«Τουρκία και Κίνα σε καυτό πιάτο.. Στηρίζει το Πεκίνο τους Κούρδους;»
Δεκέμβριος 27, 2021. Ελλάδα.
Η παρουσίαση μαχητών που πολεμούν στο πλευρό των Κουρδικών
Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) στη Συρία δεν ήταν εντελώς ασυνήθιστη, καθώς
αυτοί οι μαχητές συχνά εμφανίζουν φωτογραφίες με λεπτομέρειες για τα ημερολόγιά
τους στην πρώτη γραμμή στο πεδίο της μάχης, και τα δυτικά μέσα ενημέρωσης συχνά
αρπάζουν αυτές τις φωτογραφίες για να αποτίσουν φόρο τιμής στους μαχητές της
φιλοδυτικής κουρδικής ομάδας, γράφει στην αραβική τουρκικό δημοσίευμα.
Εξύμνηση
από τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης
Αλλά, το περίεργο αυτή τη φορά είναι ότι η παρουσίαση
προήλθε από κινεζικά μέσα ενημέρωσης που ασχολήθηκαν με την ιστορία ενός
εικοσιτριάχρονου Βρετανο-Κινέζου μαχητή ονόματι "Huang Li",
χρησιμοποιώντας μια φωτογραφία του στα μέτωπα των μαχών, την οποία ανάρτησε
στον λογαριασμό του στον ιστότοπο «Sina Weibo» (κινεζικός ιστότοπος
micro-blogging παρόμοιος με το Twitter) προκειμένου να τεκμηριώσει την παρουσία
του στον πόλεμο της Συρίας το 2015.
Όχι μόνο καυχήθηκε ο ηρωισμός του Huang Li, αλλά και τα ίδια
τα κινεζικά μέσα έσπευσαν να επαινέσουν τους διεθνείς μαχητές που βοήθησαν τις
κουρδικές δυνάμεις στον πόλεμο τους κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS).
Τα επίσημα κινεζικά μέσα ενημέρωσης είναι γνωστό από καιρό
ότι απέχουν από την αντιμετώπιση αμφιλεγόμενων ζητημάτων άλλων χωρών, ειδικά
εκείνων που αντιβαίνουν στην πολιτική προσέγγιση της Λαϊκής Δημοκρατίας της
Κίνας, η χαρακτηρίζεται από αποχή στην
υποστήριξη των αποσχιστικών τάσεων σε οποιαδήποτε χώρα.
Επομένως, αυτή η φορά αντιπροσώπευε μια κραυγαλέα
εξαίρεση, αλλά δεν ήταν η πρώτη εμφάνιση της Κίνας στον κουρδικό φάκελο.
Υπήρξαν πολλές κινεζικές θέσεις υπέρ των Κούρδων, καθώς το
Πεκίνο έχει εκφράσει την καταδίκη του για τις τουρκικές κινήσεις εναντίον τους
σε διεθνή φόρουμ.
Πίσω από την αμφιλεγόμενη κινεζική θέση υπήρχαν πολλά
κίνητρα, ίσως το πιο σημαντικό από τα οποία ήταν η επιθυμία του Πεκίνου να
στείλει μηνύματα στην Άγκυρα, η οποία έχει εξοργίσει επανειλημμένα την Κίνα με
τη συνήθη υποστήριξή της στους Ουιγούρους, τη μουσουλμανική μειονότητα που
μιλούσε μια από τις τουρκικές γλώσσες στο ανατολικό Τουρκεστάν ή Σιντζιάνγκ στη
δυτική Κίνα και η συμπάθεια του κοινού για τη δεινή κατάσταση που βιώνουν λόγω
της καταστολής των Ουιγούρων από την Κινεζική κυβέρνηση.
Οι
Ουιγούροι..μεταξύ Κίνας και Τουρκίας
Τις τελευταίες δεκαετίες, οι τουρκοκινεζικές σχέσεις πέρασαν
από κύματα σκαμπανεβασμάτων, αλλά αυτό που προκάλεσε τις περισσότερες ρωγμές σε
αυτή τη σχέση ήταν η διαμάχη για το ζήτημα των Ουιγούρων, μια διαφωνία που
ξεκίνησε από τότε που η Τουρκία πρόσφερε άσυλο στους Ουιγούρους που έφυγαν από
το Σιντζιάνγκ όταν οι Κινέζοι κομμουνιστές ανέλαβαν την εξουσία στη χώρα στα
μέσα του περασμένου αιώνα.
Έκτοτε, η Άγκυρα έχει συνηθίσει να τους χορηγεί
προσωρινή ή μόνιμη διαμονή και συνέχισε να τους υπερασπίζεται σε διεθνή φόρουμ,
ιδίως υπό το φως της στενής συμμαχίας της με τις Ηνωμένες Πολιτείες καθ' όλη τη
διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και του ενδιαφέροντός της να επεκτείνει την επιρροή
σε χώρες της Κεντρικής Ασίας μέσω των ισχυρών πολιτιστικών, γλωσσικών και
εθνοτικών δεσμών με την Τουρκία.
Το τουρκικό ενδιαφέρον για τους Ουιγούρους προκάλεσε την
αγανάκτηση του Πεκίνου, το οποίο θεώρησε αυτό το ζήτημα ως ένα από τα πιο
ευαίσθητα εσωτερικά ζητήματα γι' αυτό, με αποτέλεσμα οι σχέσεις των δύο χωρών
να επιδεινωθούν κατά τη δεκαετία του 1990, γεγονός που σημείωσε την κορύφωση
του ενδιαφέροντος της Τουρκίας για την Ασία. Αλλά με την άνοδο του ΑΚΡ
στην εξουσία στην Τουρκία, οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Πεκίνου
απέκτησαν νέα δυναμική και οι δύο χώρες υπέγραψαν οικονομικές, πολιτιστικές και
εκπαιδευτικές συμφωνίες και μέχρι το 2018, ο αριθμός των κινεζικών εταιρειών
που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία είχε ξεπεράσει τις χίλιες.
Η Κίνα υποστηρίζει
την τουρκική λίρα
Οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι η Άγκυρα θέλει
τουλάχιστον να αμβλύνει τον συνήθη τόνο κριτικής προς την Κίνα, αφού το Πεκίνο
έχει αναδειχθεί σε μεγάλο επενδυτή και δανειστή που χρειάζεται η τουρκική
οικονομία, που αντιμετωπίζει πολλά εμπόδια.
Με την πτώση της τουρκικής λίρας τα τελευταία χρόνια, το Πεκίνο ήταν ένας από τους πρωτοπόρους στη στήριξη της τουρκικής οικονομίας, καθώς η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας έδωσε στην Τουρκία ένα δισεκατομμύριο δολάρια σε μετρητά το 2019.
Το Πεκίνο όχι μόνο υποστήριξε την τουρκική λίρα, αλλά
ενίσχυσε και την εμπορική του παρουσία στην Τουρκία, έως ότου υπάρχουν
περισσότερες από χίλιες κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα,
όπως προαναφέρθηκε, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων κατασκευαστών έξυπνων
τηλεφώνων.
Ανησυχία
για τους Ουιγούρους
Από την πλευρά του, το Πεκίνο ανησυχεί εδώ και καιρό ότι η
σύγκρουση στη Μέση Ανατολή μπορεί να επεκταθεί σε κινεζικό έδαφος, αφού
χιλιάδες Ουιγούροι ταξίδεψαν στο συριακό έδαφος για να εκπαιδευτούν και να
πολεμήσουν ενάντια στο καθεστώς Άσαντ. Ως εκ τούτου, η Κίνα έδειξε μεγάλο
ενδιαφέρον να μην μετατραπεί η Συρία σε κέντρο τζιχαντιστών που θα οδηγούσε σε
αστάθεια στο Σιντζιάνγκ, και στη συνέχεια το Πεκίνο βρέθηκε κοντά στη Ρωσία, η
οποία υποστηρίζει το καθεστώς Άσαντ, το οποίο αρχικά ήταν κοντά στο Πεκίνο,
αλλά, παραδόξως, βρήκε η ίδια συγκλίνει με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την
υποστήριξη των Κούρδων, οι οποίοι έδειξαν την αποτελεσματικότητά τους στην
καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους.
Η Κίνα βρήκε στους Κούρδους μια ευκαιρία να σκοτώσει «με ένα
σμπάρο δύο τρυγόνια», όπως λέει η καθομιλουμένη. Από τη μια πλευρά, το Πεκίνο
επιδιώκει να ενισχύσει τις αντι-τζιχαντιστικές συμμαχίες στη Συρία και να
αντισταθμίσει την επιστροφή των Ουιγούρων μαχητών στα εδάφη του. Η αντιμετώπιση
του ενδιαφέροντος της Τουρκίας για το ζήτημα των Ουιγούρων, αν και η υποστήριξη
των αυτονομιστών Κούρδων έρχεται σε αντίθεση με όλα όσα απαιτεί η εξωτερική
πολιτική του Πεκίνου για διατήρηση της κρατικής κυριαρχίας και αποχή από την
υποστήριξη των αυτονομιστών.
Παλιά η
υποστήριξη στους Κούρδους
Φαίνεται όμως ότι η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική με τους
Κούρδους και η ειρωνεία είναι ότι αυτή η διαφορά δεν γεννιέται σήμερα.
Από τα τέλη της δεκαετίας του '50, το Πεκίνο
υποστήριξε την εξέγερση των Κούρδων κατά της ιρακινής κυβέρνησης στη Βαγδάτη,
αλλά με το τέλος αυτής της εξέγερσης το 1975, η σχέση με την κεντρική κυβέρνηση
του Ιράκ άρχισε να βελτιώνεται, έτσι ο εκλιπών Ιρακινός Πρόεδρος Σαντάμ Χουσεΐν
αγόρασε Κινεζικά όπλα για να πολεμήσει τους εχθρούς του, συμπεριλαμβανομένων
των Κούρδων.
Αλλά μετά την πτώση του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν το
2003, η Κίνα συνειδητοποίησε ότι οι Κούρδοι θα μπορούσαν τελικά να επιβάλουν
την ηγεμονία τους στην κύρια περιοχή πετρελαίου στο Ιράκ και γι' αυτό δεν
δίστασε να αναζωογονήσει τις σχέσεις της μαζί τους, μερικές φορές ανοίγοντας
μια γενικό προξενείο στο Ερμπίλ τον Δεκέμβριο του 2014, και μερικές φορές
ανοίγοντας την πόρτα για επενδύσεις σε κοιτάσματα πετρελαίου και υποδομές και
στις δύο πλευρές.
Ωστόσο, το Πεκίνο επιθυμούσε, ωστόσο, να αποστασιοποιηθεί
από την υποστήριξη της ρητής απόσχισης του ιρακινού Κουρδιστάν, σύμφωνα με τη
θέση του κατά των αυτονομιστικών κινημάτων γενικά, και στη συνέχεια δήλωσε ότι
υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ κατά την ανακοίνωση δημοψηφίσματος
για την ανεξαρτησία από την κυβέρνηση του Ιρακινού Κουρδιστάν, πριν ακυρωθεί
οριστικά. Υπό την πίεση πολλών περιφερειακών και διεθνών μερών.
Σε γενικές γραμμές, η θέση της Κίνας στο κουρδικό ζήτημα
μπορεί να δικαιολογηθεί ενόψει πολλών κριτηρίων.
Πρώτον, το Πεκίνο κινείται σύμφωνα με οικονομικά
κίνητρα στο Ιράκ, ειδικά στο Κουρδιστάν, όπου η περιοχή κατέχει γη πλούσια σε
πετρέλαιο (που περιέχει περίπου το 40% των αποθεμάτων πετρελαίου του
Ιράκ).
Δεύτερον, φαίνεται ότι η Κίνα, η οποία ασκεί πίεση στην
Άγκυρα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 για να περιορίσει τη δραστηριότητα
των Ουιγούρων στα εδάφη της, ενδιαφέρεται να χρησιμοποιήσει τους φιλοκούρδους
ως σημαντικό χαρτί για να εξισορροπήσει την επιρροή της Τουρκίας στην περιοχή
και την παρουσία της στη γειτονική περιοχή της Κεντρικής Ασίας.
Καθώς η Τουρκία παραμένει κολλημένη μεταξύ Δύσης και Ρωσίας
σε μια σειρά στρατηγικών ζητημάτων, τα διλήμματά της μπορεί να γίνουν πιο
περίπλοκα εάν η Κίνα αποκρυσταλλώσει μια θέση υποστήριξης προς τους αυτονομιστές
Κούρδους.
Όπως δείχνουν οι πρόσφατες εξελίξεις, δεν αποκλείεται οι
σινοτουρκικές σχέσεις να εισέλθουν σε μια ταραχώδη περίοδο στο εγγύς μέλλον, με
την αύξηση της επιρροής των εθνικιστών στην Τουρκία και το συνηθισμένο
ενδιαφέρον τους για τα ζητήματα των ομιλητών της Τουρκικής γλώσσας, όπως οι
Ουιγούροι, και υπό το πρίσμα της σταδιακής αυξανόμενης κινεζικής παρουσίας στην
περιοχή, και των προσπαθειών της Κίνας να ψάξει για κάρτες, ένα στήριγμα για να
εδραιώσει τη νέα της παρουσία, η οποία φαίνεται να είναι πιο θορυβώδης από ποτέ,
γράφει το τούρκικο δημοσίευμα στην αραβική.
Arab-Turkey.
Com
--
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr