Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Το 1944 ο τότε ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας, Ιωσήφ Τίτο, καθώς πιέζονταν από τη βουλγαρική προπαγάνδα για μια ανεξάρτητη Σλαβομακεδονία, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για αλλαγή της ονομασίας «Βαρντάρσκα» σε «Μακεδονική Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας». Οι Σλαβομακεδόνες άρχισαν τότε την αναζήτηση ιστορικών στοιχείων που θα έδιναν ερείσματα στη νέα υπόστασή τους.
Επέτειος εξέγερσης του Ίλιντεν. Ένα ολοσέλιδο «ηρωϊκό» δημοσίευμα. Η συνέχεια του Ίλιντεν είναι οι παρτιζάνοι της Κατοχής υπό τη σκέπη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. (εφημερίδα ‘MAKEDONSKA ISKRA’ -1956)
Δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής ομιλούν για ενότητα όλων των εθνικοτήτων που βρίσκονταν στη Vardarska (Βαρντάρσκα), έτσι ώστε να μπορούν να έχουν όσα έχει ένα κράτος μέσα στην ‘ομοσπονδιακή οικογένεια’ της Γιουγκοσλαβίας.
Διαβάζουμε σε ένα άρθρο της МАКЕДОНСКА ИСКРА - “MACEDONIAN SPARK” (ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ)
Το άρθρο έχει τον τίτλο:“Origin of nationalities, nations and territorial boundaries” και δημοσιεύθηκε στα αγγλικά, το Νοέμβριο 1948.
”... μπορούμε να πούμε πως είμαστε ξαδέλφια ή ακόμη αδέλφια σε ένα βαθμό, με τους Βουλγάρους, Σέρβους, ακόμη και με τους Έλληνες. Αλλά το ερώτημα παραμένει. Ποιος θέλει να διαχειρίζεται και να ελέγχεται από έναν ξάδερφο ή τον αδελφό του;
Η απάντηση είναι νομίζω μία.
»α. Πρέπει να έχουμε εδαφική και πολιτική αυτονομία.
»β. Πρέπει να έχουμε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.
»γ. Πρέπει να προάγουμε πάντα και να ενθαρρύνουμε την ομοσπονδιακή συνείδηση.
»δ. Πρέπει να έχουμε ένα γνήσιο δημοκρατικό κυβερνητικό σχηματισμό, ο οποίος θα εγγυάται την πολιτιστική ανάπτυξη όλων των εθνικοτήτων και εθνικών μειονοτήτων μέσα στο κράτος».
Μέσα από δημοσιεύματα της αναφερόμενης εφημερίδας παίρνουμε μια ιδέα για το πνεύμα, την ψυχολογία, την ιδεολογία των σλαβομακεδόνων κατά την πρώτη δεκαετία της μετονομασίας του μικρού κράτους της γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας.
Το 1945 ορίστηκε ως πρωτεύουσα του νέου κράτους η πόλη των Σκοπίων.
Οκτώβριος 1948. Η κυβέρνηση της «Νέας Μακεδονίας» με πρωθυπουργό τον Lazar Koliševski, στο μέσο, κάτω από τον εικονιζόμενο πίνακα.
Γράφει η εφημερίδα:
«Πριν τρία χρόνια, τα Σκόπια έγιναν η πρωτεύουσα της Μακεδονικής Λαϊκής Δημοκρατίας, ένα ισότιμο μέλος των Λαών της Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας - η πόλη έγινε το κέντρο της εθνικής, πολιτιστικής και οικονομικής αναγέννησης.
»Δια μέσου όλων των εποχών οι Μακεδόνες διέσωσαν τη μακεδονική κουλτούρα τους. Και σε αυτές τις τρομερές εποχές αυτό το σμάλτο, η αξιαγάπητη ελευθερία και γενναιότητα του λαού, βρίσκονται πίσω από αυτές.
”Εννέα αιώνες πριν χάθηκε η εθνική ανεξαρτησία, (σ.σ. εννοείται η ανεξαρτησία των Σλάβων, που οι φυλές αυτές υποδουλώθηκαν καταρχάς στους βυζαντινούς και κατόπιν στους Οθωμανούς ) και από αυτά τα χρόνια η χώρα ήταν ένα σκηνικό διαμάχης αλληλοεξόντωσης.
”Ακόμη και τον αιώνα αυτόν οι Μακεδόνες ήταν σε απαγόρευση να μιλούν τη γλώσσα της φυλής τους, να λένε το όνομα της Μακεδονίας, το οποίο κατά το παρελθόν ήταν το κέντρο της εκκλησιαστικής-σλαβικής γνώσης και της σλαβικής κουλτούρας στα Βαλκάνια (επί λέξει: ‘which the bygone days had been a centre of Church-Slavonic scholarship and Slav culture in the Balkans’).
Είναι η μόνη φορά, μετά από αιώνες κατοχής της Μακεδονίας δημιουργήθηκε μια λαϊκή δημοκρατία, της οποίας ο πρώτος Μακεδόνας πρωθυπουργός έχει εκδώσει βιβλίο γραμματικής.
Τα πρώτα σκιρτήματα μιας εντόπιας γραμματείας έχουν επίσης κάνει την εμφάνισή τους. Υπάρχουν τώρα τέσσερις μακεδονικές εφημερίδες και μερικά περιοδικά που τυπώνονται στα Σκόπια καθώς και προσωπικές εκδόσεις από νέους συγγραφείς και ποιητές όπως: Venko Markovski. Blagol Konevski, Viado Lakevski, Ivan Bashkovski και ο Dimitar Mitriev.”
Άρθρο της εφημερίδας МАКЕДОНСКА ИСКРА για το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και τον ΕΛΑΣ.(Φεβρουάριος 1949)
Από το δημοσίευμα αυτό δηλώνεται καθαρά πως η ίδρυση της σλαβικής Μακεδονικής Δημοκρατίας ήταν η πρώτη έκφραση ανεξαρτησίας των σλαβικών φυλών που διαβιούσαν στην περιοχή της Βαρντάρσκα ή νοτιοσλαβίας.
Τη χρονική αυτή περίοδο στην Ελλάδα βρίσκονταν σε εξέλιξη ένα μεγάλο σοβαρό γεγονός: της εμφύλιας σύρραξης.
Από τα δημοσιεύματα των σλαβομακεδονικών εφημερίδων βλέπουμε τη συμπάθεια των σλάβων που κατάγονται από τη Μακεδονία προς τους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και συγκεκριμένα προς το Κ.Κ.Ε. και τα στελέχη του.
Εντύπωση προκαλεί το δημοσίευμα της МАКЕДОНСКА ИСКРА για τη θέση του Κ.Κ.Ε. και του ηγέτη του Ζαχαριάδη. Κι αυτό οφείλεται στο ότι η συγκεκριμένη πολιτική έκφραση είχε τονίσει πως τάσσεται υπέρ μιας ‘ανεξάρτητης Μακεδονίας’.
Φιλοξενούμε μερικές γραμμές από το δημοσίευμα της εν λόγω εφημερίδας που έχει τον τίτλο: ΕΑΜ AND ELAS SHOULD NOT HAVE ALLOWED THE BRITISH TO LAND IN GREECE. (ΕΑΜ και ΕΛΑΣ δεν έπρεπε να αφήσουν τους Βρετανούς να αποβιβαστούν στην Ελλάδα).
« Με την επέτειο της 30ης επετείου της δημιουργίας του Ελληνικού Κομμουνιστικού Κόμματος ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο Γενικός Γραμματέας, ανακεφαλαίωσε την εμπειρία του κόμματος σε ένα άρθρο του στις 15 Δεκεμβρίου «για μια διαρκή ειρήνη, του Δημοκρατικού Λαού».
Το Ελληνικό Κομμουνιστικό Κόμμα, λέει, ο Ζαχαριάδης, έκανε πολλά λάθη τα τελευταία χρόνια αλλά ισχυροποιήθηκε πολύ με τις καθοδηγήσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Το ηρωϊκό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), καθοδηγούμενο από το Κόμμα, έκανε επίσης πολλά σοβαρά λάθη στη διάρκεια της Κατοχής. Ειδικότερα όταν εμπιστεύθηκε στα χρόνια της απελευθέρωσης τους Βρετανούς.»
Ακόμη εντυπωσιακότερο είναι το γεγονός πως οι Σλαβομακεδόνες περίμεναν με αγωνία την νίκη του ΔΣΕ στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και δεν δίσταζαν αν διαδηλώνουν για αυτό.
Διαδήλωση στη Μελβούρνη (Αυστραλία) - Ιούνιος 1949.
Από την εφημερίδα ‘MAKEDONSKA ISKRA’ .Στο πανό γράφει στα αγγλικά:
“SLAV-MACEDONIANS
WITH GREEK DEMOCRATS
FIGHT FOR
FREEDOM AND PEACE”
«Οι Σλαβο-Μακεδόνες με τους Έλληνες Δημοκράτες παλεύουν για ελευθερία και ειρήνη»
Έτσι τον Ιούνιο του 1949 η αναφερόμενη εφημερίδα παρουσιάζει φωτογραφία από εκδήλωση συμπαράστασης των σλαβομακεδόνων που έφεραν πανώ που έγραφε τα εξής:
‘Slav-Macedonians with greek Democrats fight for freedom and peace’ (δηλ.: Οι Σλαβομακεδόνες με τους Έλληνες Δημοκράτες παλεύουν για ελευθερία και ειρήνη’.
Είναι η εποχή που οργανώνεται η σλαβομακεδονική δημοκρατία από τη νέα ηγεσία του που προσπαθεί να καθιερώσει ένα νέο μοντέλο κρατικής υπόστασης.
Μεγάλη αλλαγή παρατηρείται στη γλώσσα, όπου αποβάλλονται πολλά βουλγαρικά στοιχεία, ενσωματώνονται σερβικές λέξεις και ορολογίες. Γίνεται προσπάθεια καθιέρωσης της κυριλλικής γραφής, αφού κρίθηκε πως η λατινική γραφή που υπήρχε θα μπορούσε να ‘αλλοιώσει’ την εθνική συνοχή.
Έτσι σε όλα τα μέσα ενημέρωσης έχουμε συνεχείς καταχωρήσεις για το νέο αλφάβητο και τη νέα γραμματική που θεωρούνται πια επίσημα στοιχεία του κράτους.
Προσπάθεια εθνικής συνοχής γίνεται και με την ευκαιρία της επετείου της εξέγερσης του 1903, τη λεγόμενη Ίλιντεν. (επειδή έγινε την ημέρα του προφήτη Ιλί- Ηλία). Μια αμφιλεγόμενη εξέγερση που οι Βούλγαροι και οι σλαβομακεδόνες την διεκδικούν (η κάθε μια πλευρά ως δική τους εξέγερση).
Σε ολοσέλιδο δημοσίευμα που καταχωρούμε δίνεται μια ‘συνέχεια’ της αναφερόμενης εξέγερσης με τη συμμετοχή των σλαβικών ομάδων (κυρίως μέσω στου ΣΝΟΦ) στο Δημοκρατικό Στρατό της Ελλάδας. Όπου μέσα από εκεί διεκδικούν την ανεξαρτησία των σλαβομακεδόνων πολεμώντας μέχρι το 1949 “το μοναρχοφασιστικό κράτος της Ελλάδας”.
Το κυριλλικό αλφάβητο δημοσιεύεται σε όλο το σλαβομακεδονικό Τύπο σε συνέχειες για να καθιερωθεί ως εθνικό αλφάβητο. (φωτο: εφημερίδα του 1950)
Ήταν η εποχή που το μικρό σλαβικό κράτος άρχισε να συνειδητοποιεί την υπόστασή του, μέσα πάντα στην ομοσπονδιακή ομπρέλα της Γιουγκοσλαβίας.
Η αρχαία μακεδονική ιστορία, τους ήταν τελείως ξένη. Αυτή ήταν, άλλωστε, ένα μέρος της ιστορίας της Ελλάδας.
Αργότερα άρχισε η παραπλάνηση του σλαβομακεδονικού λαού και η συνειδητή πλαστογράφηση της ιστορίας της Μακεδονίας.
Η παραπλάνηση αυτή, που συνεχίζεται σήμερα, από ανεγκέφαλους ηγέτες, καταντά έρμαιο ολόκληρο λαό και τον ωθεί σε ‘άπατα ύδατα’ που έχει ως φυσικό επακόλουθο -πέρα από τη γελοιοποίηση– να μην τον αφήνει να ανασάνει, τον εμποδίζει να βρει τον πραγματικό δρόμο του, στην παγκόσμια κοινότητα.
---
Ήρθαν στο φως σημαντικά ευρήματα τα οποία φυλάσσονται σήμερα στο αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας.Έχουν γίνει δύο τομές επάνω σε έναν επιβλητικό λόφο που δεσπόζει της περιοχής. Η ομορφιά του τοπίου είναι μαγευτική. Στους πρόποδες του λοφίσκου ρέει ακατάπαυστα το νερό που κατεβαίνει από τη δυτική δασώδη οροσειρά των Κρουσίων. Μεγάλα πλατάνια καλύπτουν τις δύο όχθες που σχηματίζουν ένα θαυμάσιο πλάτωμα που χρησιμοποιείται από τους ντόπιους στις ανοιξιάτικες εξόδους τους.Στον επισκέπτη δίνεται η αίσθηση πως βρίσκεται σε ένα σημαντικό μέρος, όπου πρέπει να έχει οπωσδήποτε ένα ιστορικό βάθος.Όστρακα (κεραμικών) είναι διάσπαρτα σε όλη την περιοχή και στον αρχαιολογικό χώρο του λοφίσκου αλλά και στους γύρω από αυτόν. Γίνεται φανερό πως όλη η περιοχή ήταν κατοικημένη στην αρχαιότητα.Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το χώρο εξόρυξης χρυσού στα χίλια πεντακόσια μέτρα από τον αρχαίο οικισμό. Εκεί θα συναντήσει κανείς λοφίσκους από λίθους (δεκάδες χιλιάδες) που ως φαίνεται έχουν αφαιρεθεί από πάνω τους, σε αρχαίους υψικαμίνους, πολύτιμα μέταλλα.Τα σημεία του λοφίσκου που ανασκάφθηκαν από την αρχαιολογική υπηρεσία έχουν περιφραχθεί και σκεπαστεί με λαμαρινοκατασκευές. Εντούτοις σε πολλά σημεία οι περιφράξεις έχουν καταστραφεί και η πρόσβαση σε αυτόν δεν είναι απαγορευτική.
