνες από τότε, αλλά η έννοια ‘αρχαίον’ δηλώνει ένα άγνωστο βάθος χρόνου.
 Δεν θα ήταν υπερβολή αν θεωρούσαμε πως η έννοια του αρχαίου στην ...αρχαιότητα, περικλείει ένα χρονικό διάστημα πέραν, τουλάχιστον, των χιλίων ετών από την χάραξη της επιγραφής.
Αυτή, λοιπόν, η εθνική συνείδηση που προωθούσε η δελφική αμφικτιονία προτάσσοντας τους κοινούς δεσμούς μεταξύ των ελληνικών φύλων, άρχιζε από την αδιαμφισβήτητη πεποίθηση της κοινής ελληνικής καταγωγής τους.
Χρονολογικά διαπιστώνουμε, ότι οι αναγραφόμενες πόλεις στις δελφικές επιγραφές κατά τον τέταρτο αιώνα π.Χ., έχουν μια γεωγραφική απεικόνιση του τότε αρχαίου ελληνικού κόσμου.
Έτσι σε επιγραφή που καθορίζεται στο 360 π.Χ. έχουμε τον Ξενότιμο από την Ηράκλεια του Πόντου με το παρακάτω απόσπασμα:
«Ξενότιμος
Ἡρακλείδα
Ἡρακλειώτας
ἐκ τοῦ Πόντου,
ἰατρός, στατῆρα
χρυσίου Ἀβυδηνόν.»

Έχουμε και μια άλλη επιγραφή του 358 π.Χ. από κατοίκους της Ηράκλειας της Ιταλίας (;).
«Ἡρακλεῖοι ἀπ’ Ἰτ̣α̣λίας
τὸ πρότερον καὶ τὸ
ὕστερον, νόμους
ἰταλιωτικοὺς ἑκατόν»
Από τον Κρότωνα της Μεγάλης Ελλάδας σε επιγραφή του 339 π.Χ.:
«․․ς Κροτωνιάτας τὰ ἥμισσα, ξ-
ύλα ἐπρίαντο ἐλάτινα παρασ-
χεθεῖν ἐν Δελφοῖς».

Έχουμε αφιερώματα Μακεδόνων στο δεύτερο ήμισυ του τέταρτου αιώνα π.Χ.:
«πρόσοδοι δὲ ἐγένοντο· παρὰ ...Μικίωνι Κλάσιος Ἀργείωι, Πυθοδώρωι Πύθωνος Ἀθηναίωι, Τιμανορίδαι Κορδυπίωνος Μακεδόνι, Λέωνι Ἡγησάνδρου Μακεδόνι, Κράτητι Τιμοκράτεος Σικυωνίωι». 
Επιγραφή είναι του 327/326 π.Χ.
Αρκετές αναφορές γίνονται για αφιερώματα κατοίκων των μακεδονικών πόλεων όπως: της Βέροιας, Απολλωνίας, Σκοτούσσας, Πιερίας και πολλών άλλων.
Μια χαρακτηριστική αναφορά του Μακεδόνα βασιλιά Πτολεμαίου της Αιγύπτου, στην Δελφική Αμφικτιονία, γίνεται σε επιγραφή του 266/265 π.Χ.
Λεπτομερώς επιγράφεται:
«ἐπὶ ἄρχοντος ἐν Δελφοῖς Πλείστωνος, ἱερομνημονούντων·
... οἱ ὑπὸ τοῦ βασιλέος Πτολεμαίου
ἀποσταλέντες θεωροί, προσελθόντες πρὸς τὸ συνέδριον ἡμῶν
ἀπήγγειλαν ὅτι ὁ βασιλεὺς θυσίαν ποιεῖ καὶ ἀγῶνα τίθησι τῶι]
πατρὶ αὐτοῦ κ̣αὶ παρεκάλεσαν ὅπως μετέχωσι καὶ οἱ Ἀ[μφι]-
κτύονες τῆς τε θυσίας καὶ τοῦ ἀγῶνος ὃν τίθησιν ὁ βασιλεὺς
Πτολεμαῖος τῶι πατρὶ ἐν Ἀλεξανδρείαι, καὶ ἀποδέχωνται
αὐτὸν ἰσολύμπιον· ἀγαθῆι τύχηι· δεδόχθαι τοῖς Ἀμφικτύοσιν·
τῆς τε θυσίας μετέχειν τῶι βασιλεῖ Πτολεμαίωι τοὺς Ἀμι-
κτ̣ύο̣νας, καὶ τὸν ἀγῶνα ἀποδ̣έχεσθαι ἰσολύμπιον, καθάπερ
οἱ θεωροὶ παρεκάλεσαν, ὁμοίως]δὲ καὶ τοὺς ἄλλους ἄπαντας ὅσοι
κοινωνοῦσι τοῦ ἱεροῦ(?) τοῦ θεοῦ κατὰ τὰ δεδοχμένα τοῖς Ἀμ-
φικτύοσι· διδόναι δὲ τὰ(?) ἴσα̣ ἆθλα καὶ τὰς τιμὰς ἑκάστους τοῖς
νικῶσι τὸν ἀγῶνα τοῦτον, ὅσαπερ καὶ τοῖς τὰ Ὀλύμπια νενικη-
κόσι δέδοται· ἑλέσθαι δὲ καὶ θεωροὺς ἐξ αὑτῶν τοὺς Ἀμφικτύο̣-
νας καὶ ἀποστεῖλαι πρὸς Πτολεμαῖον ὅταν ποιῆι τὴν θυσίαν καὶ
τιθῆι τὸν ἀγῶνα τῶν Πτολεμαιέων. ἀνενεγκ̣εῖν δὲ τὸ δόγμα τό-
δε τοὺς ἱερομνήμονας εἰς τὰς πόλεις αὐτῶν »

Όπως γίνεται φανερό από την επιγραφή αυτή ο Πτολεμαίος απέστειλε ‘θεωρούς’ στο συνέδριο των Αμφικτιόνων των Δελφών, όπου αυτοί ανήγγειλαν ότι ο βασιλιάς τους κάνει θυσία και διοργανώνει αγώνες στο μνήμη του πατέρα του και παρακαλεί να προτρέψει ο Πλείστων, που ήταν ο άρχοντας των Δελφών, να αποδεχθεί την αποστολή και των άλλων αμφικτυόνων στους αγώνες που διοργανώνει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και να τον αποδεχθούν κι αυτόν ως ισότιμο όσων συμμετέχουν στους Ολύμπιους Αγώνες.
Και βέβαια δεν θα μπορούσαν οι Δελφοί να αρνηθούν κάτι τέτοιο, αφού το «δόγμα ἀρχαῖον Ἀμφικτιόνων» ήταν η συνένωση όλων των Ελλήνων και με την απόκτηση κοινών δεσμών μεταξύ των (αμφί αυτών)
Για να εννοήσει καλύτερα κανείς το πνεύμα από το οποίο διακατεχόταν οι σοφοί των Δελφών αρκεί να διαβάσει μια άλλη επιγραφή της ιδίας εποχής κατά την οποία βρίσκονταν σε εξέλιξη πόλεμος μεταξύ Ελλήνων, μελών της αμφικτυονίας, και συγκεκριμένα του Πτολεμαίου της αιγυπτιακού βασιλείου και του Αντιγόνου του βασιλείου του Μακεδονίας.
Στο 250 ή 260 π.Χ. ο Πτολεμαίος ο Β΄ (του πτολεμαϊκού κράτους της Αιγύπτου) έκανε επιδρομή στα μικρασιατικά παράλια για να καταλάβει την Έφεσο και τη Μίλητο, (σήμερα ανήκουν στην Τουρκία), τότε υπήρξε αντίδραση από το κράτος των Σελευκιδών όπου κυβερνούσε ο Αντίοχος ο Β΄, που βρήκε συμμάχους τους Ρόδιους και τον βασιλιά της παλιάς Μακεδονίας, Αντίγονο το Γονατά.
Την περίοδο αυτή έτυχε και το συνέδριο των δελφικών αμφικτιονιών. 
Μας γίνεται γνωστή η θέση των Δελφών στα διαδραματιζόμενα γεγονότα και τη στάση που ακολουθεί έναντι των δύο Μακεδόνων βασιλέων, ώστε να υπάρξει σύμπνοια και αλληλοκατανόηση μεταξύ των.
Γράφει η επιγραφή του 260 π.Χ.
«...πρός τε τοὺς βασιλεῖς Πτολεμαῖον καὶ Ἀντίγονο̣ν̣ πρέσ-
βεις ἀπέστειλαν καὶ διέθεσαν ὥστ’ εἶναι τὴν ἀσφάλει-
αν πᾶσιν παρ’ ἀμφοτέρων̣, αὐτοί τε πρὸς τοὺς ἄλλου̣ς
Ἕλληνας διεπρέσβευσαν καὶ κήρυκας διαποστείλαν-
τες παρεκάλεσάν τε καὶ παρεσκεύασαν ἀσφάλει-
αν πᾶσι τοῖς παραγινομέ̣νοις, φύλακας πανταχο̣ῦ
καταστήσαντες· ἐκόλασα[ν δὲ καὶ ἱκανοὺς (?) τῶν ἐπ̣α-
ναχθέντων πρὸς αὐτοὺς κακούργων κρίναντες κατὰ
τὸν νόμον· διώικησαν δὲ καὶ τὰ κατὰ τὴν ἀρχὴν κα-
λῶς καὶ δικαίως καὶ τῆς συνόδου τῶν Ἀμφικτυόνων ἐν
Θερμοπύλαις διὰ τὸν πόλεμον διακωλυθείσης ἐπὶ χρό-
νον πολύν, οὗτοι πρῶτον παρεκάλεσαν πάντας τοὺς Ἕλ-
ληνας καὶ παρασκευάσαντες τὴν πυλαίαν ἀσφαλῆ
πᾶσι τοῖς ἀφικνουμένοις ἀγορατροῖς καὶ Ἀμφικτύοσιν(?)
καὶ τὰς θυσίας καὶ τἆλλα πάντα συνετέλεσαν κατὰ τοὺς
νόμους τῶν Ἀμφικτυόνων λ̣αμπρῶς(?) καὶ καλῶς καὶ εὐσε-
βῶς.»

Για τη σύνοδο, δηλαδή, των Αμφικτυόνων που θα πραγματοποιούνταν στις Θερμοπύλες ελήφθησαν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την ασφάλεια των δύο αντιμαχομένων βασιλέων Πτολεμαίου και Αντίγονου.
Παρότι βρισκόντουσαν σε εμπόλεμη κατάσταση θα συμμετείχαν και οι δύο, στο Δελφικό Κοινό των Ελλήνων.
Προκαλεί, πράγματι, θαυμασμό η ανώτερη στάση την οποία κρατούν οι Δελφοί προκειμένου τα δύο αντιμαχόμενα ελληνικά μέλη να συμμετάσχουν στο συνέδριο της Αμφικτιονίας.
Και φυσικά δεν υπάρχει αρνητική διάθεση αν και ευρίσκονταν σε κατάσταση πολέμου.

Τα συνέδρια αυτά των Αμφικτιονιών ήταν μια μεγάλη γιορτή του ελληνισμού της αρχαιότητας. Σύμφωνα με τις επιγραφές των Δελφών μετά τις θυσίες υπέρ των Θεών, γινόντουσαν Ολύμπιοι Αγώνες μεταξύ των μελών της αμφικτιονίας, και δεν νοούνταν μόνον αγώνες της σωματικής δεινότητας αλλά της τέχνης και του πνεύματος (ποίηση, θέατρο, χορός κλπ)Χαρακτηριστική είναι η μνεία που γίνεται στο Λεωχίδην Αναξιάδου από τη Χίο που διέπρεψε στους γυμνικούς αγώνες, στο Διονυσιακό Θέατρο και στο Χορό των Παίδων:
«ἐπαινέσαι δὲ καὶ αὐτον Λεωχίδην
Ἀναξιάδου Χῖον καὶ στεφανῶσαι χρυσέωι στεφάνωι καὶ εἰκόσι
χαλκέαις δυσί· τὸν δὲ στέφανον ἀναγορευσαι τοῖς Σωτηρί(?)-
οις ἐν τῶι ἀγῶνι τῶι γυμνικῶι καὶ τοῖς Διονυσίοις ἐν τῶι θε-
άτρωι, ἐπεί κα τῶν παίδων χ̣οροὶ μέλλωντι ἀγωνίζεσθαι, ὅτι
τοὶ Ἀμφικτίονες στεφανοῦντι»
Η επιγραφή είναι μεταξύ του 212 και 205 π.Χ.
Όλα τα αναφερόμενα μας δίδουν μια σαφή εικόνα της δικτύωσης του αμφικτιονικού πνεύματος σε όλο το γεωγραφικό χώρο του αρχαίου ελληνικού κόσμου.
--

Βαλκανικό Περισκόπιο - Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

Αρχαιοθήρες και αρχαιοκάπηλοι Ευρωπαίοι

Η Νίκης της Σαμοθράκης

Οι αρχαιοθήρες, οι αρχαιοκάπηλοι, οι κλέφτες των ξένων πολιτισμών, είχαν ξεχυθεί από την ισχυρή Ευρώπη, για την εκταφή και νομή των δημιουργημάτων του δύσμοιρου ελληνικού λαού που ποδοπατούνταν επί αιώνες.

Η Νίκη της Σαμοθράκης εξαιρετική γλυπτική σε παριανό μάρμαρο, έχει ύψος 3 μέτρα και 28 εκατ.

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Η αρχή έγινε στην αρχαιότητα. Με την κατάληψη της ελληνικής χερσονήσου από τους Ρωμαίους. Καταστροφές αγαλμάτων και ναών έγιναν με την κατάργηση της ελληνικής θρησκείας και την καθιέρωση της χριστιανικής. Ένα τεράστιο ‘ξήλωμα’ έγινε χίλια χρόνια μετά, το 1204, με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους ‘σταυροφόρους’. Οι ορέξεις της Ευρώπης άρχισαν κυρίως με την άλωση αυτήν. Μετά άρχισε ο χαμός, μέσα σε μια κατάσταση αφασίας αιώνων, ενός άλλοτε ισχυρού και περήφανου λαού.

Δεν ήταν μόνον ο ξακουστός λόρδος Έλγιν που άρπαξε τα μάρμαρα του Παρθενώνα, είναι και ο Τσάρλς Τσαμπουασώ (Charles Champoiseau) που φόρτωσε από τη Σαμοθράκη, το τεράστιο λαμπερό άγαλμα της Νίκης και το πήγε στη Γαλλία.

Το ξέθαψε ο ίδιος ο ‘ερασιτέχνης αρχαιολόγος’, λένε οι σημειώσεις του μουσείου του Λούβρου, όπου βρίσκεται. ’Ερασιτέχνης αρχαιολόγος’, όπως λέμε ’ερασιτέχνης κλέφτης’. Δε λένε καλύτερα πως ξεθάφτηκε από τις καταρρακτώδεις βροχές. Όταν τον πληροφορήσανε το 1863 και του είπανε για το ‘θήραμα’, άφησε βράδυ την Αδριανούπολη, όπου εκεί ήταν πρόξενος και κατέφθασε εσπευσμένα στη Σαμοθράκη, για να το κατοχυρώσει. Και τα κατάφερε. Το νησί κατοικούνταν από Έλληνες και η οθωμανική κυριαρχία βρίσκονταν στο πρόσωπο ενός Αγά που βρίσκονταν στο νησί. Αυτός ο Αγάς ήταν υπέθυνος για όλα. Για την πληθυσμιακή κατάσταση μας πληροφορεί ένας ταξιδιώτης των αρχών του 19ου αιώνα (G Stanley Faber, ‘A dissertation on the mysteries of the Cabiri”, Oxford 1803.)

Η Σαμοθράκη στα 1803, όπως την είδε ο G Stanley Faber

Όταν είδε ο Τσαμπουασώ το τεράστιο άγαλμα ανάμεσα στους σπασμένους κορμούς και τις πέτρες κατάλαβε πως βρήκε την τύχη του.

Είναι άγνωστο πόσο ‘μπαχτσίσι’ έδωσε στον Οθωμανό κυρίαρχο του νησιού. Το φόρτωσε στο πλοίο με το οποίο ήρθε και έτσι ένα ακόμη θαυμάσιο έργο ξεριζώθηκε από τον ιστορικό του χώρο.

Το άγαλμα ήταν γιγάντιο, τρία μέτρα και τριάντα εκατοστά περίπου. Η τεχνοτροπία του απαράμιλλη.

Το άγαλμα βρισκόταν επάνω στην πλώρη ενός πολεμικού πλοίου της αρχαιότητας, μάλλον του ναυτικού της Ρόδου. Απεικονίζει τη μεγάλη νίκη των Ροδίων στη ναυμαχία τους με το στόλο του Αντίοχου του Γ΄ της Συρίας του 190 π.Χ.

Οι Ρόδιοι έκαναν το αφιέρωμα αυτό υπέρ των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης. Ήταν τοποθετημένο επάνω σε έναν τεράστιο βράχο, όπου είχε λειανθεί κατάλληλα ώστε η βάση του, η πλώρη του πλοίου, δηλαδή, να καλύπτεται με νερό ώστε να φαίνεται ότι πλέει.

Η φτερωτή ‘Νίκη’ με τα χέρια ανοικτά και τα φτερά τεντωμένα, καταπρόσωπο στον δυνατό άνεμο του Αιγαίου, οδηγεί το σκάφος εναντίον του στόλου του εχθρού, φέρνοντας την πολυπόθητη νίκη και την ελευθερία στους Ρόδιους.

Εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτονται το Λούβρο να θαυμάσουν το πανέμορφο άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης. Εκατοντάδες χιλιάδες πληρώνουν για να την δούν. Τεράστια έσοδα τους έφερε ο Τσαμπουασώ,όπως και στο Λονδίνο ο Έλγιν, δεν ξέρω αν τους έχουν κάνει και τα …αγάλματά τους.