28 Οκτωβρίου 1940.Το έπος των Ελλήνων...

...λιτά, απέριττα.














(κάνε κλικ στην εικόνα για μεγέθυνση)

‘Μοριακή έρευνα’ στα αρχαία ναυάγια

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει στη διερεύνηση του παρελθόντος μέσα από τα αρχαία αντικείμενα που ανακαλύπτονται.
Με αφορμή του θέματος μας για το ναυάγιο του αρχαίου ελληνικού πλοίου με τους χιλιάδες αμφορείς, διαπιστώσαμε πως πέρα από την οπτική αξιολόγηση των αρχαίων αντικειμένων άρχισε να αναπτύσσεται ένας σχεδιασμός αποκωδικοποίησης του περιεχομένου των αμφορέων.
Η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Lund της Σουηδίας Μαρία Χάνσον, είναι μια πρωτοπόρα στο θέμα αυτό:
«καθώς μελετούσαμε ένα αρχαιοελληνικό ναυάγιο και ειδικότερα τους διατηρημένους αμφορείς του, διαπιστώσαμε πως θα μπορούσαμε να αποκωδικοποιήσουμε το γενετικό υλικό (DNA) που βρίσκεται μέσα σε αυτούς. Ανοίγεται έτσι μπροστά μας ένα νέο πεδίο, αυτό της ‘μοριακής αρχαιολογίας’, που με την ανάλογη τεχνική, θα μας προσδώσει στοιχεία άγνωστα για την αρχαία γεωργία και τις εμπορικές συναλλαγές.»
Όπως αναφέρεται στο σχετικό δημοσίευμα της ‘Παγκόσμιας Επιστήμης» η ναυσιπλοΐα αναπτύχθηκε στη Μεσόγειο. Η διακίνηση των τροφών στην αρχαιότητα από έναν τόπο σε άλλον γινότανε σε κεραμικά βάζα που οι Έλληνες αποκαλούσαν ‘αμφορείς’. Αυτά ήταν τα αρχαία ‘μεταφορικά κιβώτια’.
Η Μαρία Χάνσον στην εργασία της σημειώνει πως από τη δεύτερη π.Χ. χιλιετία οι αμφορείς είχαν ποικίλες μορφές σε διαφορετικές περιοχές αλλά και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Σε πολλές περιπτώσεις οι σωροί των αμφορέων που εντοπίζονται στο βυθό είναι οι βουβοί μάρτυρες ενός αρχαίου ναυαγίου. Το ίδιο το αρχαίο σκάφος έχει διαβρωθεί και φαγωθεί από το χρόνο ενώ οι αμφορείς παραμένουν στο σημείο του ναυαγίου, σχεδόν, αναλλοίωτοι.
Όπως σημειώνουν στην έκθεσή τους, η Μαρία Χάνσον και ο συνάδελφός της Μπρένταν Φόλευ του Ωκεανολογικού Ινστιτούτο της Μασσαχουσέτης, είναι δύσκολο να καθορίσουν, με τα συμβατικά μέσα, το εμπόρευμα που υπήρχε μέσα στα αγγεία μετά από δύο χιλιάδες χρόνια παραμονής των αμφορέων στο θαλασσινό νερό.
Στην καλύτερη περίπτωση, ίσως, εντοπίσουν σε κοιλώματα των αμφορέων υπολείμματα ελιάς.
Και αυτή είναι μια κλασσική έρευνα που γίνεται ακόμη και σήμερα.
Οι ερευνητές σύμφωνα με την έκθεσή τους ακολούθησαν μια νέα τεχνική ανάλυσης. Πήραν αμφορείς, το καλοκαίρι του 2004, από ένα ναυάγιο που βρέθηκε κοντά στη Χίο. Τα αντικείμενα του ναυαγίου εντοπίστηκαν σε βάθος 60 μέτρων κοντά στην ακτή του νησιού. Χρησιμοποιώντας ρομποτικές μηχανές κατάφεραν να ανασύρουν αγγεία από το βυθό.
Έξυσαν το εσωτερικό των αμφορέων για να διερευνήσουν τυχόν υπολείμματα από το υλικό που είχαν μέσα που πιθανώς είχαν προσκολληθεί στο κεραμικό τοίχωμα.
Από ότι μπορούσαν να υποθέσουν, από το είδος των αμφορέων, το αρχαιοελληνικό σκάφος μετέφερε κατά πάσα πιθανότητα οίνο.
Ακολούθησε η αποκωδικοποίηση του υλικού που βρέθηκε. Τα αποτελέσματα, πράγματι, ήταν εκπληκτικά.
Τα αγγεία περιείχαν ελαιόλαδο που ήταν, μάλιστα, αρωματισμένο με απόσταξη ρίγανης.
Η Χίος ήταν γνωστή στην αρχαιότητα για το εξαιρετικής ποιότητας κρασί της. Διαπιστώθηκε, τελικά, πως ένα άλλο εξαγώγιμο προϊόν της, ήταν το περίφημο ελαιόλαδό της.
Οι Χάνσον και Φόλευ εξέτασαν με την ίδια μέθοδο έναν άλλον αμφορέα και διαπίστωσαν πως περιείχε μαστίχη. Οι ερευνητές υπέθεσαν πως η ρητίνη της μαστίχας χρησιμοποιούνταν ως συντηρητικό και συγχρόνως ως αρωματική ουσία στο κρασί.
Γενετικό υλικό δεν αφήνουν όλα τα μεταφερόμενα τρόφιμα. Οι ερευνητές έψαξαν να βρούν υπολείμματα οίνου ή σταφυλιού για να καθορίσουν το είδος της αμπέλου που καλλιεργούνταν την εποχή εκείνη, αλλά δεν τα κατέφεραν.
Ίσως σε νέα ευρήματα κατορθώσουν να το ερευνήσουν και αυτό.
Γεγονός είναι πως με τη ’μοριακή αρχαιολογία’ γινόμαστε γνώστες της εμπορίας των τροφίμων και της ποιότητάς τους και διαπιστώνουμε πως μέσα σε δυόμισι χιλιετίες, δεν έχουν αλλάξει και πολύ τα πράγματα.

Γκλιγκόροφ: Οι Πρωτόπλαστοι ...δεν ήταν Μακεδόνες!

Ο Κίρο Γκλιγκόροφ «αδειάζει» την εθνικιστική κυβέρνηση του Νίκολα Γκρούεφσκι και δηλώνει στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα»: «Είμαστε Σλάβοι και ήρθαμε μετά τον Μέγα Αλέξανδρο στην περιοχή», αγνοώντας την ‘αρχαιομακεδονική’ υστερία των τελευταίων ετών στα Σκόπια.

Συνέντευξη του πρώτου προέδρου των Σκοπίων κ. Κίρο Γκλιγκόροφ στον Παναγιώτη Σαββίδη για το «Πρώτο Θέμα»

Ο 92χρονος πρώτος πρόεδρος των Σκοπίων, μετά την ανεξαρτητοποίηση από την Γιουγκοσλαβία το 1991, εμφανίζεται απαισιόδοξος για το ενδεχόμενο λύσης στο θέμα της ονομασίας, ενώ καυτηριάζει όσα υποστηρίζουν πολλοί στη χώρα του για την «εθνική» τους καταγωγή:


«Σιγά-σιγά, θα πούμε πως και οι πρωτόπλαστοι ήταν Μακεδόνες».

Τέλος, ο κύριος Γκλιγκόροφ ενισχύει τα ανεπιβεβαίωτα σενάρια δωροδοκίας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1993, με ενδιάμεσο τον Στρατηγό Γρυλλάκη, με την περιβόητη "βαλίτσα" με ένα εκατομύριο δολάρια μετρητά, ένα χρυσό ρολόι Rolex και έναν αρχαίο αμφορέα ανυπολόγιστης αξίας, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.

Σημειώνεται πως ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν έχει επιβεβαιώσει ποτέ αυτήν την πληροφορία.

-Κύριε πρόεδρε, πώς είδατε την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα; Πιστεύετε πως δημιουργούνται πλέον συνθήκες για την επίλυση της διαφοράς στο θέμα της ονομασίας;

"Εγώ ανήκω ιδεολογικά στον ίδιο χώρο, οπότε χάρηκα. Για το ενδεχόμενο λύσης, ωστόσο, είμαι απαισιόδοξος, αφού πληροφορήθηκα πως και η νέα ελληνική κυβέρνηση κάνει λόγο για «κόκκινες γραμμές» από τις οποίες δεν μπορεί να υποχωρήσει."

-Το 1993, στα Τίρανα, είχατε δηλώσει ότι ο λαός σας είναι σλαβικής καταγωγής, ότι δεν συνδέεται με τον Μέγα Αλέξανδρο και πως βρεθήκατε στην περιοχή τον 6ο αιώνα μ.Χ.
"Εξακολουθώ και σήμερα να πιστεύω και να δηλώνω ακριβώς τα ίδια."

-Γιατί τότε το ανθελληνικό κλίμα και η εμμονή στον «αρχαιομακεδονισμό» τα τελευταία χρόνια στη χώρα σας, δηλαδή να αποδείξουν κάποιοι επίσημα πως κατάγεστε απευθείας από τους αρχαίους Μακεδόνες;
"Σοβαροί ιστορικοί γελούν με όλα αυτό που συμβαίνουν στη χώρα μου τα τελευταία χρόνια. Η Ιστορία είναι ένα παγκόσμιο αγαθό - αυτό ασφαλώς σημαίνει πως η ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά δεν μπορεί να μην είναι και ελληνική. Οι Έλληνες νομίζουν πως εμείς θέλουμε να αφαιρέσουμε ένα κομμάτι της ιστορικής και πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Δεν λέω πως οι ανησυχίες αυτές είναι άνευ λόγου, αφού υπάρχουν υπερβολές και από τη δική μας πλευρά. Υπάρχουν ιστορικοί στη χώρα μου που υποστηρίζουν πως εμείς βρισκόμαστε στα χώματα αυτά 2.000 χρόνια πριν από τον Μέγα Αλέξανδρο. Για γέλια, δηλαδή... Έλεγα σε έναν φίλο μου ιστορικό ότι έτσι όπως πάμε θα βγούμε απευθείας απόγονοι του Αδάμ και της Εύας και θα αποδειχτεί και ότι ο Παράδεισος είναι «μακεδονικός» και ιδιοκτησία μας..."

-Τι ακριβώς συνέβη με αυτή την περιβόητη ιστορία με τη βαλίτσα και το ένα εκατομμύριο δολάρια το 1993; Επιχειρήθηκε να σας εξαγοράσει η τότε ελληνική κυβέρνηση;

"Την εποχή εκείνη πληροφορήθηκα πως χωρίς να το γνωρίζω αντιπροσωπίες των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών πραγματοποιούσαν μυστικές συναντήσεις για ανταλλαγή πληροφοριών. Όταν το έμαθα κάλεσα στο γραφείο μου τον υπουργό Εσωτερικών Λιούμπομιρ Φριτσκόφσκι και ζήτησα εξηγήσεις. Εκείνος μου είπε πως επρόκειτο για μια «φυσιολογική» διαδικασία ανάμεσα στις μυστικές υπηρεσίες για τη συγκέντρωση πληροφοριών. Στην ίδια συζήτηση πληροφορήθηκα ότι ο στρατηγός Γρυλλάκης βρισκόταν στα Σκόπια γιατί είχε φύγει κρυφά από την Ελλάδα προκειμένου να μη δικαστεί για την υπόθεση των τηλεφωνικών υποκλοπών σε πολιτικά πρόσωπα της Ελλάδας."

-Ξέρατε ότι ο κ. Γρυλλάκης ήταν σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη;

"Ασφαλώς. Γι' αυτό και ζήτησα από τον υπουργό Εσωτερικών να εγκαταλείψει ο κ. Γρυλλάκης άμεσα τη χώρα. Ύστερα από δύο εβδομάδες ένας φίλος με πληροφόρησε ότι ο κ. Γρυλλάκης εξακολουθούσε να βρίσκεται στα Σκόπια και μάλιστα να συναντιέται με διάφορους δικούς μας και να συλλέγει πληροφορίες. Ξανακάλεσα τον υπουργό Εσωτερικών στο γραφείο μου και σε έντονο ύφος τού ζήτησα να εγκαταλείψει ο απόστρατος Έλληνας στρατηγός τη χώρα μέσα σε 24 ώρες."

-Τελικά εγκατέλειψε τα Σκόπια ο κ. Γρυλλάκης;
"Όχι μόνο δεν τα εγκατέλειψε, αλλά άρχισε να μου στέλνει και «δώρα»..."

-Δηλαδή;

"Κάποια στιγμή και αφού πίστευα ότι είχε εγκαταλείψει τη χώρα, έρχεται στο γραφείο μου ο υπουργός Εσωτερικών Φριτσκόφσκι με έναν αστυνομικό που κρατούσε στα χέρια ένα μικρό δέμα στολισμένο με κορδέλα. «Αυτό, κύριε πρόεδρε, είναι ένα δώρο για εσάς από τον κ. Γρυλλάκη επειδή του σώσατε το κεφάλι», μου είπε και διέταξε τον αστυνομικό να το ανοίξει. Ήταν ένα χρυσό ρολόι Rolex. Εγώ αντέδρασα λέγοντάς του ότι «δεν έσωσα κανένα κεφάλι» και ότι, παρόλο που ζήτησα να εγκαταλείψει τη χώρα, εκείνος βρισκόταν ακόμη στα Σκόπια. Ο υπουργός με τον αστυνομικό πήραν το Rolex κι έφυγαν."

-Υπήρξαν και άλλα «δώρα» από τον κ. Γρυλλάκη;

"Ο υπουργός επιστρέφει στο γραφείο μου, ύστερα από τρεις εβδομάδες, με τον αστυνομικό του να κρατάει ένα μεγάλο πακέτο. Το ανοίγει και βλέπω έκπληκτος έναν αρχαίο αμφορέα ανυπολόγιστης αξίας. «Τον ψάρεψαν από βάθος 2.000 μέτρων», μου είπε ο υπουργός, συμπληρώνοντας: «Ένα μικρό δώρο από τον κ. Γρυλλάκη για τη βοήθεια που του παρέχουμε». Εγώ βέβαια έβαλα τις φωνές, λέγοντάς του πως δεν εξαγοράζομαι και ότι οι ενέργειες του Έλληνα στρατηγού αποτελούν προσβολή για το πρόσωπο μου. Με σκυμμένο το κεφάλι ο υπουργός μου πήρε τον αρχαίο αμφορέα και έφυγε από το γραφείο μου, για να επιστρέψει ξανά σε δύο εβδομάδες."
-Με καινούριο «δώρο»;
"Με έναν χαρτοφύλακα ασφαλείας. Έρχεται, τον αφήνει στο γραφείο μου, ρυθμίζει τον κωδικό, ανοίγει τη βαλίτσα και μου λέει: «Έχετε ξαναδεί τόσα χρήματα στη ζωή σας, κύριε πρόεδρε;». Μέσα στον χαρτοφύλακα υπήρχε 1 εκατ. δολάρια σε μετρητά. Πήρε με τις δύο χούφτες του χαρτονομίσματα και τα σκόρπισε στον αέρα. «Γιατί δεν τα αποδέχεσαι;», με ρώτησε. Εγώ είχα κοκκινίσει από το κακό μου. Του απάντησα, λοιπόν: «Μάζεψε τα και σήκω φύγε. Ο πρόεδρος δεν εξαγοράζεται. Αυτή την ώρα παραβιάζεις το Σύνταγμα»."

-Κλείνοντας, κύριε πρόεδρε, ένα μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στους Έλληνες;
"Πιστεύω ότι και οι δύο πλευρές θα πρέπει να κάνουν υποχωρήσεις και να κυριαρχήσει η λογική ώστε να βρεθεί μια λύση. Είμαστε αναγκασμένοι να προχωρήσουμε από κοινού. Είμαστε γείτονες, ζούμε δίπλα-δίπλα. Εδώ τα βρήκε η Αρμενία με την Τουρκία, που οι διαφορές τους ήταν μεγαλύτερες και βαθύτερες, γιατί να μην τα βρούμε εμείς; Η επιμονή σε μία μόνο θέσης -ανεξάρτητα από ποια πλευρά προέρχεται- δεν οδηγεί πουθενά. Πιστεύω σε έναν τίμιο συμβιβασμό."

http://www.newstime.gr/?i=nt.el.article&id=18746

Αρχαιολογικά ευρήματα από τη ρωμαϊκή Πλωτινόπολη

Αρχαιολογικός «θησαυρός» στο ...πηγάδι

Ψηφιδωτό που κοσμούσε δάπεδο δημόσιου κτιρίου ή έπαυλης του 2ου μ.Χ. αιώνα αποκαλύπτουν σταδιακά οι αρχαιολόγοι
της Μελαχρινής Μαρτίδου
Ενα εντυπωσιακό, καλοδιατηρημένο, μεγάλων διαστάσεων ψηφιδωτό, που κοσμούσε το δάπεδο κάποιου δημόσιου κτιρίου ή της έπαυλης κάποιας επιφανούς οικογένειας της ρωμαϊκής Πλωτινόπολης, άρχισε να φέρνει στο φως σταδιακά η αρχαιολογική ανασκαφή στο Διδυμότειχο.

Σε βάθος 3,5 μέτρων βρέθηκε το ψηφιδωτό. Μέχρι σήμερα έχει αποκαλυφθεί κατά 25% και οι εργασίες θα συνεχιστούν του χρόνου μετά την άνοιξη.
Η ανασκαφική ομάδα με επικεφαλής τον αρχαιολόγο της ΙΘ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ματθαίο Κουτσουμανή, ξεκίνησε την ανασκαφή σε ένα σιτοχώραφο κάτω από τον βράχο της Αγίας Πέτρας, και αποκάλυψε αρχικά ένα πηγάδι, κατασκευασμένο με γωνιόλιθους, μπαζωμένο με χιλιάδες κομμάτια από σπασμένα γλυπτά, που κατέστρεφαν οι χριστιανοί θεωρώντας τα ως ειδωλολατρικά.


Στη φωτογραφία, το πηγάδι που οδήγησε τους αρχαιολόγους στο εντυπωσιακό εύρημα.

Κατεβαίνοντας χαμηλότερα, οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν πως το πηγάδι βρισκόταν στην αυλή ενός πολυτελούς ρωμαϊκού οικοδομήματος, όπου επικεντρώθηκε η έρευνα.
Εκεί άρχισε να αποκαλύπτεται το πλαίσιο (η «μπορντούρα») του ψηφιδωτού δαπέδου ενός μεγάλου δωματίου του οικοδομήματος, που είναι διακοσμημένο με βλαστόσπειρες και κισσόφυλλα.
Μέχρι σήμερα έχει έρθει στο φως και καθαριστεί το 1/4 του ψηφιδωτού, το οποίο ο κ. Κουτσουμανής εκτιμά πως θα περιέχει κάποια παράσταση με τον Διόνυσο. «Αν κρίνουμε από τα κισσόφυλλα, πρέπει να περιμένουμε να δούμε τον Διόνυσο στην κεντρική παράσταση του ψηφιδωτού», μας είπε ο αρχαιολόγος, ο οποίος έχει διακόψει την αρχαιολογική έρευνα, έχει σκεπάσει τα ευρήματα για να τα προστατεύσει από τις καιρικές συνθήκες και αναμένει με αγωνία να έρθει το επόμενο καλοκαίρι, ώστε να ξαναπιάσει τη σκαπάνη. Το ψηφιδωτό χρονολογείται από τον 2ο μ.Χ. αιώνα και είναι της ίδιας εποχής με άλλα δύο που βρέθηκαν σε παλιότερες ανασκαφές σε παρακείμενο κτιριακό συγκρότημα, τη «Λήδα με τον κύκλο» και τους «δώδεκα άθλους του Ηρακλή».
Το δωμάτιο έχει διαστάσεις 3,80Χ6 μέτρα και δύο εισόδους. «Είναι ένα σπάνιο εύρημα, γιατί δείχνει ότι το οικοδόμημα αυτό δεν ήταν κοινών θνητών. Η ήταν ένας δημόσιος χώρος ή κάποιος επιφανής έμενε εδώ», είπε ο κ. Κουτσουμανής, που ζει έντονα κάθε στιγμή της διαδικασίας και ανυπομονεί για την αποκάλυψη του ψηφιδωτού στο σύνολό του. «Τα συναισθήματα είναι έντονα, αλλά πρέπει να είμαστε συγκρατημένοι και να μη βιαζόμαστε», τόνισε.
Η ανασκαφή έγινε σε βάθος 3,5 μέτρων σε διαταραγμένη επίχωση, με σημαντικά ευρήματα στο εσωτερικό της, κάτι που έκανε απαγορευτική τη χρήση εκσκαφέα. «Με τον κασμά και το φτυάρι τα βγάζουμε έξω και όλη η επίχωση κοσκινίζεται με κόσκινο των 7 χιλιοστών ώστε να συλλέγονται τα πάντα.
Στα έως τώρα κινητά ευρήματα περιλαμβάνονται πλήθος κοσμημάτων, νομισμάτων, κεραμικών, μέχρι και μία χάντρα από κεχριμπάρι, που έρχεται από τη Βαλτική.

Σημαντική πόλη
Η Πλωτινόπολη, που ίδρυσε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός, δίνοντάς της το όνομα της γυναίκας του, Πλωτίνης, αποτελούσε σημαντική πόλη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα και κυρίως ο μεγάλος αριθμός νομισμάτων από όλες τις γνωστές αρχαίες πόλεις. Οπως αναφέρει ο κ. Κουτσουμανής, αποτελούσε λιμάνι-σταθμό της ποτάμιας διαδρομής από το Δέλτα του Εβρου έως τη Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας.




Το ισραηλινό υποβρύχιο και οι αρχαίοι αμφορείς


Με αυτό το ελληνικό πλοίο (αντίγραφο) του τετάρτου αιώνα π.Χ. παρομοιάζουν οι ειδικοί το αρχαίο ναυάγιο.


Είναι μια παλιά ιστορία. Όχι αυτή του αρχαίου ναυαγίου, για την οποίο θα αναφερθούμε πιο κάτω, αλλά για το ιστορικό του χαμένου υποβρυχίου.
Η τελευταία επικοινωνία του ισραηλινού υποβρυχίου “Dakar” με τη βάση του, έγινε τα μεσάνυχτα της 25ης Ιανουαρίου 1968. Έκτοτε δεν ξανακούστηκε. Χάθηκε στη θάλασσα της ανατολικής μεσογείου. Εξήντα εννέα ανθρώπινες ζωές ακολούθησαν το μοιραίο χαμό του. Αξιωματικοί και πλήρωμα.
Είκοσι πέντε χρόνια έψαχναν οι Ισραηλινοί να το εντοπίσουν στα βάθη της θάλασσας με την ελπίδα να βρουν κάτι, να εντοπίσουν ένα κομμάτι, τουλάχιστον από το 287 ποδιών υποβρύχιο. Η έρευνα ήταν διακριτική αλλά και ...άκαρπη.



Φώτο:Το υποβρύχιο ρομποτικό μηχάνημα που εντόπισε το αρχαίο ναυάγιο








Δεν ήταν μόνο θέμα τιμής η εύρεσή του αλλά και η απάντηση της αιτίας, της βύθισής του. Βυθίστηκε λόγω μηχανικής βλάβης ή χτυπήθηκε από εχθρική ρουκέτα;
Πριν μια δεκαετία περίπου έδωσαν άδεια σε αμερικανική εταιρεία εύρεσης και διάσωσης να ψάξει για το χαμένο υποβρύχιο. Η εταιρεία ήταν η nauticos, εξειδικευμένη με πλούσιο ρομποτικό εξοπλισμό για υποβρύχια έρευνα.
Το ‘Dakar’ μέσα σε τρία χρόνια βρέθηκε!
Ανακαλύφθηκε, όμως, συγχρόνως, και ένα άλλο ναυάγιο 2.300 ετών!
Με το δεύτερο αυτό ναυάγιο η εταιρεία ‘nauticos’ έγινε διάσημη. Η εύρεση του ισραηλινού υποβρυχίου ενδιέφερε αποκλειστικά το Ισραήλ, η εύρεση, όμως, του αρχαίου ελληνικού πλοίου τράβηξε την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας.
Ο τότε πρόεδρος και γενικός διευθυντής της αμερικανικής εταιρίας Τόμ Ντετγουάιλερ είχε δηλώσει:
‘είναι μια πολύ σημαντική ανακάλυψη, αφού μας δίνει πολλά στοιχεία για το πώς γινότανε το εμπόριο την αρχαία εποχή’ . Με μεγάλη υπερηφάνεια έδειξε στους δημοσιογράφους πολλές φωτογραφίες, και συνέχισε: «Έχουμε εντοπίσει περισσότερους από 2.500 αμφορείς οι οποίοι βρέθηκαν ακέραιοι μετά από δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια. Ήταν γεμάτοι με κρασί, με λάδι και άλλα προϊόντα.’
Το τηλεχειριζόμενο μηχάνημα που έφθασε σε βάθος 10.000 ποδιών, φωτογράφισε και βιντεοσκόπησε με μεγάλη λεπτομέρεια τα ευρήματα Η εποχή της βύθισής του, καθορίστηκε από το Ίδρυμα Ναυτικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Α & Μ του Τέξας, αφού μελέτησε την τεχνοτροπία κατασκευής των πήλινων σκευών. Οι αμφορείς ήταν ωοειδείς με ύψος 80 ποδιών και πλάτους 30 ποδιών, με δύο χειρολαβές στο λαιμό και χρησιμοποιούνταν για τη διατήρηση του οίνου, περί το τέλος του τρίτου αιώνα π.Χ.
Εκτός από τους εκατοντάδες αμφορείς εντοπίστηκαν και ναυτικά εργαλεία της εποχής που έδωσαν την διαπίστωση πως το σκάφος είχε ένα ιστίο και το ταξίδι που ακολουθούσε ήταν παράκτιο.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, το ξύλινο σκαρί έχασε την δομική ακεραιότητά του από το βάρος των γεμάτων αμφορέων και ‘κάθισε’ στο βυθό. Ο εντοπισμός του έγινε από την άλλη πλευρά του, που ανασηκώθηκε και δεν καλύφθηκε με το πέρασμα των χρόνων.
Εντοπίστηκαν, τουλάχιστον, έξι διαφορετικοί τύποι αμφορέων που συνολικά υπερβαίνουν τους 2.500. Ένα εντυπωσιακό εύρημα είναι η άγκυρα του σκάφους που δεν διαφέρει στο σχήμα από τις σημερινές με τη διαφορά πως τότε ήταν από μολύβι.
Ο χώρος ενδιαίτησης του πληρώματος ήτανε στην πρύμνη, εκεί βρέθηκε μια στάμνα και κύπελλα για πόση νερού.
Θεωρείται πως το σκάφος απέπλευσε από το λιμάνι της Ρόδου και κατευθύνονταν προς την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Περισσότερες πληροφορίες δεν δόθηκαν στην δημοσιότητα από το αναγραφόμενο πιο πάνω ίδρυμα, προκειμένου να εξερευνηθούν ενδελεχώς τα συλλεχθέντα στοιχεία, για τον καθορισμό επιστημονικών συμπερασμάτων τόσο για το εμπόριο και τη διακίνηση αγαθών, όσο και τα ναυπηγικά δεδομένα της εποχής.







Ο Αλέξανδρος στον τύμβο του Αχιλλέως στην Τροία...

... και η κατάκτηση της Ασίας.


Επιμέλεια: Γιώργος Εχέδωρος
ὁ Ἀλέξανδρος βουλόμενος δὲ προτρέψασθαι τὸ ἴδιον στράτευμα ἐῤῥόγευσεν αὐτοῖς ἐκεῖ πολὺν χρυσόν, καὶ μετεκάλεσε τὸ αὐτὸ ἐμπόριον Χρυσόπολιν· ὅπερ οὕτως καλεῖται ἕως τῆς νῦν. καὶ ἐξορμήσας ἐκεῖθεν ἐν τῇ Τροίᾳ ἦλθε· καὶ ποιήσας θυσίαν εἰς τὸν τύμβον τοῦ Ἀχιλλέως ὡς ἐκ γένους αὐτοῦ καταγόμενος, ᾔτησε τὸ πνεῦμα αὐτοῦ συμμαχεῖν αὐτῷ ἐντῷ πολέμῳ. ἐκ τοῦ γὰρ Μολοσσοῦ τοῦ υἱοῦ Πύῤῥου καὶ τῆς Ἀνδρομάχης κατήχθη ἡ Ὀλυμπιὰς ἡ μήτηρ τοῦ αὐτοῦ Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος. καὶ εὐθέως ὡς πάρδαλις ἐκεῖθεν ὁρμήσας ὁ Ἀλέξανδρος, ἅμα τοῖς σὺν αὐτῷ στρατηγοῖς παρέλαβε πάσας τὰς χώρας. καὶ νικήσας τὸν Δαρεῖον, βασιλέα Περσῶν”

(ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΑΛΑΛΑ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ)
-----------------------
Η Χρονογραφία του Ιω. Μαλάλα γράφτηκε τον 6ο μ.Χ. αιώνα και είναι μια συνοπτική παγκόσμια ιστορία, από τους απώτατους χρόνους μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού. Ο Ιωάννης Μαλάλας καταγόταν από την Αντιόχεια, ελληνική πόλη (σημερινή Antakya της Τουρκίας) που ιδρύθηκε από τον Σέλευκο με πρώτο πυρήνα κατοίκων 5.300 Αθηναίους και Μακεδόνες, σύμφωνα και με όσα ο ίδιος αναφέρει στην Χρονογραφία του.

To Aρχαίο Περπερικόν στο όρος των Πνευμάτων

Ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας πόλης Περπερικόν

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Πριν από τέσσερα χρόνια (Σεπτ’ 2005) η βουλγαρική αρχαιολογική υπηρεσία άρχισε έρευνες στην νότια Βουλγαρία, στην περιοχή της ανατολικής Ροδόπης, νότια της πόλης Καρντζαλί. Η τοποθεσία ήταν γνωστή για τα μεγαλιθικά κατασκευάσματα της. Την περίοδο της τουρκοκρατίας, μάλιστα ονομαζότανε προσφυέστατα «Ντζίν τεπεσί - Βουνό των πνευμάτων».
Σύμφωνα τις ιστορικές πηγές πρόκειται για τη βυζαντινή πόλη Περπερικόν ή Υπερπεράκιον. Είναι γνωστή ως βυζαντινή επισκοπή. Ο βυζαντινός Γεώργιος Ακροπολίτης στο βιβλίο του Historia in brevius redacta, την αναφέρει ως Περπεράκιον:
Οὔστρα δὲ καὶ Περπεράκιον καὶ Κρυβοῦς καὶ τὸ παρακείμενον
τῇ τοῦ Ἀδριανοῦ καὶ κεκλημένον Ἐφραὶμ τοῖς Βουλγάροις κεχείρωτο


Γράφει σχετικά η Βουλγάρα Ekaterina Petrova:
Από τότε που ανακαλύφθηκε και άρχισε να εξερευνείται η αρχαία θρακική πόλη του Περπερικίου που βρίσκεται νότια του Καρντζαλί, έγινε η πιο φημισμένος τόπος, και ένα από τα 100 μεγαλύτερα εθνικά τουριστικά αξιοθέατα της Βουλγαρίας».
Η αλήθεια είναι πως δεν βλέπει κανείς εκεί τίποτε το αξιόλογο εκτός των υπολειμμάτων των μεγαλιθικών κατασκευών.
Η συντάκτης, όμως, μας γνωστοποιεί πως τα μικρά αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν στο χώρο εκτίθενται στο ιστορικό μουσείο του Καρντζαλί.
Οι αρχαιολόγοι σύμφωνα με τα ευρήματα που ανακάλυψαν σημειώνουν πως η τοποθεσία κατοικείτο από το 5η χιλιετία π.Χ.
Το συγκρότημα περιλαμβάνει, επίσης, ανάκτορο-ιερό του 4ου-5ου αιώνα π.Χ., οχυρωμένο θρακικό φρούριο, οικισμό και κυκλικό ναό-μαντείο.
Η διαστρωμάτωση των ιστορικών περιόδων πιστοποιήθηκε από τα ευρήματα που συνδέθηκαν με διαφορετικές φάσεις της ιστορικής εξέλιξης της περιοχής.
Έχουν εντοπιστεί από τους αρχαιολόγους δεκάδες βωμοί, νεκροδώματα , εκατοντάδες τελετουργικά σκεύη και εργαλεία των πιστών ή των ιερέων, που χρησιμοποιούσαν για να επικοινωνήσουν και να κατευνάσουν τους Θεούς με τη φωτιά και το κρασί, όπως συνήθιζαν οι αρχαίες θρακικές φυλές.
Στο κέντρο του αρχαίου ναού τοποθετήθηκε το αντίγραφο του λίθινου άμβωνα.

Σε εξέχουσα θέση υπήρχε μια προφητική λάρνακα που αφιερώθηκε από τη φυλή των Βεσσών Θρακών, προς τιμή του αρχαίου έλληνα θεού του οίνου, Διόνυσο. Αυτό πιστοποιείται από την σχετική ελληνική επιγραφή.
Θεωρείται πως εδώ ήταν μια από τις πρωτεύουσες - έδρες των Θρακών βασιλέων της φυλής των Οδρυσών, Τήρη και Σιτάλκη, πατέρα και γιου αντίστοιχα...
Δύο από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα που μπορεί να δει κανείς είναι ένας βωμός λαξευμένος μέσα στους βράχους που χρονολογείται από την εποχή του χαλκού καθώς και ένα αντίγραφο πέτρινου άμβωνα ( ο πρωτότυπος εκτίθεται στο μουσείο) που δημιουργήθηκε στο τέλος του τέταρτου ή αρχές του πέμπτου αιώνα μετά Χριστό. Και το κομμάτι αυτό χαρακτηρίζεται ως μοναδικό και το αρχαιότερο στο είδος του σε χριστιανικό ναό στη Ροδόπη, όπου βρισκόταν η επισκοπή Περπερικόν.
Σε ένα από τα πιο ψηλά σημεία της περιοχής υπάρχει ένας τοίχος περίπου τρία μέτρα ύψος που έχει δύο ορθογώνιες τρύπες για παράθυρα. Πρόκειται για ένα απομεινάρι ενός ρωμαϊκού τείχους με φρούρια που χτίστηκε κυκλικά του λόφου, περιμετρικά του μεγάλου ρωμαϊκού παλατιού.

Οι Βούλγαροι ιστορικοί αναφέρουν πως δύο σημαντικά γεγονότα είναι γνωστά για το αρχαίο Περπερικόν.
Σημειώνει η Petrova:
«Το πρώτο γεγονός ήταν η επίσκεψη του Μέγα Αλέξανδρου, του πιο σπουδαίου Έλληνα κυβερνήτη και Στρατάρχη, που σε αυτό το σημείο έλαβε την προφητεία, η οποία εκπληρώθηκε τελικά, πως θα κατακτούσε όλον τον αρχαίο κόσμο.
Η δεύτερη προφητεία προβλέφθηκε από τον πατέρα Αύγουστο τον Οκταβιανό για την μελλοντική δόξα του γιού του, Αύγουστου, που κληρονόμησε τελικά τον Καίσαρα και έγινε ο πρώτος Κυβερνήτης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.»
Η αρχαία αυτή πολιτεία βρίσκεται σε υψόμετρο 470 μέτρων. Ο τεράστιος όγκος των δομημένων βράχων, ότι απέμεινε από τις καταστροφές των αιώνων, φανερώνει ελάχιστα το αρχαίο μεγαλείο της πόλης.
Παρά τις καταστροφές της από τους Γότθους, τους Ούννους και τους Σλάβους η πόλη διατηρήθηκε μέχρι το δέκατο τρίο αιώνα.
Η υδατοδεξαμενή του αρχαίου κάστρου, λαξευμένη βράχο.





Σχετικές αναφορές:
1.ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΛΟΓΟΘΕΤΟΥ ΤΟΥ ΑΚΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑ
2.Klearchos guide to the galaxy
3.Balkan Travellers
4.Κardzhali-Soufli.com

Ο χαμένος Λαβύρινθος του Μινώταυρου

Ο Θησέας σκοτώνει το Μινώταυρο, αναπαράσταση σε αγγείο


Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Έχει πολύ ενδιαφέρον να ασχολείσαι με έναν λαό που με τον βίο του στο διάβα των αιώνων πρόσφερε στην ανθρωπότητα την υπέρτατη έννοια της ζωής: γνώση, μάθηση, αναζήτηση, τέχνη, ελευθερία, ανεξαρτησία.







Γράφει ο J. Alexander Mac Gillivray για τον σέρ Άρθουρ Τζον Έβανς:





«Ο Έβανς, ένα πλουσιόπαιδο, έθεσε ως στόχο να αναζητήσει την προέλευση του ευρωπαϊκού πολιτισμού καθώς αισθανότανε πως αυτός ο πολιτισμός ήταν συνδεδεμένος με την καταγωγή των Ελλήνων.
"Δε δίστασε να ενωθεί με τους Κρητικούς στον απελευθερωτικό αγώνα τους κατά του τουρκικού ζυγού.


Ο Έβανς έκανε φθονερές συγκρίσεις μεταξύ του ελεύθερου και ανεξάρτητου πνεύματος που παρατήρησε στη Μινωϊκή τέχνη και στο μονότονο ρυθμό που είδε στους Οθωμανούς καθώς και στην αρχαία Μέση Ανατολή και την αιγυπτιακή τέχνη.


Από τότε που αποσύρθηκαν οι Τούρκοι από την Κρήτη το 1898 οι αρχαίοι Μίνωες παρέμειναν όμηροι του Έβανς, με ορισμένες προϋποθέσεις.»

 


Τι ήθελε να επιτύχει ο Έβανς:


Α. Ήθελε να αποδείξει πως η μύθος, για τα ‘ειδωλολατρικά ελληνικά μυθεύματα’ του μεσαίωνα είχαν έρεισμα στέρεο.


Β. Ήθελε να πείσει τον κόσμο πως τα μυθεύματα αυτά, αποτελούν μια στιβαρή βάση όπου στηρίχθηκε ο ελληνικός πολιτισμός.


Γ. Ήθελε να θεμελιώσει την ιδέα πως η ευρωπαϊκή αναγέννηση που ήταν συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού βασιζόταν όχι σε θρύλους και αόριστες παραδόσεις αλλά σε ιστορικά γεγονότα που κατόπιν μυθοποιήθηκαν...
“Για παράδειγμα», σημειώνει ο πιο πάνω αναφερόμενος, «ο
Έβανς επέμενε ότι οι Μίνωες ήταν ελεύθεροι από κάθε εξωτερική επιρροή, αν και αυτός ήταν ο μοναδικός που ανακάλυψε αρχαιολογικά στοιχεία ισχυρής παρουσίας Αιγυπτίων και Μυκηναίων ελλήνων στην Κνωσό.»


Ναι, αποκαλύφθηκε το εντυπωσιακό παλάτι του Μίνωα. Αυτό είναι ένα γεγονός. Εκατοντάδες χιλιάδες περιηγητές επισκέπτονται κάθε χρόνο τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού.
Φώτο: Νόμισμα της Κνωσού με σχέδιο το Λαβύρινθο



Ο απόηχος της ιστορίας του βασιλιά Μίνωα με τον τερατώδη Μινώταυρο πλανάται ακόμη πάνω από το μινωικό παλάτι.


Ο Μινώταυρος


Το γιγάντιο θηρίο που είχε σώμα ανθρώπου και κεφάλι ταύρου θεωρείται πως ήταν παιδί της γυναίκας του βασιλιά, που συνευρέθει με έναν ταύρο και βρυχάται ασταμάτητα μέσα στα σκοτεινά δώματά του Λαβύρινθου. Προσμένει τον ετήσιο φόρο των Αθηνών, επτά αγόρια και επτά κορίτσια για να τα κατασπαράξει. Ώσπου ήρθε ο ήρωας Θησέας για να τον σκοτώσει.


Ο Λαβύρινθος σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα του Μίνωα, Δαίδαλο, που δραπέτευσε μαζί με το γιο του Ίκαρο από την Κρήτη, πετώντας με φτερά που κατασκεύασαν από κερί των μελισσών και φτερά πουλιών.
Τριάντα χρόνια έκανε ανασκαφές ο Έβανς στην Κρήτη. Έψαξε παντού να βρει τον περίφημο Λαβύρινθο. Ήταν βέβαιος πως θα τον έβρισκε.


Γράφει σχετικά η Μαίρη Αδαμοπούλου:


"Μπορεί να έχει το όνομα, το σπήλαιο του Λαβυρίνθου στην Κρήτη, αλλά δεν είναι η μυθική φυλακή του Μινώταυρου, όπως υποστηρίζουν ερευνητές που το επισκέφθηκαν ξανά
Σκοτεινό, πολύπλοκο, γεμάτο στενούς διαδρόμους μήκους 2,5 χλμ. και δεκάδες τυφλά δωμάτια. Όσοι βρέθηκαν στα σωθικά του κατά τη διάρκεια σεισμού λένε ότι άκουσαν βρυχηθμό άγριου ζώου. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αυτό το εγκαταλελειμμένο λατομείο βρίσκεται κοντά στη Γόρτυνα ήταν αρκετό για να ταυτιστεί στο συλλογικό ασυνείδητο με τον μυθικό Λαβύρινθο. Τη θεωρία αυτή, που έχει δεχτεί επιστημονικά πυρά, έρχεται να επανεκτιμήσει μια ομάδα Βρετανών και Ελλήνων ερευνητών, επιχειρώντας να απαντήσει σε ένα ερώτημα που ταλανίζει εδώ και αιώνες τους ειδικούς: πού βρίσκεται ο Λαβύρινθος του Μινώταυρου;»
Κνωσός



Ο Λαβύρινθος της Αιγύπτου

Λαβύρινθος όμως δεν υπήρχε μόνον στην Κρήτη. Υπήρχε και στην Αίγυπτο. Αυτό, τουλάχιστον, μας αναφέρει ο Ηρόδοτος που πήγε και το είδε:

«... καὶ δή σφι μνημόσυνα ἔδοξε λιπέσθαι κοινῇ, δόξαν δέ σφι ἐποιήσαντο λαβύρινθον, ὀλίγον ὑπὲρ τῆς λίμνης τῆς Μοίριος κατὰ Κροκοδείλων καλεομένην πόλιν μάλιστά κῃ κείμενον· τὸν ἐγὼ ἤδη εἶδον λόγου μέζω. [2] εἰ γάρ τις τὰ ἐξ Ἑλλήνων τείχεά τε καὶ ἔργων ἀπόδεξιν συλλογίσαιτο, ἐλάσσονος πόνου τε ἂν καὶ δαπάνης φανείη ἐόντα τοῦ λαβυρίνθου τούτου.»

Δηλαδή,

«Για να ενισχύσουν τους δεσμούς μεταξύ τους, αποφάσισαν ν’ αφήσουν ένα κοινό μνημείο της βασιλείας τους και έχτισαν έναν λαβύρινθο λίγο μακριά από τη λίμνη Μοίρη, κοντά στο σημείο που λέγεται πόλη των Κροκοδείλων. Είδα αυτό το κτίριο, το οποίο δεν νομίζω πως μπορώ να περιγράψω, πρέπει να στοίχισε σε κόπο και σε χρήμα περισσότερο από όλα τα τείχη και τα δημόσια έργα όλων μαζί των Ελλήνων.»

Μινωίτες και Αιγύπτιοι

Οφείλουμε να επεξηγήσουμε πως ο Ηρόδοτος αναφέρεται για τους αιγύπτιους βασιλείς Amenemhêt τον Γ΄ και την κόρη του μετά ως βασίλισσα περί το 1790 π.Χ. Πράγμα το οποίο δηλώνει τις σχέσεις που είχαν οι Μινωίτες με τους Αιγύπτιους.


Κακώς όμως αναγράφεται σε πολλά βιβλία πως ο Λαβύρινθος δημιουργήθηκε πρώτα στην Αίγυπτο με αφορμή την αναφορά του Ηροδότου. Η λέξη ‘Λαβύρινθος’ έχει ρίζα ελληνική, είναι συγγενής με τη λέξη λαύρα=διάδρομος, ρύμη, στενωπός, ενώ η κατάληξη συναντιέται όπως Μήρ-ινθος, υάκ-ινθος κλπ.


Μετά τον Ηρόδοτο ή καλύτερα μετά την αναφορά του Στράβωνα για Λαβύρινθους, γίνεται συχνή αναφορά και για άλλα μέρη, αλλά κατ’ ουσία, υπονοούνται στοές σε κάποια οροσειρά, τίποτε περισσότερο.

Το ερώτημα που αναφύεται είναι: θα βρεθεί ποτέ ο Λαβύρινθος του Μινώταυρου;

Οι ερευνητές, που προέρχονται από Μ. Βρετανία και Αυστρία, είναι αισιόδοξοι. Πιστεύουν πως ένα σύμπλεγμα σπηλαίων κοντά στην αρχαία Γόρτυνα θα μπορούσε να κρύβει το περίφημο κατασκεύασμα του Δαίδαλου.




Video



Αφορά το λεγόμενο σπήλαιο του Λαβύρινθου, που πρόκειται για αρχαίο λατομείο στην Κρήτη.
 
The Labyrinth of Crete

The Labyrinth of Crete is situated circa 3 km northeast from the archaeological site of Gortys at central Crete. It is an underground quarry in marly limestone, excavated probably during the Roman ...





Αναφέρθηκαν:


Ο J. Alexander Mac Gillivray είναι ο συγγραφέας του βιβλίου: Minotaur: Sir Arthur Evans and the Archaeology of the Minoan Myth (New York: Hill and Wang, 2000).



Μαίρη Αδαμοπούλου: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΕ ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ—δημοσίευμα εφημ. ‘ΤΑ ΝΕΑ’ 20-10-2009


Ηρόδοτος βιβλίο Β΄ στ.148.


Μετάφραση κειμένου Ηροδότου από: Κάκτος


Λεξικό Liddell & Scott.